Een oproep van Walter Baeten, oud-manager van de micro NGO Senior Adult Education International

Lonely at the top

Het is eenzaam aan de top van een centrum voor volwasseneneducatie. Dit gevoel wordt nooit geformuleerd in de functiebeschrijving of de jobadvertentie voor de functie van manager of directeur van een centrum voor volwasseneneducatie. Gevoelens maken immers geen deel uit van competenties of vaardigheden. Ze kunnen onderdeel zijn van attitudes zoals authentiek zijn, inspirerend zijn, betrouwbaar zijn enz. Een goede manager weet echter zijn persoonlijke gevoelens te verbergen als het gaat om beslissingen nemen op basis van feiten, respect hebben voor andere meningen, kritisch en reflectief zijn enz. Zelfs omringd door een uitstekende staf, staat een manager er uiteindelijk alleen voor. Als hij antwoorden moet geven aan de directie bevindt hij zich soms heel eenzaam tussen hamer en aambeeld.

Ik herinner me al deze gevoelens nog goed uit de periode toen ik manager was van een kleine NGO in de volwasseneneducatie. Ik wil niet klagen, integendeel, maar ik wil een openheid creëren om functiebeschrijvingen uit verschillende Europese landen te delen. Terwijl personeelsadvertenties een wervende kracht moeten tonen, moeten functiebeschrijvingen objectief zijn als een duidelijke leidraad en als een instrument voor evaluatie.

Een voorbeeld van de ideale directeur in jobadvertenties: 

Onze ideale directeur:

- is het boegbeeld en de ambassadeur van de Volksuniversiteit;

- kan de Volksuniversiteit profileren door haar meer dan 50-jarige geschiedenis en haar actuele betekenis voor de stad;

-is een creatieve denker die kansen in de markt van de volwasseneneducatie signaleert en deze weet te vertalen in inspirerende programmaonderdelen;

- heeft inzicht in het politiek-bestuurlijke klimaat van de stad en weet de Volksuniversiteit hierin te positioneren;

- kan strategische en beleidsmatige taken moeiteloos combineren met praktische uitvoerende taken op de werkvloer;

- geeft bindend leiding aan een team van medewerkers, opleiders en een aantal vrijwilligers en zorgt voor een aangenaam werkklimaat;

- geeft mee vorm aan een constructieve werkrelatie met het bestuur en aan de verdere ontwikkeling van de Volksuniversiteit vanuit de visie van participatief bestuur;

- geeft een eigen invulling aan de afgesproken prestatie-indicatoren;

- zorgt voor een prettige en veilige leer- en werkomgeving voor opleiders en lerenden.

Objectiviteit

Het contrast tussen het wervende karakter van een advertentie en de objectiverende noodzaak van een functiebeschrijving wordt heel duidelijk vanaf de eerste zin: de ideale directeur moet het boegbeeld en de ambassadeur van het centrum voor volwasseneneducatie zijn. 

In een functiebeschrijving moet dit worden opgesplitst in verschillende componenten zoals overleg en samenwerking met externe partners, met de gemeenschap... waarvoor uitstekende communicatieve vaardigheden, netwerkvaardigheden... vereist zijn. Die componenten worden gerangschikt in resultaatgebieden en gedragsindicatoren en leiden zo tot een overzicht van de vereiste competenties. Kortom, de functiebeschrijving objectiveert de hele taak zonder ruimte te laten voor gevoelens. Die zijn ook niet nodig, wees je er wel van bewust dat het eenzaam aan de top is.  

We hebben uitstekende rapporten over de sleutelcompetenties voor professionals in volwasseneneducatie (Buiskool, e.a. 2010) of over volwasseneneducatie in de Europese ruimte (Jögi, 2010). Maar voor zover ik kan nagaan, hebben we geen rapporten over de functiebeschrijvingen voor de kleine niche van directeuren/managers in volwasseneneducatie en -onderwijs.

Oproep en uitnodiging

Dit artikel is een oproep om die functiebeschrijvingen uit verschillende landen - in welke vorm dan ook - te delen als een objectiverend instrument. Het is ook een uitnodiging om gevoelens te delen over eenzaamheid aan de top van een centrum voor volwasseneneducatie/leercentrum. 

Walter Baeten, PhD, was manager van de micro-ngo Senior Adult Education International en mede-redacteur van Mobility Framework and Standard for Teacher Trainees. Hij was actief in verschillende Grundtvig- en Comenius-projecten. Nu is hij onafhankelijk onderzoeker. Contact: walter_baeten@hotmail.com