ok. 4 minuty czytania - polub, linkuj, komentuj!

---

Czasem są pełne życia, piękne i wyremontowane. Bywają też puste i nie ogrzane. Niezależnie od tego, w jakim są stanie, są uznawane jako ważne miejsca, gdyż często budowano je w  czynach społecznych, siłą i pracą lokalnych mieszkańców. Świetlice wiejskie, bo o nich mowa, mogą stanowić istotną przestrzeń do działań edukacyjnych i społecznych na polskich wsiach. Niestety nie zawsze, są w ten sposób użytkowane. 

^{fot. archiwum autorki}

Każda gmina, dysponuje przynajmniej kilkoma świetlicami, które pełnią lub mogłyby pełnić rolę, głównego miejsca spotkań dla mieszkańców. W wielu wsiach “świetlicowe życie” toczy się szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy mieszkańcy wsi mają więcej czasu na aktywność oraz latem, gdy organizowane są w nich półkolonie dla dzieciaków. W pozostałych okresach roku, wynajmuje się je często na imprezy okolicznościowe lub służą do organizacji zebrań wiejskich lub KGW. Są też wsie np. w gminie Ustka, w których przestrzeń świetlic służy mieszkańcom przez cały rok. To w nich spotykają się zespoły ludowe, działają amatorskie grupy artystyczne, organizuje się zajęcia opiekuńcze i artystyczne dla najmłodszych, a także spotkania integracyjne dla trochę starszych. Czasem też w tego typu lokalach, mieszkańcy tworzą lokalne muzea i kultywują tradycje. 

Działalność rozwojowa w świetlicach wiejskich może być też realizowana poprzez:

• rozwój działalności kulturalnej adresowanej do różnych grup wiekowych społeczności wiejskiej,
• promowanie sportu i rekreacji wśród mieszkańców,
• organizowanie zajęć kulturalnych i edukacyjnych dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych mieszkańców,
• organizowanie uroczystości o zasięgu lokalnym, spotkań i wydarzeń dla mieszkańców sołectwa,
• organizację zebrań wiejskich i posiedzeń rad sołeckich,
• wspieranie realizacji zadań statutowych organizacji działających na terenie wsi, takich jak np. ochotnicze straże pożarne, lokalne zespoły sportowe, stowarzyszenia itp.,
• promocję sołectw i gminy.

 

^{fot. archiwum autorki}

To jak w danej społeczności wygląda i działa (o ile w ogóle działa) świetlica wiejska, w dużej mierze zależy od lokalnego samorządu, który najczęściej zarządza i utrzymuje tego typu lokale. Gmina jest najczęściej właścicielem takich nieruchomości ale to mieszkańcy wsi w dużej mierze dbają (lub nie) o te miejsca. Ci aktywni, którym zależy, pilnują by było w nich czysto, ciepło, by były dobrze wyposażone, a także by odbywały się w nich różne spotkania, kursy i szkolenia. Samorząd jest formalnym zarządcą, a animatorami tego co dzieje się w świetlicach są często radni, sołtysi i lokalni liderzy. Czasem świetlicami zarządzają też instytucje kultury. W ich funkcjonowaniu ważne jest, by klucz do drzwi świetlicy był dostępny we wsi, a nie wisiał zamknięty w urzędzie.

^{fot. archiwum autorki}

Mieszkając na wsi, łatwo zauważyć, że na kanwie pojawiania się dużej ilości kół gospodyń wiejskich (KGW), a także programu Senior+, świetlice znów zaczęły być potrzebne, a fakt ich posiadania doceniany. W dużej liczbie wsi, właśnie w świetlicach swoje siedziby mają grupy aktywnych kobiet, KGW, a także służą one często Ośrodkom Pomocy Społecznej, jako miejsca spotkań i realizacji zajęć dla Seniorów. Świetlice służące najstarszym mieszkańcom wsi, można spotkać np. w gminie Waśniów, w województwie świętokrzyskim. Seniorzy bardzo doceniają fakt posiadania własnego miejsca, w którym oprócz spotkań towarzyskich, organizowane są regularnie warsztaty i spotkania z ciekawymi ludźmi. Jak sami mówią:

W końcu mamy czas i miejsce dla siebie, w którym możemy ciekawie spędzić czas, w gronie swoich rówieśników i pod okiem Pani Justyny rozwijać swoje pasje.

 

^{fot. archiwum autorki}

Świetlice wiejskie są więc idealnym miejscem, do tego, by rozwijać w nich potencjał mieszkańców wsi. A prowadzone w nich, w sposób przemyślany, różnorodne zajęcia mogą mieć realny wpływ na to co będzie się  działo, w małych wspólnotach i społecznościach lokalnych. By rozwój mógł realnie postępować, niezbędne są podstawy, czyli zaangażowani ludzie, a także lokal, w którym znajduje się niezbędne, chociaż podstawowe wyposażenie (stoły, krzesła, czajnik, szklanki to naprawdę minimum). Mieszkańcom wsi, potrzebna jest przestrzeń, w której jest ciepło i w której jest ktoś, kto otworzy drzwi, zorganizuje zajęcia, spotkania czy warsztaty. Często są to panie świetliczanki, lokalni aktywiści, członkinie KGW, pracownicy instytucji kultury, ale też i sołtysi czy radni. Ważne, by budując, remontując lub tworząc tego typu miejsca, samorząd już na etapie przygotowywania planów, myślał od razu o ludziach, którzy będą z tych miejsc w przyszłości korzystać. Wymiana okien, pokrycia dachowego czy remont podłogi naprawdę nie wystarczy. By w świetlicach wiejskich pojawiło się życie, działanie i edukacja potrzebny jest pomysł, na tego typu miejsce i ludzie, którzy nadadzą mu sens. Bez ludzi i pomysłu nic nie da się zrobić. Dlatego od ludzi i pomysłów trzeba zacząć!

---

Karolina Suska – edukatorka, trenerka, tutorka, dyrektorka instytucji kultury. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Wiejska aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.

---

Zajmujesz się animacją społeczną? A może koordynujesz działania wolontariuszy?  Planujesz działania na rzecz osób o niskich kwalifikacjach?  Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod i niestandardowych form?  Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!

Zobacz także:

Gdy wieś wyklucza. Kilka słów o niepełnosprawnych

Liderka na wsi, czyli o ważnej roli kobiet

Nowa wiedza szansą dla wsi

Edukacja na wakacjach?!

Rolnictwo opiekuńcze - nowy trend na polskiej wsi?