Naar aanleiding van de aankondiging van voorzitter Ursula von der Leyen in haar toespraak over de Staat van de Unie 2022, heeft de Commissie vandaag haar voorstel goedgekeurd om 2023 uit te roepen tot het Europees Jaar van de Vaardigheden.

De groene en de digitale transitie bieden nieuwe kansen voor mensen en de economie van de EU. Als mensen over de juiste vaardigheden beschikken, kunnen ze succesvol door veranderingen op de arbeidsmarkt navigeren en volledig deelnemen aan de samenleving en de democratie. Dit zorgt ervoor dat niemand achterblijft en dat het economisch herstel en de groene en digitale transitie sociaal rechtvaardig en billijk zijn. Een beroepsbevolking met de gevraagde vaardigheden draagt ook bij tot duurzame groei, leidt tot meer innovatie en verbetert het concurrentievermogen van bedrijven.

Momenteel geeft echter meer dan driekwart van de bedrijven in de EU aan problemen te hebben om werknemers met de benodigde vaardigheden te vinden en uit de laatste cijfers van Eurostat blijkt dat slechts 37% van de volwassenen regelmatig een opleiding volgt. De Index van de digitale economie en samenleving toont aan dat 4 op de 10 volwassenen en elke derde werkende in Europa digitale basisvaardigheden missen. Bovendien was er al in 2021 in 28 beroepen, variërend van de bouw en de gezondheidszorg tot engineering en IT, sprake van tekorten, waaruit blijkt dat de vraag naar zowel hoog- als laaggeschoolde werknemers toeneemt. Verder is er een lage vertegenwoordiging van vrouwen in technische beroepen en studies: slechts 1 op de 6 IT-specialisten en 1 op de 3 STEM-afgestudeerden zijn vrouwen.

Om een leven lang leren te stimuleren, hebben de lidstaten de sociale doelstellingen van de EU voor 2030, namelijk dat ten minste 60% van de volwassenen jaarlijks aan een opleiding moet deelnemen, onderschreven en hun nationale bijdrage aan de verwezenlijking van deze doelstelling al gepresenteerd. Dit is ook belangrijk om de werkgelegenheidsdoelstelling van ten minste 78% in 2030 te halen. Het Digitaal kompas 2030 stelt als EU-doel dat in 2030 ten minste 80% van alle volwassenen over digitale basisvaardigheden moet beschikken en dat er in de EU 20 miljoen ICT-specialisten in dienst moeten zijn, terwijl meer vrouwen moeten worden aangemoedigd om dergelijke banen aan te nemen.

Bekijk nu het voorstel voor een BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende een Europees Jaar van de Vaardigheden 2023!

Het Europees Jaar van de Vaardigheden – concurrentievermogen, participatie en talent stimuleren

Met het Europees Jaar van de Vaardigheden stelt de Commissie voor om, in samenwerking met het Europees Parlement, de lidstaten, de sociale partners, de openbare en particuliere diensten voor arbeidsvoorziening, de kamers van koophandel en industrie, de aanbieders van onderwijs en opleidingen, en de werknemers en bedrijven samen, een nieuwe impuls te geven aan levenslang leren door:

• Meer en doeltreffendere investeringen in opleiding en bijscholing bevorderen om het volledige potentieel van de Europese beroepsbevolking te benutten en mensen te helpen bij het overstappen van de ene baan naar de andere.
• Ervoor zorgen dat vaardigheden relevant zijn voor de behoeften van de arbeidsmarkt, door ook samen te werken met de sociale partners en het bedrijfsleven.
• De ambities en vaardigheden van mensen afstemmen op de kansen op de arbeidsmarkt, met name voor de groene en digitale transitie en het economische herstel. Er zal bijzondere aandacht worden besteed aan het activeren van meer mensen voor de arbeidsmarkt, met name vrouwen en jongeren, vooral degenen die geen onderwijs, werk of opleiding volgen.
• Mensen uit derde landen aantrekken met de vaardigheden waaraan de EU behoefte heeft, onder meer door de leermogelijkheden en de mobiliteit te versterken en de erkenning van kwalificaties te vergemakkelijken.

Om deze doelstellingen te bereiken, zal de Commissie de mogelijkheden voor bij- en omscholing bevorderen, bijvoorbeeld door de aandacht te vestigen op relevante EU-initiatieven, waaronder EU-financieringsmogelijkheden, om de invoering, uitvoering en verwezenlijking ervan in het veld te ondersteunen. Ook zullen in de hele EU evenementen en bewustmakingscampagnes worden georganiseerd ter ondersteuning van het wederzijds leren van partners bij bij- en omscholing. Het voorgestelde jaar is ook bedoeld om te helpen bij de verdere ontwikkeling van tools met informatie over vaardigheidsbehoeften en om tools en instrumenten voor meer transparantie en een gemakkelijkere erkenning van kwalificaties, met inbegrip van kwalificaties die buiten de EU zijn toegekend, te bevorderen.

Om de coördinatie van relevante activiteiten op nationaal niveau te waarborgen, verzoekt de Commissie de lidstaten om een nationale coördinator voor het Europees Jaar van de Vaardigheden te benoemen.

EU-initiatieven ter ondersteuning van de ontwikkeling van vaardigheden

Voor het Europees Jaar van de Vaardigheden kunnen we voortbouwen op de vele reeds lopende EU-initiatieven om vaardigheden te ondersteunen en de benutting ervan te vergroten. Enkele voorbeelden:

• De Europese vaardighedenagenda is het schema voor de samenwerking in het kader van het EU-beleid inzake vaardigheden en zal individuen en bedrijven blijven helpen om meer en betere vaardigheden te ontwikkelen en toe te passen.
• Als onderdeel van de Vaardighedenagenda hebben zich in het kader van het Pact voor vaardigheden tot dusver meer dan 700 organisaties aangemeld en zijn 12 grootschalige partnerschappen in strategische sectoren opgezet met toezeggingen om tot 6 miljoen mensen te helpen bijscholen.
• De gestructureerde dialoog met de lidstaten over digitaal onderwijs en digitale vaardigheden.
• De Commissie heeft ook nieuwe initiatieven voorgesteld om de tekorten aan vaardigheden in de EU aan te pakken en de samenwerking op het gebied van migratie te verbeteren. De uitrol van een EU-talentenpool en van Talentpartnerschappen met geselecteerde derde partners zal helpen om de vaardigheden van mensen die in Europa willen werken af te stemmen op de behoeften van de arbeidsmarkt. Dit is een belangrijk resultaat van het nieuwe migratie- en asielpact.
• In de nieuwe Europese innovatieagenda, die in juli is goedgekeurd, zijn een vlaggenschipinitiatief en een aantal acties gepresenteerd om de juiste randvoorwaarden voor de ontwikkeling van onze talenten te creëren.
• In de in januari vastgestelde Europese strategie voor universiteiten wordt een reeks van 50 acties gepresenteerd die cruciaal zijn voor de ontwikkeling van hoogwaardige en toekomstbestendige vaardigheden voor een breed scala aan lerenden — waaronder zij die een leven lang leren — zodat zij creatieve en kritische denkers, probleemoplossers en actieve en verantwoordelijke burgers kunnen worden.
• Het Europees platform voor digitale vaardigheden en banen is een initiatief in het kader van het programma Connecting Europe Facility. Het biedt informatie en middelen met betrekking tot digitale vaardigheden, zoals een zelfbeoordeling voor digitale vaardigheden en opleidings- en financieringsmogelijkheden.
• De EU-coalitie voor digitale vaardigheden en banen pakt de kloof op het gebied van digitale vaardigheden aan door de lidstaten, sociale partners, bedrijven, non-profitorganisaties en onderwijsaanbieders samen te brengen om het bewustzijn te vergroten en organisaties aan te moedigen verschillende maatregelen te nemen om mensen te stimuleren opleidingen in digitale vaardigheden te volgen. 

EU-financiering en bijstand voor investeringen in vaardigheden 

Er zijn belangrijke mogelijkheden voor EU-financiering en technische ondersteuning beschikbaar om de investeringen van de lidstaten in bij- en omscholing te ondersteunen. Een aantal voorbeelden:

• Het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) is met een begroting van meer dan 99 miljard euro voor 2021-2027 het belangrijkste instrument van de EU om in mensen te investeren.
• De faciliteit voor herstel en veerkracht kan de hervormingen en investeringen van de lidstaten ondersteunen, onder meer op het gebied van vaardigheden en banen. In de nationale plannen voor herstel en veerkracht die tot dusver door de Commissie en de Raad zijn goedgekeurd, is ongeveer 20% van de sociale uitgaven bestemd voor 'werkgelegenheid en vaardigheden'.
• Het programma Digitaal Europa over 580 miljoen euro voor de ontwikkeling van geavanceerde digitale vaardigheden. Het programma verleent strategische financiering, ondersteunt onder meer de ontwikkeling van een competente en talentrijke pool digitale deskundigen en versterkt de samenwerking tussen de EU-lidstaten en belanghebbenden op het gebied van digitale vaardigheden en banen.
• Horizon Europa ondersteunt vaardigheden voor onderzoekers, ondernemers en innovators, met name via de Marie Skłodowska-Curie-acties, de Europese Innovatieraad en het Europees Instituut voor Technologie.
• Erasmus+ ondersteunt met een budget van 26,2 miljard euro onder meer de persoonlijke en professionele ontwikkeling van lerenden, personeel en (beroeps)onderwijsinstellingen door mobiliteitsactiviteiten en samenwerkingspartnerschappen in heel Europa te financieren. Het programma financiert ook Europese universiteiten die een voortrekkersrol spelen bij de ontwikkeling van microcredentials voor opleiding, bijscholing en omscholing.

Aanvullende programma's die de ontwikkeling van vaardigheden kunnen ondersteunen zijn onder meer het programma InvestEU, het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering voor ontheemde werknemers, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Fonds voor een rechtvaardige trainsitie, het Europees Solidariteitskorps, het programma voor milieu- en klimaatactie (LIFE), het moderniseringsfonds, het instrument voor technische ondersteuning, en het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking.

Leden van het College zeiden er dit over:

Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: 'Vaardigheden zijn essentieel, willen we onze plannen met technologie kunnen verwezenlijken. Je redden in het digitale leven - zoals rekeningen betalen, parkeervergunningen aanvragen, enz. - vergt kennis van ons als burgers. Oplossingen voor de samenleving creëren met technologie die ons helpt in ons dagelijks leven vergt expertise. We hebben doelen gesteld, nu is het tijd om in actie te komen. Ons streven in het Europees Jaar van de Vaardigheden is erop gericht mensen in staat te stellen om te leren.'

Margaritis Schinas, vicevoorzitter voor de Bevordering van onze Europese manier van leven: 'Onze Unie is een ruimte van vrijheid, waarden, kansen en solidariteit die uniek is in de wereld. Het aantrekken van mensen met de voor de EU vereiste vaardigheden, onder meer door de erkenning van hun kwalificaties te vergemakkelijken, zal een belangrijke prioriteit zijn in het Europees Jaar van de Vaardigheden. Bovendien kunnen in Europa verworven vaardigheden worden overgedragen naar andere landen en kan Europa een belangrijke rol spelen bij de overdracht van bestaande en nieuwe kennis naar de plaatsen waar deze het meest nodig is.'

Commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten, Nicholas Schmit: 'Vaardigheden betekenen banen – hoogwaardige banen. Tijdens het Europees Jaar van de Vaardigheden hebben we de kans om arbeidsmarktgerichte opleidingen en tekorten aan arbeidskrachten met elkaar te verbinden. Om te waarborgen dat de transitie naar een koolstofneutrale economie echt eerlijk en inclusief is, moeten we massaal en onmiddellijk investeren in de vaardigheden van mensen. Ik ben ervan overtuigd dat 2023 als Europees Jaar van de Vaardigheden een belangrijk effect zal hebben op de vaardigheidsrevolutie die we in Europa nodig hebben.'

Commissaris voor Onderzoek, Innovatie, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, Mariya Gabriel: 'Voortbouwend op de successen van het Europees Jaar van de Jeugd 2022 gaat het er volgend jaar om mensen toe te rusten met de relevante vaardigheden om aan de behoeften van de arbeidsmarkt te voldoen. Dit gaat hand in hand met opleiding. Met het Europees Jaar van de Vaardigheden zullen we meer, efficiëntere en meer inclusieve financiering voor om- en bijscholing en opleiding ondersteunen, zodat onze talenten hun volledige potentieel kunnen ontwikkelen.'   

Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: 'De kracht van Europa ligt in zijn talent, onder wie ingenieurs, onderzoekers en ondernemers. Om onze Digitaal decennium- en Green Deal-doelstellingen te halen, willen we onze bedrijven, met name het mkb, ondersteunen bij het aannemen, opleiden en behouden van talent. We creëren partnerschappen voor vaardigheden in de industriële ecosystemen, van de auto-industrie, lucht- en ruimtevaart en defensie tot het toerisme. Het Europees Jaar van de Vaardigheden zal het Europese vaardighedenoffensief nog sterker maken.'

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen het voorstel van de Commissie nu bespreken en daarbij rekening houden met de adviezen van het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's.

Achtergrondinformatie

Voorzitter Von der Leyen stelde in haar toespraak over de Staat van de Unie 2022 voor om van 2023 het Europees Jaar van de Vaardigheden te maken om ons concurrentievermogen te versterken, onze investeringen beter te richten, met bedrijven samen te werken en deze behoeften af te stemmen op de aspiraties van de mensen en talenten naar ons continent aan te trekken. Het voorstel voor een Europees Jaar van de Vaardigheden is ook opgenomen in de Intentieverklaring van de Staat van de Unie als een initiatief voor 2023.

Voor meer informatie

Voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad betreffende een Europees Jaar van de Vaardigheden 2023

Website – Vaardigheden and kwalificaties

Nieuws van de Europese Commissie Pershoek.

NB De teksten behorende bij de verschillende links die in dit artikel zijn opgenomen, zijn Engelstalig.