ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Ten artykuł ma wersję audio: https://youtu.be/t70UjQhEdlI

---

Wiele uczelni w Polsce szkoli swoich dydaktyków na tutorów. Choć wszystkie funkcjonują w oparciu o zbliżone warunki organizacyjne i prawne, tylko w części z nich tutoring wdrażany jest  systemowo i z sukcesem. Politechnika Wrocławska ma za sobą pilotażowy rok wdrożenia tej metody edukacji spersonalizowanej. Po tym czasie można już podsumować doświadczenia i wyciągnąć wnioski: co należy zmienić i dopracować, a jakie dobre praktyki warto kontynuować.

Miałam ogromną przyjemność prowadzić szkolenia dla przyszłych tutorów[1] w 2019 roku. Z dumą obserwuję konsekwencję i energię z jaką pracują uczestnicy tych szkoleń, teraz już certyfikowani tutorzy.

Dlaczego edukacja spersonalizowana?

Profesor Marek Kaczmarzyk, neurobiolog i neurodydaktyk, w jednym z wykładów, którego miałam przyjemność wysłuchać[2], dowodzi że przekazywanie informacji jest tym, co przystosowawczo jest dla ludzi najważniejsze (nie mamy przecież kłów, czy pazurów jak inne gatunki). Edukacja towarzyszyła człowiekowi od zarania dziejów, a jakość transferu wiedzy była zawsze gwarancją przetrwania ludzi. Proces edukacji nie jest więc niczym nowym.

Świat się zmienia  i miewamy pokusy, żeby edukację wymyślać od nowa. Biologia naszego gatunku pokazuje jednak, że edukację należy sobie przypomnieć. Kiedyś, naturalnie, wiedzę przekazywał młodym pokoleniom mistrz. Jedyne co się zmieniło, w obliczu skomplikowania naszej rzeczywistości,  to zapotrzebowanie na cały „sztab” mistrzów – ekspertów w różnych dziedzinach.

Czym cechuje się mistrz?

Wychodząc od perspektywy neurobiologicznej: ¾ kory mózgowej służy analizie informacji o drugim człowieku. Odziedziczyliśmy więc w procesie ewolucji mózgi, które interesują się przede wszystkim ludźmi. Świat postrzegamy przez pryzmat drugiego człowieka. Empatia, inteligencja emocjonalna, relacja – są podstawą naszego przetrwania.

Jeśli wydaje się nam, nauczycielom, wykładowcom, że naszym zadaniem jest zainteresowanie tym, co wykładamy – to neurodydaktyka odpowiada: to nie jest możliwe. Możemy tylko zainteresować uczniów, studentów sposobem w jaki my interesujemy się światem, naszą dziedziną. I to właśnie jest zadanie dla tutora.

^{Zdjęcie – źródło : https://pwr.edu.pl/uczelnia/aktualnosci/studencie--skorzystaj-ze-wsparcia-tutora-zobacz--jak-moze-ci-pomoc-11763.html}

^{Na zdjęciu: Grupa uczestników Szkoły Tutorów Akademickich z Politechniki Wrocławskiej (1. od prawej – Barbara Habrych, 7. od prawej – Anna Stanclik)}

Czym jest tutoring na Politechnice Wrocławskiej?

Amar Kuman z Harvard Business School powiedział kilka lat temu:

Będąc świetnym programistą, dostaniesz pracę dziś.  Ale żeby utrzymać ją do roku 2030, potrzeba więcej, i to miękkich umiejętności.

Idąc za tropem tej myśli, jak i kierując się  zasadą, która mówi, że

proces tutorski  nie posiada stałego formatu, ponieważ pozwala tutorowi i podopiecznemu zmieniać jego charakter w celu uzyskania optymalnego efektu[3],

Politechnika proponuje dwie odmiany tutoringu, które mogą się przenikać:

• akademicki – nastawiony na poszerzenie wiedzy w obszarze interesującym studenta

• rozwojowy – skupiających się wokół rozwoju kierunku kariery zawodowej, z elementami rozwoju kompetencji społecznych: przedsiębiorczość, przywództwo, zarządzanie projektami, zarządzanie zespołem.

Dzięki takiemu podejściu tutoring na Politechnice Wrocławskiej jest metodą, która skutecznie zwiększa umiejętności życiowe i zawodowe podopiecznych. Wzmacnia także zdolności do uczenia się i budowania zaangażowania.

Tutoring kierowany jest do dwóch grup odbiorców:

• Tutoring semestralny – adresowany jest do wszystkich studentów, którzy chcą doświadczyć edukacji spersonalizowanej.

• Tutoring dla wybitnie uzdolnionych – projekt długoterminowy, trwający 5 semestrów, kierowany głównie do studentów, którzy myślą o karierze naukowej.

Kim są tutorzy?

Tutorzy zostali przygotowani do swojej roli poprzez szkolenia (Szkoła Tutorów Akademickich) jak i wyjazdy na uczelnie partnerskie (m.in. Uniwersytet w Groningen i w Gandawie w Holandii, Uniwersytet Aarhus w Danii czy University College London w Wielkiej Brytanii). Uczyli się nowoczesnych metod kształcenia i poznali narzędzia wykorzystywane w tutoringu.

Dzięki takiemu przygotowaniu posiadają kompetencje do słuchania i udzielania  informacji zwrotnej, motywowania studentów do samodzielnych działań, zdobywania wiedzy, rozbudzania zainteresowań problemami współczesnego świata, które znajdują odzwierciedlenie w badaniach z różnych dziedzin nauki.

Jak rok akademicki 2020/21  wygląda w liczbach?

W minionym roku akademickim 53 tutorów przeprowadziło  2 310 godzin spotkań z 113 podopiecznymi. Średnio więc każdy tutee skorzystał z ok. 20 godzin tutoriali.

W trakcie spotkań realizowano ciekawe projekty badawcze, tutorzy dopingowali do rozwoju i poszukiwania swojej własnej drogi na Uczelni.

Jakie dobre praktyki wdrożono?

Przyjęto kilka ważnych zasad i praktyk:

• Kontrakt tutorski – tutee i tutor na początku współpracy ustalają między sobą jej zasady – mogą je spisać, albo może być to umowa ustna.

• Zasada dobrowolności – obie strony dobrowolnie przystępują do programu tutoringowego, a student samodzielnie wybiera swojego tutora. Jeśli student albo tutor dojdą do wniosku, że ta współpraca nie jest satysfakcjonująca, każdy z nich może się wycofać. Student może wówczas wybrać innego tutora. W czasie trwania projektu może zmienić tutora nawet dwukrotnie, jeśli będzie taka potrzeba.

• Opracowano Kodeks pracy tutora, który określa zasady, jakich nauczyciel akademicki nie powinien łamać, m.in.: zasada integralności rozwoju studenta, która mówi, że ważne są zarówno jego postępy naukowe, jak i rozwój osobowości. Jest także zapis o tym, że nie można wykorzystywać studentów do własnych celów np. zlecając im prace, które nie służą ich rozwojowi.

• Tutor pracuje z co najmniej dwoma podopiecznymi, ale nie więcej niż z czworgiem. Jeśli zgłosi się więcej  chętnych do pracy z danym tutorem, wówczas może on poprosić zainteresowanych o przygotowanie eseju, prezentacji czy wideo, w których opowiedzą o sobie i swoich zainteresowaniach oraz uzasadnią, dlaczego chcą pracować akurat z tym tutorem.

• Na uwagę zasługuje także bardzo dobrze przygotowana strona marketingowa projektu. Zrobiono wiele, aby studenci dowiedzieli się o tutoringu i chcieli angażować się w ten proces.

• Przygotowano stronę https://tutoring.pwr.edu.pl/ na której w lekkiej, ciekawej formie można zapoznać się z najważniejszymi informacjami. Funkcjonuje także bardzo przyjazna w użyciu wyszukiwarka tutorów. Każdy tutor przygotował swoją wizytówkę, w której przedstawia swoje pasje naukowe i pozanaukowe.

Strona zawiera także:

• promocyjne nagrania wideo z elementami animacji i komiksów

• przewodniki dla studentów: „Odkrywaj i rozwijaj swój potencjał pod okiem tutora!”, „O czym rozmawiać z tutorem?”

• historie studentów , którzy doświadczyli tutoringu: https://tutoring.pwr.edu.pl/category/case-study/

 

Inne działania promocyjne i wspierające projekt to:

• Publikacje na fanpage na Facebooku: https://www.facebook.com/TutoringPWr

• Konkurs dla studentów, w którym wyłoniono nazwę dla projektu: „TuTech”

• Teaching Cafe – pod tą nazwą organizowane są cykliczne spotkania tutorów, podczas których dzielą się wiedzą, doświadczeniem, dają sobie wzajemnie wsparcie.

Pandemia: czy relację można budować online?

Zaplanowano wiele działań, które złożyły się na sukces projektu. Jednak nie wszystko można zaplanować. Rok akademicki 2020/2021 był rokiem pilotażowym we wdrożeniu tutoringu na Politechnice. Był także niezwykłym rokiem dla całego świata. Po raz pierwszy uczelnie na masową skalę i w ogromnym pośpiechu, wdrożyły nauczanie online.

Tutoring to relacja, zaufanie.

Pytanie: „czy  relację można budować online?” zadałam Annie Stanclik[4], Tutorce, Kierowniczce Zespołu ds. wdrożenia modelu tutoringu i Koordynatorce Prorektora ds. Kształcenia ds. Tutoringu na Politechnice Wrocławskiej.

Kiedy przystępowaliśmy do wdrożenia było w nas wiele obaw. Czy studenci będą chcieli wziąć udział w rekrutacji? Czy mimo pewnego rodzaju niedogodności jaką jest dla nich zdalne nauczanie (które wymaga od nich więcej samodzielności i zaangażowania), zdecydują się na udział w projekcie TuTech? Tutorzy czuli pewnego rodzaju dyskomfort z uwagi na brak możliwości bezpośredniego kontaktu ze studentem w procesie. Okazało się, że praca w przestrzeni wirtualnej nie wyklucza nawiązania szczerej, autentycznej relacji pomiędzy tutorem a tutee, opartej na wzajemnym zaufaniu i otwartości. Dla naszych Tutee te spotkania były ogromnym wsparciem. Często jak sami je nazywali „namiastką normalności” w nowej rzeczywistości, w jakiej się znaleźli. A że sytuacja była trudna zarówno dla nich jak i dla nas, łatwiej nam było współpracować z uwagi na wzajemne zrozumienie.  Tutees poza obszarem naukowym potrzebowali wsparcia w zakresie doskonalenia kompetencji takich jak: organizacja pracy własnej, autoprezentacja, zwiększenie pewności siebie, opanowanie stresu, asertywność, odkrywanie i rozwój własnego potencjału.
Okazało się, że tutoring wpisał się potrzeby studentów wywołane trudnym doświadczeniem izolacji społecznej. Oprócz rozwoju kompetencji akademickich i osobistych, tutorzy wspierali dobrostan studenta. Chodzi przede wszystkim o dobrostan psychiczny, oparty na sensowności uczenia się, rozwoju, działaniu na rzecz innych osób lub idei. Podstawowe sposoby zapewniania dobrej relacji i dobrostanu, to: życzliwość, zainteresowanie, budowanie wzajemnego zaufania, wyrażanie pozytywnych emocji, humor.

Co dalej? Jak będzie rozwijany projekt TuTech?

Będziemy pracować  nad dalszym budowaniem społeczności skupiającej zwolenników tutoringu, zarówno wśród nauczycieli akademickich, jak i władz Uczelni oraz studentów.
Będziemy także starali się wypracować rozwiązania administracyjno-formalne na poziomie Uczelni, które ułatwią nam kwestie rozliczenia i dokumentacji procesów tutorskich.
Planujemy też poszerzyć współpracę z pracownikami Biura Karier, którzy mają zasoby, narzędzia i kompetencje w zakresie doradztwa zawodowego, co może być ważnym elementem wsparcia tutoringu rozwojowego.
W duchu maksymy: „najważniejszym narzędziem w tutoringu jest sam tutor”, chcemy również zadbać o dalszy rozwój tutorów zapraszając ich na szkolenia akredytacyjne dla praktyków tutoringu.

 

---

Barbara Habrych – pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, procesów HR, uczenia się dorosłych, tutoringu  i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.

---

Interesujesz się programami rozwojowymi pracowników, doskonaleniem kadry i doradztwem zawodowym? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń i niestandardowych form? Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!

Zobacz także:

Jak zadbać o kreatywność pracowników?

Praca zdalna, praca hybrydowa: czego nauczył nas rok 2020?

Odwaga lidera, odwaga edukatora

Rozwój, relacja, mistrz - najważniejsze doświadczenia edukacyjne studentów

Teoria inteligencji wielorakich, a praktyka uczenia się