ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Doradztwo na uczelniach już dawno przestało kojarzyć się z doradztwem zawodowym realizowanym w biurach karier. Ofert jest zdecydowanie więcej. Więcej jest też miejsc, w których student może znaleźć pomoc i wsparcie. Zanim spróbuję odpowiedzieć na pytanie zaproponowane w tytule, krótko przedstawię obszary wsparcia doradczego, które można spotkać na polskich uczelniach.

1. Doradztwo związane z realizacją celów edukacyjnych, akademickich. Są one ukierunkowane na potrzeby studenta. W tej grupie ofert coraz większą popularnością cieszy się tutoring akademicki. Naukowe oferty tutoringowe najczęściej opracowywane są dla studentów poszczególnych kierunków lub wydziałów i realizowane są w konkretnych jednostkach uczelni. Oferty akademickie i rozwojowe mogą mieć charakter bardziej ogólny i uniwersalny. Mogą rozwijać kompetencje społeczne lub akademickie związane z efektywnością procesu studiowania i wykorzystywania szans związanych z funkcjonowaniem w środowisku akademickim. Więcej na temat mentoringu możesz przeczytać tutaj:

Barbara Habrych, Tutor w procesie rozwoju

Judyta Kotarba, Czy tutoring może być grupowy?

Druga grupa ofert związanych z realizacją procesu kształcenia to programy oparte na koncepcji mentoringu. W perspektywie celów edukacji akademickiej to połączenie sfery edukacyjnej, społecznej i zawodowej, czyni mentoring szczególnie interesującym metodycznie. Jest to rozwiązanie, które sprzyja wzmacnianiu kompetencji niezbędnych nie tylko na szeroko rozumianym rynku pracy, ale także w konkretnej branży czy zawodzie. Stąd na uczelniach proponowane są programy mentoringowe, w których mentorami są osoby spoza uczelni, które osiągnęły sukces naukowy, zawodowy, biznesowy.

2. Doradztwo dla studentów ze specjalnymi potrzebami. Ta oferta wydaje się być szczególnie interesująca. Są to propozycje dla osób, które doświadczają trudności związanych z procesem studiowania. W zależności od wielkości uczelni, jej struktury organizacyjnej i liczby studentów oferta ta ma zróżnicowaną treść i zakres. Ciekawą propozycję ma w tym zakresie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uczelnia proponuje pomoc psychologicznego konsultanta do spraw trudności w procesie studiowania. Oferta ta obejmuje pomoc w zakresie:

• wspierania procesu efektywnego uczenia się i studiowania
• nadrabiania zaległości na studiach
• pokonywania barier w studiowaniu wynikających z trudności natury poznawczej lub emocjonalno-motywacyjnej
• radzenia sobie ze stresem, np. w sytuacjach egzaminacyjnych
• skutecznego zarządzania czasem
• efektywnego przygotowania pracy licencjackiej lub magisterskiej
• budowania motywacji do studiowania
• rozwijania kompetencji społecznych
• podejmowania i realizowania ambitnych wyzwań życiowych^[1].

3. Trzecia grupa to doradztwo dla osób, których problemy wynikają z relacji społecznych, uwarunkowań socjalnych, przynależności do grup mniejszościowych lub defaworyzowanych. Jest realizowane w różnych formach. Czasem są to pełnomocnicy, czasem biura ogólnouczelniane, a czasem oferty proponowane na wydziałach prawa.

^{Photo by Jasmine Coro on Unsplash}

4. Oczywiście doradztwo karierowe proponowane przez biura karier nadal ma się dobrze. Uczelnie dbają o odpowiednią alokację swoich studentów i absolwentów na rynku pracy. Nikt przecież nie chce wypuszczać na rynek pracy dobrze wykształconych bezrobotnych.

Mając na uwadze poszerzenie ofert doradczych dla studentów można postawić pytanie, jakie cele mają te oferty, na jakie potrzeby odpowiadają. Można zaproponować tu kilka odpowiedzi.

Pierwsza dotyczy rozproszenia ofert edukacyjnych związanych z budowaniem kapitału profesjonalnego. Uczymy się nie tylko w murach uczelni i nie tylko w ramach edukacji formalnej. Programy tutoringowe i mentoringowe ułatwiają refleksję nad możliwościami realizacji planów i aspiracji. Pozwalają rozpoznawać i urzeczywistniać indywidualny potencjał studenta. Umożliwiają realną indywidualizację procesu studiowania.

Drugi cel doradztwa to wyrównywanie szans. Można nawet zaryzykować tezę, że doradztwo przyjmuje rolę zajęć wyrównawczych. Ponieważ rekrutacja na studia w zdecydowanej większości przypadków odbywa się na podstawie wyników z matury, na uczelniach są także osoby ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Mają one bardzo różny charakter, także natury poznawczej. Z różnych powodów uczelnie nie chcą tracić studentów, których udało się zrekrutować, dlatego proponują działania związane z profilaktyką odpadu i odsiewu. Wyzwanie to nabiera szczególnego znaczenia w przypadku uczelni, w których nabór rekrutacyjny jest ograniczany przez wskaźnik dostępności dydaktycznej (SSR – student staff ratio), zgodnie z którym optymalnym rozwiązaniem powinna być relacja nauczyciel akademicki - student na poziomie nie wyższym niż 1:13.

Trzeci cel ma charakter marketingowy. Nowe oferty doradcze są informacją: dbamy o studenta, jesteśmy prostudentcy, nasi studenci są dobrze zaopiekowania. Kiedyś dominującą strategią marketingową było łączenie teorii z praktyką i rynkiem pracy. Teraz uczelnie podkreślają znaczenie indywidualizacji ścieżek kształcenia, organizacji studiów, uelastycznienia sposób osiągania efektów uczenia się. Projekty indywidualizujące tok kształcenia oraz oferty dla studentów, którzy mają problemy utrudniające studiowanie w sposób tradycyjny, przedstawiane są jako oferty czyniące z uczelni środowiska sprzyjające studiowaniu i wyrównujące szanse edukacyjne.

Czwarty cel odnosi się do rekrutacji, a właściwie do możliwości pozyskiwania studentów nietradycyjnych. Studenci nietradycyjni są definiowani przez różne kryteria. Mogą to być takie cechy jak ukończenie 25 roku życia, podjęcie kształcenia po dłuższej przerwie w formalnym systemie edukacji. Dla tych osób proponuje się różnego rodzaju wsparcie pozwalając wykorzystać uprzednie doświadczenia zawodowe i edukacyjne oraz połączyć studiowanie z innymi rolami pełnionymi w rodzinie i w sferze zawodowej. Można założyć, że w tym kontekście na znaczeniu będzie zyskiwać doradztwo walidacyjne.

Doradztwo realizowane na uczelniach nie jest zorientowane wyłącznie na indywidualne potrzeby studenta. Poprzez szerokie oferty doradcze realizuje też cele związane z polityką uczelni i z marketingiem. Myślę, że obszar wsparcia doradczego i formy jego realizacji będą się stale poszerzać. Warto uważnie się przyglądać się temu procesowi. Taka analiza może dać dużo ciekawych przesłanek do aktualizacji profilu kompetencyjnego doradcy pracującego w środowisku akademickim.