Dorośli uczą się inaczej niż dzieci. Mają inne potrzeby, ale też wyobrażenia i motywacje, z którymi zapisują się na kolejne kursy. Tym wszystkim aspektom muszą podołać edukatorzy osób dorosłych, jeśli chcą, by ich działania realizowały cel związany ze zmniejszaniem wyłączenia społecznego lub zapobieganiem mu. O wymienionych kwestiach przeczytacie w raporcie przygotowanym w ramach programu „Edukator filarem włączenia społecznego w edukacji osób dorosłych”.

Czasem wydaje się, że świat nie daje nam chwili wytchnienia. Kiedy już myślimy, że rozwój technologii i innowacji spowalnia, pojawia się kolejny przełom, który powoduje, że nasza strefa komfortu trzęsie się w posadach. Żeby nadążyć, konieczne jest uczenie się nowych rzeczy, podnoszenie kompetencji i rozwijanie umiejętności w nowych dziedzinach. Nauka przez całe życie niesie szereg korzyści, tj. samorealizację, poprawę zdrowia, zwiększenie stopnia włączenia społecznego, a także aktywności obywatelskiej.

Wymagającymi w tym kontekście szczególnego wsparcia, są ludzie dorośli o niskich kwalifikacjach, którzy nie ukończyli szkoły średniej (lub równoważnej) bądź mają niski poziom umiejętności poznawczych. Są to osoby wykluczone społecznie lub takim wykluczeniem zagrożone. I nie chodzi tylko o aspekty materialne. 

Zarówno organizacje międzynarodowe, jak i poszczególne państwa, regiony czy miejscowości, a w końcu również prywatni przedsiębiorcy, na całym świecie podejmują działania mające na celu ułatwienie włączenia społecznego. Inicjatywy mają bardzo szeroki zakres – od systemowych, po jednostkowe kursy i warsztaty przeznaczone dla szczególnie zagrożonych grup. Zwięzły przegląd przedsięwzięć, wraz z dobrymi praktykami znajdziecie w raporcie przygotowanym przez międzynarodowe konsorcjum w ramach programu „Edukator filarem włączenia społecznego w edukacji osób dorosłych” (Erasmus+).

Publikacja pokazuje, jak istotną rolę mają edukatorzy osób dorosłych z mniejszymi kompetencjami. Autorzy zwracają uwagę na motywacje podejmujących naukę, jak i kompetencje potrzebne trenerom, by mogli je rozbudzić. Sama wiedza specjalistyczna jest, rzecz jasna, niezbędna. Jednak edukatorzy muszą być też osobami empatycznymi i entuzjastycznymi. W ich działaniach potrzeba również przejrzystości, by byli wiarygodni.

Część raportu jest swego rodzaju przewodnikiem dla edukatorów. Dzięki niej trenerzy łatwiej zrozumieją złożoność procesu kształcenia się dorosłych. Poznają również wszystkie role, w które muszą się wcielić, żeby edukować dorosłych. To ważne, bo wbrew pozorom nie są tylko trenerami, ale też nierzadko coachami, mentorami, doradcami, czy też facylitatorami. Edukatorzy z raportu szczegółowo dowiedzą się, z jakimi wyzwaniami się mierzą, podejmując współpracę z dorosłymi chcącymi rozwijać swoje umiejętności. To m.in. wzmocnienie wewnętrznej motywacji, która w procesie jest kluczowa. Konieczne jest również wypracowanie indywidualnego podejścia, planować pracę z czasem aktywnym pomiędzy zajęciami, a w końcu oddzielić osoby od procesu.

Z opracowania dowiadujemy się, jakie są kluczowe kompetencje trenerów osób dorosłych – zarówno miękkie, jak krytyczne myślenie czy komunikacja, jak i twarde, czyli wiedza dziedzinowa. Autorzy raportu dzielą je na trzy najważniejsze grupy: umiejętności specjalistycznych, psychopedagogicznych oraz społecznych i menedżerskich. 

Projekt „Edukator filarem włączenia społecznego w edukacji osób dorosłych” obecnie jest realizowany przez konsorcjum organizacji z Polski, Irlandii i Macedonii Północnej. Nasz kraj reprezentuje FERI, czyli Fundacja Rozwoju, Edukacji i Innowacji z Krakowa. Przedstawicielem Irlandii jest EDU SMART Training Centre Limited, z kolei Macedonii – firma SAMERIMPEX IMPULSi DOO. W pierwszym roku realizacji projektu trzecim partnerem międzynarodowym było rumuńskie Stowarzyszenie AESD (Asociația pentru Educație și Dezvoltare Durabilă). Macedonia dołączyła do projektu w styczniu 2023 roku.  

Zobacz także:

Jak efektywnie prowadzić zdalne zajęcia?

Kompetencje niezbędne w branży ekonomiczno- administracyjnej. Jak mogą rozwijać je uczniowie i edukatorzy?

Jak kształcić najważniejsze kompetencje?