ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Edukatorzy pracujący z młodymi dorosłymi, w tym wykładowcy akademiccy, coraz częściej proszą mnie o przeprowadzenie szkoleń z zakresu angażujących, problemowych metod pracy. Szukają sposobów, aby przy okazji dostarczania wiedzy rozwijać umiejętności komunikacji i pracy w grupie, podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów. Okazuje się, że w pracy z dorosłymi możemy inspirować się tym, co dobrze działa w pracy z dziećmi i nastolatkami. Dorośli też lubią grać i bawić podczas nauki!

Jedną z takich metod jest mało znana gra dydaktyczna „poker kryterialny”, której opis znalazłam na stronie: http://lubimyuczyc.blogspot.com/2017/12/praca-nad-dziadami-cz-ii-za-pomoca.html

Nauczycielka przygotowała z jej wykorzystaniem lekcję języka polskiego na temat „Dziadów” cz.II.

Gra jest uniwersalna i wydaje się mieć niezliczone możliwości wykorzystania: „Poker kryterialny jest grą dydaktyczną, która może być stosowana jako wprowadzenie tematu, ustalanie ważności kryteriów tematycznych oraz jako podsumowanie i utrwalenie wiadomości”[i].

Zainspirowana tym pomysłem opracowałam swoją wersję gry do pracy z edukatorami na temat: „Co motywuje (młodych) dorosłych do uczenia się?”

Aby przygotować grę potrzebujemy: tematu, celu, kart i planszy.

TEMAT:

Moją grę wykorzystałam jako wprowadzenie do zajęć na temat budowania motywacji uczących się, szczególnie w przypadku osób, które nie zawsze uczestniczą w zajęciach z własnej woli, jak na przykład studenci. 

CEL:

Cel dydaktyczny to wymiana wiedzy jaką mają uczestnicy, stworzenie przestrzeni do refleksji na temat własnych przekonań o motywacji, dzielenie się wiedzą na temat stosowanych praktyk. 

KARTY:

Karty przygotowałam inspirując się wskazówkami ze strony: https://www.teachthought.com/pedagogy/improve-student-motivation-ideas/

Karty są u mnie dwustronne, dla lepszej czytelności. Na awersie znajduje się hasło, a na rewersie krótkie rozwinięcie, opis hasła. 

Opracowałam 20 kart o treści: 

• POCZUCIE KONTROLI / AUTONOMII   - Umożliwienie uczącym się wyboru rodzaju zadania, które wykonują lub problemów, nad którymi pracują.

• ZACHĘTA DO AUTOREFLEKSJI - Zachęcanie do przyjrzenia się sobie i określenia swoich mocnych i słabych stron.

• JASNO OKREŚLONE CELE - Ustalenie  jasnych celów, zasad i oczekiwań wobec uczących się.

• MODELOWANIE ENTUZJAZMU DO NAUKI - „Zarażanie” swoim entuzjazmem, nawiązywanie do obszarów pasji edukatora.

• WIARA W MOŻLIWOŚCI  - Potwierdzanie wiary w możliwości uczącego się, zamiast określania negatywnych konsekwencji niewykonania zadań.

• POZNANIE  UCZĄCYCH SIĘ - Zauważanie indywidualności, pytanie o potrzeby i oczekiwania danej grupy oraz uwzględnianie ich.

• ZMIANA SCENERII - Wyjście z sali, wycieczki, zapraszanie prelegentów, biblioteka, inny układ sali, zaskakujący rekwizyt w sali, itd.

• WYKORZYSTANIE  ZAINTERESOWAŃ UCZĄCYCH SIĘ - Pytanie o to, co w ramach danego zagadnienia budzi zainteresowanie, na co położyć akcent, co będzie przydatne uczącym się.

• ZRÓŻNICOWANE DOŚWIADCZENIA - Pomaganie uczącym się w znalezieniu ich własnych powodów do uczenia się i wysiłku.

• PRZESTRZEŃ DLA WEWNĘTRZNEJ MOTYWACJI - Urozmaicanie zajęć w taki sposób, by uczący się o różnych preferencjach mogli skupić się na tym, co lubią najbardziej.

• POZYTYWNA RYWALIZACJA - Grywalizacja, gry związane z materiałem lub inne okazje do "pochwalenia się" swoją wiedzą lub umiejętnościami.

• ZARZĄDZANIE NIEPOKOJEM  - Oferowanie wsparcia bez względu na wynik końcowy. Upewnianie się, że uczący się nie czują się tak przytłoczeni oczekiwaniami, że po prostu się poddają.

• NAGRODY - Oparte o potrzeby uczących się symboliczne nagrody, punkty, itd.

• STAWIANIE WYSOKICH, ALE OSIĄGALNYCH CELÓW - Dobieranie zadań tak, aby były rozwojowe, tj. nieco powyżej możliwości uczących się, tak aby stały się osiągalne dzięki wysiłkowi.

• POWIERZANIE ODPOWIEDZIALNOŚCI - Przydzielanie uczącym się zadań, np. przygotowanie lub współprowadzenie części zajęć.

• INFORMACJE ZWROTNE I SZANSA NA POPRAWĘ - Udzielanie skutecznych informacji zwrotnych: na czym polega błąd i jak można go poprawić następnym razem.

• PROPONOWANIE WSPÓLNEJ PRACY - Rozwiązywanie problemów, przeprowadzanie eksperymentów i praca nad grupowymi projektami.

• ŚLEDZENIE POSTĘPÓW - Ewaluacja: pokazywanie uczącym się, ile się nauczyli  i co osiągnęli w trakcie nauki.

• DAWANIE POCHWAŁ - Zachęta, pochwała nt. włożonej pracy, wysiłku i osiągniętych rezultatów.

• HUMOR - Nie każde zajęcia muszą być grą lub dobrą zabawą, jednak warto dodać do zajęć akcenty humoru.

*Arkusz A4 gotowy do dwustronnego wydruku i pocięcia kart zamieszczam w zasobach Epale. 

Do talii kart można dodać „jokera”, czyli pustą kartę lub kilka kart, na których uczestnicy mogą dopisać swoje pomysły, których zabrakło według nich w talii. 

PLANSZA: 

Wystarczy zwykły arkusz papieru rozmiaru A3 lub większy. Na nim wyznaczamy trzy kręgi / obszary na kryteria: pierwszorzędne, drugorzędne i trzeciorzędne. Na planszy wyznaczamy też miejsca na położenie kart, stosując zasadę, że w każdym kolejnym kręgu powinno być ok. dwa razy więcej kart niż w centrum. Moja plansza wygląda tak:

ZASADY:

Uczestników dzielimy na grupy 4-5 osobowe. Uczestnicy tasują i losowo rozdają karty między siebie. Mają czas na zapoznanie się z treścią kart i przemyślenie strategii: gdzie chcą umieścić swoje karty? Jaką wiedzą, doświadczeniem lub praktyką chcą uzasadnić swój ruch? 

Wyznaczamy osobę rozpoczynającą grę, np. alfabetycznie wg nazwiska. Uczestnicy kolejno odczytują po jednej karcie i podając swoje argumenty układają kartę na dowolnie wybranym polu. Jeśli uczestnikowi zależy, aby jego karta znalazła się w konkretnym kręgu, a nie ma już w tym obszarze wolnych miejsc,  możne negocjować przesunięcie karty z danego pola z jej właścicielem. (Można też przyjąć zasadę, że decyzję o wymianie karty, po dyskusji, podejmuje cała grupa, a odrzucona karta wraca do gracza, który ją położył).

Gra kończy się, gdy wszystkie karty znajdują się na planszy, a grupa osiągnęła porozumienie co do finalnego układu. Nie ma tu więc rywalizacji, kto pierwszy pozbędzie się kart, chodzi raczej o konsensus, wypracowanie wspólnego stanowiska grupy. Jeśli mamy kilka grup, przedstawiciele wszystkich grup prezentują swoje plansze, odczytując kryteria, które uznali za pierwszo-, drugo- i trzeciorzędne oraz uzasadniają swój wybór.

CO DALEJ?

Gra, zgodnie z cyklem Kolba jest doświadczeniem. W kolejnych częściach zajęć warto stworzyć przestrzeń do refleksji, zarówno na temat samego przebiegu gry, jak i jej tematu. W części teoretycznej warto odnieść się do wiedzy na temat motywacji wykorzystując np. Teorię Autodeterminacji, Teorię Herzberga, Teorię Maslowa czy DNA motywacyjne Tamary Lowe. Zastosowania praktycznego mogą uczestnicy poszukać przygotowując plan: co w moich zajęciach edukacyjnych chcę zmienić, dodać lub przestać stosować, aby zwiększyć motywację uczących się? 

KORZYŚCI:

Co zyskujemy dzięki zastosowaniu metody pokera kryterialnego?

• aktywizacja uczących się: każdy uczestnik ma swój czas na wypowiedź, gra zapobiega zdominowaniu dyskusji lub wykonaniu całego zadania przez jedną osobę w grupie,

• praca w mniejszych grupach: ułatwia wypowiedzenie się tym, którym trudność sprawia zabieranie głosu na forum,

• zdobywanie wiedzy drogą własnych doświadczeń i poszukiwań, dzielenie się wiedzą,

• emocjonalnie zaangażowanie w rozumienie zagadnienia, co sprzyja zapamiętywaniu,

• rozwijanie umiejętności prezentacji swojego stanowiska, asertywności, negocjacji, priorytetyzacji.

WYZWANIA I TRUDNOŚCI:

Grę przetestowałam kilkunastokrotnie i nie pojawiły się większe trudności ze zrozumieniem zasad, czy aktywnym uczestnictwem.

Niemniej warto przemyśleć, czy w konkretnej grupie nie pojawią się problemy i jak im zapobiec: 

Zarządzanie czasem: Warto ograniczyć / wyznaczyć czas na dyskusję i podejmowanie decyzji. W przypadku mojej gry na samą dyskusję i ułożenie kart uczestnicy potrzebowali ok. 25-30 minut. 

Zarządzanie konfliktami: Różne doświadczenia, wiedza, potrzeba rywalizacji mogą  prowadzić do konfliktów. Warto poprosić uczestników o zapisanie kwestii spornych, które się pojawiły podczas gry, ustalić zasady, sposoby konstruktywnej dyskusji i współpracy.

Dostosowanie gry do potrzeb grupy i celu dydaktycznego: warto poznać potrzeby grupy, dostosować grę do jej potrzeb lub wyzwań i celów, jakie chcemy osiągnąć.

INNE ZASTOSOWANIA:

Gra może mieć nieskończenie wiele odsłon i tematów. Na przykład, gdybym prowadziła szkolenie dla trenerów, ciekawą inspiracją do stworzenia kart mógłby być artykuł: https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/jak-motywowac-doroslych-do-uczenia-sie

Jeśli chodzi o nazwę gry, to z pokerem ma wspólne chyba tylko karty. Ale już sama zapowiedź: Dziś na szkoleniu zagramy w pokera! Wywołuje uśmiech i zaciekawienie. 

Myślę, że grę można włączyć do zestawu narzędzi do tworzenia sytuacji edukacyjnych, które zebrałam w tekście: https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/umiem-sie-uczyc-zamiast-naucz-mnie-czyli-metody-problemowe-jako-narzedzia-do-tworzenia

Jakie macie pomysły na wykorzystanie lub modyfikację tej gry?

Karty do pobrania: https://epale.ec.europa.eu/pl/resource-centre/content/karty-do-gry-poker-kryterialny-co-motywuje-mlodych-doroslych-do-uczenia-sie

Barbara Habrych – pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, procesów HR, uczenia się dorosłych, tutoringu, doradztwa zawodowego  i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.

Źródła: