Od reelsa do refleksji. Jak świadomie wykorzystywać formaty mediów społecznościowych w edukacji dorosłych?
ok. 4 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!
Jak korzystać z potencjału popularnych rozwiązań znanych z mediów społecznościowych w sposób przemyślany i metodycznie uzasadniony, tak by wspierały, a nie rozpraszały proces uczenia się dorosłych?
Nie wszystko, co popularne na TikToku czy Instagramie, ma sens na sali szkoleniowej czy szkoleniu on-line. Warto analizować, dlaczego coś działa – np. krótka forma, element zaskoczenia, storytelling – i jak te mechanizmy można z sensem przenieść na grunt edukacyjny. Zanim do tego przejdę:
Ściągawka wprowadzająca w arkany formatów mediów społecznościowych
- Reels / Shorts / TikTok (krótkie wideo) — krótki filmik w pionowym formacie, zazwyczaj trwający od kilku do kilkudziesięciu sekund. Cechuje się szybkim tempem, muzyką, montażem i często humorem. Umożliwia storytelling i przekazywanie mikro treści w atrakcyjnej formie.
- Karuzela (slajdy przewijane na Instagramie / LinkedIn) — seria grafik lub zdjęć tworzących narrację – edukacyjną, poradnikową lub refleksyjną. Świetnie sprawdza się przy prezentacji kroków, procesów, list i skrótowych ujęć tematu.
- Memy — zabawne grafiki z podpisem, oparte na popkulturze, stereotypach lub inside joke’ach. Stosowane w edukacji jako forma odwołania do wiedzy lub zainicjowania refleksji w lekkiej formie.
- Stories (relacje tymczasowe) — format oparty na ulotności – treści dostępne tylko przez 24 godziny. Umożliwiają tworzenie sond, quizów, zadawanie pytań i dzielenie się "tu i teraz". Wzmacniają poczucie obecności i bliskości.
- Post tekstowy z komentarzami (LinkedIn, Facebook, X) — tekst (czasem z grafiką) rozpoczynający dyskusję. Może być refleksją, zaproszeniem do wymiany doświadczeń lub analizą problemu. W edukacji – świetny sposób na budowanie społeczności i uczenie się od siebie.
- Live (transmisja na żywo) — spotkanie na żywo z możliwością komentowania, zadawania pytań, rozmowy z gośćmi. Popularny format do prowadzenia miniwykładów, Q&A czy wydarzeń edukacyjnych w czasie rzeczywistym.
- Podcast (audio w formie odcinków) — treści mówione, często w formie rozmów, komentarzy eksperckich lub narracji. Umożliwiają naukę asynchroniczną i samodzielne zgłębianie tematu – np. w drodze do pracy.
- Infografiki — zestawienie danych, pojęć lub procesów w przejrzystej, graficznej formie. Często stosowane na Facebooku, Instagramie czy Pinterest. W edukacji – idealne do porządkowania treści i wzmacniania zapamiętywania.
Popularny format kusi dynamiczną formą, zasięgiem i natychmiastowym zaangażowaniem. Media społecznościowe nieustannie podpowiadają jak uatrakcyjnić, zdynamizować, zmotywować, zaangażować odbiorców, może to przełożyć na uczących się. Od razu zapala mi się czerwone światło, nie zawsze i nie na każdego zadziała to zgodnie z oczekiwaniami.
W świecie edukacji dorosłych, w którym liczy się skuteczność, kontekst i sens, pojawia się pytanie: czy podążanie za trendem automatycznie przekłada się na wartość dydaktyczną?
W dojrzałej edukacji moda nie może zastąpić metody. To nie forma powinna prowadzić proces uczenia się, lecz cel, potrzeba uczestnika i świadomie zaprojektowany przebieg działań edukacyjnych. Choć nowoczesne formaty mogą wspierać zaangażowanie, zbyt bezrefleksyjne ich stosowanie niesie ryzyko trywializacji treści edukacyjnych, uproszczenia złożonych zagadnień i spłycenia procesu refleksji. Pamiętacie najpierw cel, potem format.
Jak unikać pułapek „modnych, ale nieefektywnych” działań
Można zadać sobie pytanie, jakie elementy popularnych trendów (np. „life hacki”, storytelling, estetyczne podsumowania, memy) mają rzeczywistą wartość edukacyjną? Pomocne może okazać się opracowanie poniżej:
Format | Do czego się sprawdza w edukacji dorosłych | Kiedy się nie sprawdzi |
|---|---|---|
Reels / TikTok / Shorts | - Mikrotreści: szybkie przypomnienie, wprowadzenie tematu, zapowiedź sesji - Zwiększenie zaangażowania w formie rozrywki-edukacji - Utrwalanie wiedzy przez uczestników (np. nagrywają własne mini-filmy) | - Gdy temat wymaga głębszej refleksji - W grupach nieczujących się komfortowo z występowaniem przed kamerą - Przy ograniczonym czasie – montaż i publikacja bywa czasochłonna |
Karuzele / Slajdy | - Wizualne podsumowanie modułu lub procesu - Prezentowanie skomplikowanych informacji w uproszczonej formie - Uczestnicy mogą tworzyć własne slajdy jako forma notatek | - Gdy materiał wymaga ciągłej interakcji lub dyskusji - Przy złożonych treściach, które trudno podzielić na „slajdowe hasła” |
Memy edukacyjne | - Przełamywanie lodów, humor w nauce- Refleksja i dystans do tematu- Szybka diagnoza poziomu zrozumienia (tworzenie memów przez uczestników) | - W kontekstach bardzo poważnych (np. tematy społeczne, emocjonalnie wrażliwe)- Gdy uczestnicy nie znają kodu kulturowego danego mema |
Stories / relacje | - Dokumentowanie procesu uczenia się (np. relacja z przebiegu projektu)- Angażowanie w formie „na gorąco” – quizy, pytania, głosowania- Refleksja z dnia / po module (np. „co zabierasz z tego spotkania?”) | - W sytuacjach offline, bez dostępu do technologii- Gdy uczestnicy nie są aktywni w mediach społecznościowych |
Posty tekstowe (z komentarzami) | - Rozpoczynanie dyskusji wokół kontrowersyjnego pytania - Dzielnie się przemyśleniami lub przykładami z praktyki zawodowej - Ćwiczenie argumentacji i umiejętności społecznych | - Gdy uczestnicy mają niski poziom pisania/komunikacji pisemnej- W grupach zamkniętych w sobie lub niechętnych do publicznego wyrażania opinii |
Live / transmisje na żywo | - Miniwykłady, AMA („Ask Me Anything”) z ekspertem - Spotkania podsumowujące cykl szkoleń - Interakcja w czasie rzeczywistym, pytania i odpowiedzi | - Gdy uczestnicy oczekują prywatności lub kameralnej atmosfery - Gdy techniczne możliwości są ograniczone (np. niestabilne łącze) |
Podcasty / nagrania audio | - Nauka asynchroniczna, w czasie podróży lub pracy- Rozwijanie tematów w szerszym kontekście- Zaproszenie do refleksji w mniej dynamicznym tempie | - W grupach, które preferują obraz / potrzebują wizualizacji- Gdy temat wymaga interakcji lub praktycznych ćwiczeń |
Wskazówka metodyczna
Zanim zdecydujesz się na wdrożenie danego formatu:
- Zastanów się, czy wspiera cel edukacyjny.
- Zbadaj gotowość i preferencje uczestników.
- Sprawdź, czy masz czas i zasoby, by przygotować format w dobrej jakości.
- Pamiętaj: nie każdy trend musi być wdrożony – czasem inspiracja wystarczy.
Przygotowałam gotową checklistę, którą można wdrożyć zadając sobie pytanie — Czy dany format z mediów społecznościowych sprawdzi się na moim szkoleniu?
Kiedy trendy nie działają?
Inspiracje z mediów społecznościowych mogą być niezwykle cenne dla edukatorów, o ile są filtrowane przez pryzmat metodyki nauczania i rzeczywistych potrzeb uczących się. Trendy z mediów społecznościowych to potencjał, który można świadomie wdrożyć i dostosować pod potrzeby swoje i grupy. A czasem świadomie podążać swoją niemodową ścieżką.
Na koniec eksperyment z popularnym trendem z mediów społecznościowych. Jest kwiecień 2025 rok i media społecznościowe zalały lalki z atrybutami, robią je twórcy internetowi, edukatorzy, ale już widziałam nawet lalkę województwa łódzkiego. Poszłam za trendem i jako ambasadorka EPALE przygotowałam swoją. Czasem wykorzystanie danego trendu może być wabikiem dotarcia do innego odbiorcy, można wykorzystać chwilowy fame i dalej robić swoje. Mam nadzieję, że komentarze pod artykułem, te bieżące i przyszłe pokażą cykl życia tego trendu i okaże się czy było warto.
Lidia Mirowska - trenerka, wykładowczyni akademicka, nauczycielka, ekspertka e-learningu. Certyfikowana przez Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego e-nauczycielka i e-metodyczka. Uczy kompetencji cyfrowych, testuje AI. Metodyczka zdalnego nauczania na Polskim Uniwersytecie Wirtualnym. Wykorzystuje technologię w edukacji, pracuje w projektach międzynarodowych, wdraża innowacje dydaktyczne, pracuje projektowo. Ambasadorka EPALE.
Interesują Cię nowe technologie w edukacji osób dorosłych? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń, narzędzi trenerskich i niestandardowych form? Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE! |
|---|
Zobacz także:
„Piosenka musi posiadać tekst…” czyli o modelach językowych AI
Sztuczna inteligencja (SI) w pracy edukatora dorosłych
Łódzki TechSpot - przestrzeń dla rozwoju dorosłych w cyfrowym świecie
Jak nie wywołać zjazdu na zjeździe webinarowym, czyli o długich spotkaniach online
Zadawanie pytań, googlowanie i promptowanie, czyli o kompetencjach i możliwościach edukacji ery AI
MoodleMoot Polska 2024, czyli Jedz (Pij), MOODLE się i kochaj!
Innowacyjne metody użytkowania social mediów
To niesamowite jak wielkie i nieograniczone możliwości jest nam w stanie zagwarantować internet, jeśli tylko wiemy jak skutecznie go używać. Podział na formaty i to, jak sprawdza się on w edukacji dorosłych może być pomocny zarówno dla wszystkich korzystających z tego typu platform, jak i tych tworzących treści. Social media mogą być wykorzystane na korzyść nowych pomysłów, czy idei, nie jest to tylko bezintuicyjne narzędzie, lecz źródło innowacyjnych metod ulepszania przedstawianych treści. Sam koncept bloga bardzo przydatny i interesujący.