ok. 6 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Ten artykuł ma wersję audio: https://youtu.be/i-ca4gR88rk 

---

Jak pandemia oraz zmiana sposobu pracy ze stacjonarnej na zdalną wpływają na zdrowie i  samopoczucie pracowników?

Wydana przez Pracodawców RP Księga rekomendacji: Praca zdalna 2.0 - rozwiązanie na czas pandemii czy trwała zmiana? [1] podaje następujące dane:

• psychiczne korzyści pracy zdalnej odczuwa 74% osób, a negatywne skutki 94% osób,
• około 30% badanych nie ma możliwości połączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym,
• poczucia odizolowania i braku kontaktów społecznych doświadcza 45% osób.

Niezależnie od tego, czy pracujemy zdalnie czy nie, od ponad roku pozostajemy w ciągłym stresie, doświadczając zmian i niepewności w większym stopniu, niż przed pandemią. Oczywiście środowisko pracy generowało stres także, zanim nasze życie zmienił koronawirus. Z tym, że współpracownikom łatwiej jest zauważyć, że zachowanie kogoś z zespołu może świadczyć o jego pogarszającej się kondycji psychicznej, jeśli obserwują go przez 8 godzin codziennie, niż w czasie godzinnego video-spotkania raz w tygodniu.

GUS podaje, że w 2020 roku (w stosunku do 2019 roku) wzrosła o 25% ilość zwolnień lekarskich związanych z chorobami o podłożu psychicznym. Według badania Hays Poland [2] co trzeci pracownik doświadczył pogorszenia stanu zdrowia psychicznego, z czego tylko 36% otrzymało od pracodawcy wsparcie w tym zakresie.

Pośród działań, które uruchamiają pracodawcy, znaleźć można: warsztaty rozwijające umiejętność radzenia sobie ze stresem, treningi aktywności wspomagające zdrowy tryb życia, ćwiczenia fizyczne, medytację, treningi oddechowe. Niektórzy pracodawcy oferują także możliwość skorzystania z teleporad psychologicznych, webinaria czy kursy online powiązane z tematyką uważności (mindfulness).

Te sposoby są bardzo ważne, skuteczne i należy je stosować. Jednak kiedy przyczyną stresu jest sam sposób pracy, warto przyjrzeć się, co możemy zmienić w jej organizacji czy wykonywaniu zadań, aby ten stres redukować.

^{Photo by Paico Oficial on Unsplash}

Przyczyny stresu, które wynikają z samej pracy, to między innymi:

• Przeciążenie jakościowe –  gdy praca jest zbyt trudna, czyli skomplikowane zadania, powiązane z dużą odpowiedzialnością za ludzi lub odpowiedzialnością materialną.
• Przeciążenie ilościowe – gdy pracy jest zbyt dużo, na przykład praca wymagająca dużego wysiłku fizycznego,  praca w pośpiechu, praca w nadgodzinach.
• Niedociążenie jakościowe – praca monotonna lub zbyt łatwa, czyli proste, powtarzalne czynności, praca niezaspokajająca potrzeb lub aspiracji.
• Brak kontroli nad pracą – brak wpływu na pracę, na przykład: obowiązki w stałych i niezmiennych godzinach, bez  możliwości przerwania pracy w razie nagłej potrzeby, brak możliwości decydowania o sposobie i tempie pracy.
• Fizyczne warunki pracy – gdy w pracy jest niebezpiecznie. Przykłady: praca w hałasie,  obsługa drogich lub niebezpiecznych maszyn i urządzeń.

Po analizie przyczyn stresu warto zastanowić się, czy możesz coś zmienić w swojej pracy i porozmawiać o tym z przełożonym lub zespołem. Jeśli pracujesz zdalnie i sam odpowiadasz za organizację pracy, tym bardziej warto przyjrzeć się, co możesz zmienić, aby praca była mniej stresująca.

Metodą, która może być wsparciem w przeorganizowaniu pracy w jest job crafting (w języku polskim spotykamy terminy przekształcanie pracy lub modelowanie pracy).

Amy Wrzesniewski i Jane Dutton, definiują job crafting jako drobne, samodzielnie podejmowane przez pracowników działania nakierowane na dopasowanie pracy do ich własnych potrzeb i preferencji, mocnych stron [3]. Jeśli robimy ulubione czynności w sposób, który nam odpowiada, zyskujemy energię na te czynności, które lubimy mniej, a które także należą do naszych obowiązków.

Jak craftować?

Craftować możemy na trzy sposoby.

Przekształcanie zadań – czyli zmiana sposobu wykonania zadań, czy ich zakresu i charakteru w stosunku do formalnych wymogów.

W praktyce może być to: zgłaszanie możliwości usprawnień organizacyjnych lub technicznych, wskazywanie dostrzeganych błędów w procedurach obowiązujących w firmach.

Przekształcanie relacji – czyli zmiany w kontaktach interpersonalnych tak, aby budować satysfakcjonujące więzi.

Przykłady to: dzielenie się wiedzą z innymi pracownikami, udzielanie pomocy kolegom w sprawach życiowych, mobilizowanie innych poprzez wskazywanie mocnych stron wykonywanej pracy, integrowanie zespołów poprzez organizowanie spotkań pozaformalnych, uwzględnianie sytuacji życiowej pracownika, wykraczającej poza zobowiązania kodeksu pracy.

Przekształcanie poznawcze – polega na zdefiniowaniu swojej roli w organizacji i zrozumieniu jej sensu. Przekształcanie to bazuje na zamianie sposobu myślenia o swojej roli, czy konkretnym zadaniu.

Na przykład: uświadomienie sobie, że każde środowisko pracy niesie za sobą nowe wyzwania, ale także nowe, swoiste problemy; uświadomienie sobie konieczności wykonywania zadań nielubianych, ale istotnych z punktu widzenia interesów firmy; próba ich ograniczania, jeśli jest inna osoba, która może wykonać je lepiej [4].

Job crafting jest możliwy w środowisku, w którym pracownik ma pozostawioną pewną dozę autonomii w zakresie organizacji swojej pracy. Być może wcześniej nie było takiej przestrzeni, a wraz z upowszechnieniem pracy zdalnej otworzyły się nowe możliwości?

Od czego zacząć?

KROK 1.  Zmapuj swoją pracę: wypisz wszystkie zadania, czynności, które wykonujesz w pracy, oceń ich czasochłonność, ważność.

KROK 2. Określ co jest dla ciebie ważne, jakimi kierujesz się wartościami, co ci sprawia przyjemność w pracy.

KROK 3. Przyjrzyj się swoim zadaniom i zasobom. Zadaj sobie pytania:

• Jak możesz wykorzystać swoje zasoby, aby zmodyfikować zadania, które wykonujesz?
• W jaki sposób możesz zadbać o swoje potrzeby, zaangażować swoje talenty, oprzeć zadania o swoje wartości?
• Co realnie możesz zrobić, aby zminimalizować to, co ci przeszkadza?

Ja craftuję, a ty?

Przekształcanie zadań: mój sposób na tę formę job craftingu to zadbanie o zdrowie (kręgosłup, oczy). Robię to poprzez unikanie przebywania przed monitorem tak często, jak to możliwe. Przygotowując się do napisania tego artykułu poszukałam podcastu [5] na ten temat i słuchałam rozmowy o job craftingu podczas spaceru z psem.

Przekształcanie relacji: ważną częścią mojej pracy jest uczenie się i poszukiwanie nowych treści, inspiracji i sposobów ich przekazywania w czasie szkoleń i warsztatów. Znalazłam dwie „grupy wsparcia” złożone z osób, które mają podobne cele i wyzwania. Spotykamy się raz w miesiącu, aby dzielić się inspiracjami, pomysłami i dobrymi praktykami, dawać sobie informację zwrotną o jakości przygotowanych rozwiązań.

Przekształcanie poznawcze, zadań i relacji, czyli trzy w jednym: nie przepadam za tą częścią mojej pracy, która wiąże się z raportowaniem, żmudnym wpisywaniem do systemów danych z różnych plików i formularzy. Tu stosuję wszystkie trzy sposoby craftowania:

1. Robię to razem z moją współpracowniczką (online) – jedna z nas wyszukuje potrzebne dane i dyktuje, a druga wpisuje do systemu. Dzięki temu, że nie trzeba przełączać się między ekranami, robimy to dużo szybciej, niż mogłaby zrobić to jedna osoba.

2. Podczas tej pracy robimy przerwy na chwilę żartów, swobodną rozmowę, dzięki której zaspokajamy potrzeby towarzyskie, kontaktów interpersonalnych.

3. Zaczęłam myśleć o tej niezbyt lubianej części pracy, jako o ważnym elemencie, dzięki któremu decydenci otrzymują dane, w oparciu o które mogą być planowane i finansowane kolejne projekty odpowiadające na realne potrzeby beneficjentów, do których są kierowane.

W artykule Praca zdalna, praca hybrydowa: czego nauczył nas rok 2020? przyglądam się dostępnym statystykom, z których wynika, że praca zdalna lub hybrydowa na stałe zagości na naszym rynku pracy. Warto ją tak zorganizować, aby odczuwać jej korzyści i minimalizować trudności.

A jakie ty masz sposoby na „craftowanie” swojej pracy?

---

Barbara Habrych – pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, procesów HR, uczenia się dorosłych, tutoringu  i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.

---

Interesujesz się programami rozwojowymi pracowników, doskonaleniem kadry i doradztwem zawodowym? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń i niestandardowych form? Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!

Zobacz także:

Praca zdalna, praca hybrydowa: czego nauczył nas rok 2020?

Odwaga lidera, odwaga edukatora

Rozwój, relacja, mistrz - najważniejsze doświadczenia edukacyjne studentów

Teoria inteligencji wielorakich, a praktyka uczenia się

Praca zdalna: introwertyzm to zaleta?

---

Źródła:

[1] https://epale.ec.europa.eu/en/node/300388

[2] https://www.hays.pl/blog/insights/pandemia-wplywa-na-kondycje-psychiczn…

[3] G. Bartkowiak, A. Krugiełka, Job crafting wśród polskich przedsiębiorców i przedstawicieli kadry kierowniczej, Zarządzanie i Finanse, marzec 2018

[4] Przykłady trzech sposobów przekształcania pracy pochodzą z badań G. Bartkowiak i A. Krugiełki w polskich małych i średnich firmach produkcyjno-handlowych

[5] Inspiracja do artykułu - podcast: https://audycje.tokfm.pl/podcast/102477,Job-Crafting-czyli-jak-przekszt…