ok. 5 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Na polskiej wsi, pojawia się nowy trend, jakim jest rolnictwo opiekuńcze. Jest to typ rolnictwa, w którym opieka może być rozumiana jako udzielanie pomocy osobom potrzebującym, które z różnych powodów znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Rolnictwo opiekuńcze, jest odpowiedzią na zjawisko jakim jest starzenie się społeczeństwa. Trend ten dotyczy całego świata i szczególnie mocno rozwija się w Europie Zachodniej. W krajach typu Niemcy, Włochy, Holandia i Belgia gospodarstwa opiekuńcze są bardzo popularne, a ich oferta cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród seniorów i ich opiekunów. Polska powoli "przeciera" szlaki w tym zakresie i coraz częściej można usłyszeć o tym rozwiązaniu u nas. Propagatorem tego trendu w naszym kraju są m.in. Ośrodki Doradztwa Rolniczego (ODR) z Minikowa w kujawsko-pomorskiem oraz z Brwinowa - oddział w Krakowie. 

Wszystko zaczęło się od projektu "Zielona Opieka", który miał na celu przybliżyć polskim rolnikom, koncepcję prowadzenia gospodarstw opiekuńczych, a także pokazać w jaki sposób mogą one funkcjonować w polskich realiach. "Zielona Opieka" była testowana przez 2 lata, w ramach Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W testach udział wzięło 15 gospodarstw z 5 powiatów. Zadaniem każdego gospodarstwa było zapewnienie opieki dla grupy od 3 do 8 seniorów, w trybie dziennym, przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin. Projekt zakładał trzy półroczne turnusy. Seniorzy w nim uczestniczący mieli zapewnione liczne zajęcia, aktywności wspólne i indywidualne, opiekę oraz wyżywienie. 

W głównym założeniu, oferta gospodarstw opiekuńczych ma być alternatywą dla powszechnie znanych form opieki, czasem trudno dostępnych na wsiach. Początkowo tworzenie gospodarstw opiekuńczych rozpoczynało się u osób prowadzących agroturystykę, jednak wraz z upływem czasu coraz więcej rolników zaczęło interesować się tym tematem, niezależnie od tego jakie zaplecze i infrastrukturę posiadali. Wraz z rozwojem tego trendu zaczęło pojawiać się wiele opcji doskonalenia zawodowego w tym temacie. Lokalne Grupy Działania, Ośrodki Doradztwa Rolniczego i Krajowe Ośrodki Wsparcia Rolnictwa rozpoczęły realizację szkoleń, kursów i wizyt studyjnych, których celem było przygotowanie rolników, do poszerzania oferty swoich działań i wprowadzanie na polską wieś nowego trendu, w zakresie opieki nad seniorami. Ponadto w ramach edukacji wprowadzono kursy (głównie dla rolniczek) skoncentrowane wokół tematyki opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi. W ramach powyższych działań, osoby zainteresowane tym tematem mogły też odbyć wyjazdy studyjne i odwiedzić gospodarstwa opiekuńcze m.in. w Holandii. Tam bezpośrednio rolnicy mogli przekonać się jak wygląda takie miejsce w praktyce. Tego typu wyjazdy były też doskonałą okazją, by móc porozmawiać z osobami, które na co dzień tworzą te miejsca i uzyskać odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania. 

Prowadzenie gospodarstw opiekuńczych i zachęcanie do ich tworzenia jest też coraz częściej poruszanym tematem na konferencjach organizowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej oraz przez lokalne oddziały KRUS i ODR. Temat ten nieustająco zyskuje na znaczeniu. W Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, można nawet znaleźć zapis, że "do końca 2030 roku roku, na polskiej wsi powstanie 500 gospodarstw opiekuńczych."

Najwięcej dyskusji toczy się aktualnie wokół tematu prawnego i zasad, które muszą zostać spełnione, by takie miejsce mogło zacząć funkcjonować. Pytań i dylematów pojawia się wiele. Pewne jest jednak, że nadrzędną wartością tego typu gospodarstw, ma być szacunek i troska o seniora, zapewniona przez przygotowaną do tego osobą, w przyjaznej przestrzeni gospodarstwa. Z założenia, podczas pobytu w gospodarstwie opiekuńczym seniorzy mogą wykonywać proste prace, np. dokarmianie zwierząt, przygotowywanie nieskomplikowanych posiłków i przetworów, zajmowanie się ogrodem, a przede wszystkim prowadzenie ze sobą rozmów i miłe spędzanie czasu. W ramach tej przestrzeni seniorzy mają mieć możliwość spotkania się w gronie osób, w podobnym wieku, w otoczeniu, które wspiera i stymuluje do aktywności.

Gospodarstwa opiekuńcze mają być lekiem na samotność, z którą mierzy się ogromna liczba seniorów. Bardzo ważny i potrzebny jest więc rozwój tego trendu i edukacja w tym zakresie. Gospodarstwa opiekuńcze są szansą na to, by na starość "nie przenosić" seniorów do miejskich Domów Pomocy Społecznej, w których często, ze względu na zmianę otoczenia, jest im trudno się odnaleźć. Czas spędzony na wsi, blisko natury, zwierząt i w swojej (często dobrze znanej) okolicy, a także wśród kolegów i koleżanek seniorów działa na nich terapeutycznie i mobilizująco, a także przyczynia się do tego, że nadal chce się im aktywnie żyć. Korzyści są więc obustronne - zarówno dla rolnika, jak i dla seniora.

Karolina Suska – socjolożka, trenerka, tutorka, dyrektorka instytucji kultury. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Wiejska aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Gdy wieś wyklucza. Kilka słów o niepełnosprawnych

Liderka na wsi, czyli o ważnej roli kobiet

Edukacja ekonomiczna na wsi

Nowa wiedza szansą dla wsi

Edukacja na wakacjach?!

Źródła:

[1.] Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/informacje-o-strategii-na-rzecz…