ok. 4 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

"O finansach w bibliotece", "Bezpieczne finanse Seniora", "ABC przedsiębiorczości na wsi", "Złote Szkoły NBP", "Ekonomia na co dzień", to tylko kilka nazw projektów edukacyjnych dot. ekonomii, realizowanych na polskim gruncie. Ich celem jest zazwyczaj chęć pogłębienia wiedzy z zakresu finansów i bankowości wśród dorosłych Polaków, a także zachęcenie do planowania, inwestowania i zarządzania domowym budżetem. Obserwując ofertę szkoleń i warsztatów z zakresu edukacji ekonomicznej, można zaobserwować, że stale się ona poszerza i dociera nawet do najmniejszych gmin i wsi w całej Polsce. Fakt ten cieszy, jednak potrzeby i braki są wciąż dość duże.

Jak wynika z badania zrealizowanego w 2020 r. na zlecenie NBP przez konsorcjum IBC Group oraz Centrum Badań Marketingowych INDICATOR, pt. „Badanie świadomości i wiedzy ekonomicznej Polaków”^[1] wiedza w dziedzinie finansów i ekonomii powoli ale sukcesywnie wzrasta. W porównaniu do wyników z 2012 roku, jest lepiej ale nie na tyle, by móc zaprzestać edukować ludzi w tym zakresie. Jak wskazują w/w badania wiedzę ekonomiczną niską i bardzo niską ma wciąż 14% Polaków, średnią 33%, zaś wysoką i bardzo wysoką 52%. Należy jednak zauważyć, że wśród tych ostatnich bardzo wysoki indeks wiedzy ma jedynie 7% badanych.

Analizując szczegółowo przeprowadzone badania oraz odnosząc się do osobistych doświadczeń związanych z edukacją ekonomiczną można zauważyć, że największy wpływ na posiadanie wiedzy ekonomicznej ma m.in.:

• Wiek  – najwięcej na temat finansów i ekonomii wiedzą ludzie, w wieku 25–55 lat, a najmniej osoby w wieku do 25 i po 55 roku życia;

• Wykształcenie - im wyższe wykształcenie tym większa wiedza, najniższy jej poziom został odnotowany u osób z podstawowym i zawodowym wykształceniem;

• Miejsce zamieszkania – wyższy wśród mieszkańców miast 500 tys.+ i regionu centralnego, najniższy poziom u mieszkańców wsi;

• Skłonność do zwiększania wiedzy ekonomicznej – branie udziału w różnorodnych kursach i szkoleniach dot. finansów i/lub ekonomii przekładało się pozytywnie na wyniki badań;

• Kompetencje cyfrowe (Internet, smartfon) – poprzez możliwość poszerzania wiedzy w sieci, wzrastały również kompetencje ekonomiczne;

• Formalna i nieformalna edukacja ekonomiczna – podnosiła wyniki wśród osób, które z niej korzystały;

• Edukacja ekonomiczna w domu rodzinnym - dobre praktyki "wynoszone" z domu, rozmowy z rodzicami o finansach, jak również pozytywne doświadczenia finansowe z lat szkolnych, w postaci np. lekcji przedsiębiorczości również przekładają się na wyższe kompetencje w tym zakresie.

By zapobiegać wykluczeniom i pogłębiającym się dysproporcjom dot. wiedzy ekonomicznej należy stale realizować różne formy edukacji ekonomicznej, które będą dostępne także w małych, wiejskich społecznościach. Ważne jest, by edukacja ekonomiczna kierowana była szczególnie do osób w wieku 25- oraz 55+, które często, błędnie twierdzą, że jest ona zbyt trudna i niezbyt ciekawa. Kolejną grupę, o której nie wolno zapominać planując działania edukacyjne, stanowią również osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem społecznym. Istotne jest też, by oferowana wiedza dot. ekonomii i finansów odnosiła się do realnych, codziennych potrzeb dorosłych Polaków, a mniej koncentrowała się na zagadnieniach z makroekonomii czy też gospodarki światowej. 

Kluczową rolę docierania z wiedzą ekonomiczną do Polaków odgrywają instytucje pomocowe, ośrodki kultury, biblioteki, urzędy pracy, fundacje bankowe, NBP oraz organizacje pozarządowe. Powyższe instytucje i organizacje, poprzez realizowane programy edukacyjne, mogą bardzo realnie podnieść poziom wiedzy na ten temat. Poprzez dobrze zaplanowane programy, mogą też zachęcić Polaków do podejmowania odpowiedzialnych i racjonalnych decyzji finansowych, które towarzyszą ludziom, na każdym etapie życia, niezależnie od tego gdzie mieszkają oraz od tego jaki poziom wykształcenia posiadają. Dlatego też, główny filar edukacji ekonomicznej powinien opierać się na  łatwym dostępie i skondensowanej merytoryce.

Wszystkie powyższe czynniki, wskazują, że edukacja ekonomiczna, jest nieustająco potrzebna po to, by Polacy mogli swobodnie i pewnie poruszać się w świecie finansów, by mogli dokonywać świadomych wyborów i w pełni korzystać z ochrony swoich praw i potrafili ustrzec się przed nieuczciwymi praktykami -  niezależnie od tego gdzie mieszkają oraz od tego jaki poziom wykształcenia posiadają. Bo zawsze lepiej edukować i zapobiegać, niż później płakać i słono płacić, za podjęcie nieodpowiednich decyzji finansowych.

Karolina Suska – socjolożka, trenerka, tutorka, dyrektorka instytucji kultury. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Stypendystka MKiDN. Wiejska aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Animator - człowiek któremu zależy

Seniorzy - ważna grupa społeczna na wsi

Organizacje wiejskie w czasach zarazy

Koła Gospodyń Wiejskich potrzebują edukacji

Aktywność na wsi? To możliwe!

Źródła:

^[1] Projekt badawczy zrealizowany na zlecenie Narodowego Banku Polskiego przez konsorcjum IBC Group Oraz Centrum Badań Marketingowych INDICATOR techniką CAPI oraz metodami zdalnymi w czasie epidemii, na reprezentatywnej próbie N=2001 mieszkańców Polski wieku 15+, 2020 r.