ok. 5 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Narysuj kropkę. Takie zadanie postawiłam przed każdym z grupy uczniów szkoły podstawowej, podczas jednego z projektów edukacyjnych. Następnie rozdałam kartki, kredki i … czekałam. - Proszę Pani – usłyszałam głos ucznia. Czy kropka może mieć oczy? - Oczywiście. To Twoja kropka – odpowiedziałam. - A czy może grać na gitarze elektrycznej? - zapytał inny uczeń. I zaczęło się! Wspaniale! Nie pamiętam dokładnie, kiedy miały miejsce te zajęcia realizowane w ramach programu PROJEKTOR - wolontariat studencki. Jak sama nazwa wskazuje, musiałam być wtedy jeszcze studentką. Pamiętam jednak datę – to było 15 września. Jak to możliwe, że nie pamiętam roku, a dzień i miesiąc? 15 września to Międzynarodowy Dzień Kropki Kropka to „znak interpunkcyjny w kształcie okrągłej plamki, punktu stawiany na końcu zdań oznajmujących, po niektórych skrótach itp. lub znak diakrytyczny o takim kształcie stawiany nad niektórymi literami” [1].

^{Photo by Katie McNabb on Unsplash}

To właśnie ta okrągła plamka 15 września – od jedenastu już lat – obchodzi swoje międzynarodowe święto. Jest ono ukoronowaniem kreatywności, odwagi i współpracy. Jak można się dowiedzieć z jednej z oficjalnych stron wydarzenia (www.thedotclub.org), świętowanie rozpoczęło się, gdy nauczyciel Terry Shay przedstawił swojej klasie książkę Petera H. Reynoldsa „The Dot” (Kropka). Kropka to historia troskliwego nauczyciela, który ośmiela wątpiącego ucznia, aby zaufał własnym umiejętnościom, będąc na tyle odważnym, by „zostawić po sobie ślad”. To, co zaczyna się od małej kropki na kartce papieru, staje się przełomem w pewności siebie i odwadze, rozpoczynając podróż do odkrywania siebie i dzielenia się, która zainspirowała niezliczone dzieci i dorosłych na całym świecie. [2] Ten dzień ma przypominać, że w każdym z nas drzemie jakiś talent.  

O roli nauczyciela we wzmacnianiu uczniów możemy między innymi przeczytać także w tekście Radka Czahajdy: Przywództwo nauczyciela, a wyniki ucznia – naukowy insight. Zachęcam do zapoznania się z tym wpisem. Zainspirowały mnie przytoczone tam słowa wypowiedziane przez Anatole France „90% edukacji to zachęcenie” czy Sidneya Hook

Każdy, kto wspomina swoją edukację, pamięta nauczycieli, a nie metody i techniki. Nauczyciel jest sercem systemu edukacyjnego. [3]

Viva la Revolucion! Niech żyje kreatywność!

W kontekście kreatywności chciałabym odwołać się jednak do słów Sir Kena Robinsona, wypowiedzianych między innymi podczas konferencji TED „Czy szkoły zabijają kreatywność”. To właśnie to wystąpienie zobaczyło 350 milionów ludzi z całego świata i stało się najpopularniejszą mową w historii TED [4]. Z mojej perspektywy - pedagoga, a także i rodzica, to bardzo ważne wystąpienie (i każde następne), w którym Robinson wskazuje na konieczność rewolucji w systemie edukacji. Ten wybitny mówca, ekspert z dziedziny edukacji, kreatywności i innowacyjności, zmarł w sierpniu tego roku. Jednak pozostawił idee, które nie tylko warto upowszechniać, ale i wdrażać w życie: starania o zmianę edukacji, docenianie kreatywności rozumianej jako oryginalne, wartościowe pomysły, a potępianie ślepego posłuszeństwa. [5]

W publikacji FRSE „Kreatywność w systemie edukacji” czytamy, że

bycie osobą kreatywną oznacza widzenie tej samej rzeczy jak wszyscy inni, lecz myślenie o niej w inny sposób. Kreatywność to cecha pozwalająca tworzyć i rozpoznawać nowe pomysły, alternatywy i możliwości, które mogą być pomocne w rozwiązywaniu problemów, komunikowaniu się z innymi ludźmi lub dostarczaniu rozrywki sobie lub innym. [6]

Ken Robinson uważa, że kreatywność jest obecnie tak samo potrzebna w edukacji, jak nauka czytania i pisania Czy tylko w edukacji szkolnej? Nie sądzę. Jeśli przyjmiemy, że uczymy się przez całe życie, a ja głęboko w to wierzę, to słowa Robinsona mówiące o tym, iż „człowiek jest z natury kreatywny”, są niezwykle istotne. To kreatywność wpływa także na to, że

każda biografia jest inna. Sami tworzymy swoje życie i ciągle wprowadzamy zmiany. To cecha społeczeństwa

 – dodaje. [7]

A jakie słowa kieruje w stronę nauczycieli i edukatorów? „Nauczanie to praca kreatywna. Nauczanie nie jest dostarczaniem”. My – edukatorzy i nauczyciele – „nie jesteśmy tylko po to, by przekazywać i przyjmować informacje. Dobry nauczyciel to robi” – mówi Robinson.

Jest również mentorem, prowokuje, angażuje, pobudza do myślenia

 – dodaje. [8].   

Prawdziwa kreatywność pochodzi ze znalezienia swojego środka wyrazu, z bycia w swoim żywiole [9].

Jeśli za Robinsonem założymy, że nie uczymy się kreatywności, a wprost przeciwnie – wyrastamy z niej, zostajemy wyedukowani (w trakcie edukacji formalnej), to czy nie powinniśmy sprawić, by kreatywność przywrócić? Czy jest to możliwe? Wierzę, że tak.   

Kapsuła czasu

A jak Czytelniku jest z Twoją kreatywnością? Sprawdźmy to teraz. Wyobraź sobie, że to od Ciebie będzie zależało, co znajdzie się w kapsule czasu i zostanie zakopane w ziemi na następne sto lat! Niech będzie to dziesięć przedmiotów - symboli naszych czasów (tego, co jest świadectwem określonych postaw ludzi, ich charakterystycznych zachowań i poglądów, upodobań czy lęków). Gotowe?

Poniżej znajdują się najczęstsze odpowiedzi i te wymieniane już rzadziej… Jak podają autorzy podręcznika "Trening kreatywności" – najczęściej uczestnicy tego ćwiczenia umieszczają w swoich kapsułach komputer, telefon komórkowy, kuchenkę mikrofalową, kartę bankomatową, aparat fotograficzny - a więc przedmioty świadczące o rozwoju technologicznym. Już rzadziej pojawiają się jednak takie znaki czasów jak pozew rozwodowy, botoks, „gorący kubek”, sztuczne kwiaty czy 3555. odcinek „Mody na sukces”. [10]

Ciekawa jestem, co znalazło się, Drogi Czytelniku, w Twojej kapsule czasu. 

Zakończenie – życzenia z okazji Międzynarodowego Dnia Kropki

Dzieciaki małe i duże - bądźcie sobą i nie bójcie się realizować swoich najbardziej szalonych pomysłów! Pozdrawiamy Was – Kropka

Takie życzenia na swoim profilu facebookowym 15 września 2020 roku zamieściło Wydawnictwo książek dla dzieci „Kropka”. Nie będę niestety kreatywna, ponieważ właśnie tego i ja chcę Państwu życzyć. I koniec. Kropka.

dr Nina Woderska - Doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki. Badaczka i trenerka edukacji obywatelskiej. Animatorka działań wolontaryjnych i prosenioralnych. Dzięki połączeniu pracy samorządowca oraz realizatora projektów w organizacjach pozarządowych wszechstronnie działa na rzecz integracji międzypokoleniowej i aktywizacji społecznej. Autorka publikacji naukowych i popularno-naukowych. Pracuje również jako wykładowca uczelniany. Chętnie dzieli się wiedzą nie tylko ze studentami, ale także z młodzieżą, seniorami, pracownikami korporacji czy osadzonymi w zakładach karnych. Cały czas poszukuje nowych inspiracji i zawodowych wyzwań, dlatego w 2019 roku założyła Pracownię Integracji Pokoleń. Ambasadorka EPALE

Zobacz także:

Puk puk! Kto tam? Pułapki w myśleniu i prokrastynacja w czasie kwarantanny

(Nie) widzialna ręka – wsparcie seniorów w czasie kwarantanny

Jak stracić wolontariusza w 10 dni?

„Kocha, tuli, szanuje”. O tym, że wolontariat nie ma ograniczeń wiekowych

Grupa Aktywnych Seniorów SEPOR - seniorzy animują!

Źródła:

[1] https://sjp.pwn.pl/

[2] www.thedotclub.org, [data dostępu: 20.09.2020]

[3] www.epale.ec.europa.eu/pl/blog/przywodztwo-nauczyciela-wyniki-ucznia-na…, [data dostępu: 20.09.2020]

[4] www.kenrobinson.pl/kenrobinson-edukacja/, [data dostępu: 20.09.2020]

[5] [6] www.sirkenrobinson.com/, [data dostępu: 20.09.2020]

[7] Fazlagić J. (red.) (2019), Kreatywność w systemie edukacji, Wydawnictwo FRSE, Warszawa.

[8] www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_do_schools_kill_creativity?language=…, [data dostępu: 20.09.2020]

[9] www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_how_to_escape_education_s_death_vall…, [data dostępu: 20.09.2020]

[10] Szmidt K. J. (2013) Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych, Wydawnictwo HELION, Gliwice.