ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Pamiętamy początki przemian ustrojowych, kiedy rynek producenta został zastąpiony przez rynek konsumenta, a rynek pracownika ustąpił rynkowi pracodawcy. Wystąpienie zjawiska bezrobocia, które dla pokolenia powojennego było nieznane, spowodowało zmianę stosunku wielu pracowników do obowiązków służbowych. Praca po kilkanaście godzin na dobę stała się normą i trzeba było kolejnych kilkunastu lat, aby wypracować równowagę. Do głosu doszła zasada work-life balance.

Geneza i powstanie work-life balance

Pojęcie work-life balance powstało w Wielkiej Brytanii na przełomie lat 70. i 80. XX wieku. Był to czas rozwoju korporacji. Praca w nich była wysoko wynagradzana, co mobilizowało pracowników do maksymalnego wysiłku i pracy w godzinach nadliczbowych. W dłuższym okresie powodowało to jednak spadek kreatywności i wydajności w związku z przemęczeniem. Z czasem także kierownictwa korporacji zaczęły zauważać negatywny wpływ przepracowania na wydajność i wyniki. Cierpiały też na tym rodziny pracowników. Potrzeba rozdzielenia życia zawodowego i prywatnego przybrała formę ogólnospołecznej kampanii na rzecz przywrócenia właściwych proporcji w życiu społeczeństwa.

Work-life balance jest to stan równowagi w życiu zawodowym i prywatnym; oba te aspekty tworzą harmonijną całość, są zgodne z wyznawanymi zasadami i wartościami jednostki oraz służą spełnianiu jej oczekiwań i realizacji celów. Uzyskanie tej równowagi jest głównym dążeniem work-life balance. Wbrew obiegowym opiniom, idea WLB nie ogranicza się jedynie do ograniczenia czasu pracy ściśle do 8 godzin na dobę. Nie zależy też od stanowiska w firmie czy też wykonywanej pracy. Zależy wyłącznie od pracownika i jego poczucia satysfakcji z pracy i życia prywatnego.

Work-life balance w warunkach polskich

Według badań prowadzonych przez OECD, polscy pracownicy znajdują się w czołówce europejskiej pod względem czasu spędzonego w pracy – są na 7. miejscu na 35 krajów członkowskich OECD ^[1]. Zatrudniony Polak pracuje przeciętnie 1928 godzin w ciągu roku, co daje 241 ośmiogodzinnych dni roboczych. Tymczasem pracownik niemiecki spędza w miejscu pracy 1363 godziny rocznie, a jest to niewiele ponad 170 dni. Pod względem liczby godzin pracy w roku Polskę wyprzedzają Chile, Grecja, Korea, Kostaryka, Meksyk i Rosja.

Problemem, który występuje na rynku pracy, w tym w znacznym stopniu w Polsce, jest różna sytuacja kobiet i mężczyzn, szczególnie będących rodzicami lub opiekunami osób starszych, chorych i niepełnosprawnych. Obowiązki opiekuńcze w warunkach polskich w ogromnej większości wykonują kobiety, a wykonywanie tych obowiązków stanowi drugą (po emeryturze) przyczynę nieczynności zawodowej kobiet.

W ramach prac nad zmianą tej sytuacji Parlament Europejski podjął prace nad dyrektywą (UE) 2019/1158 ^[2]. Dyrektywa nosi nazwę work-life balance (WLB), a prace nad nią rozpoczęły się w 2017 roku. Jej celem jest wdrożenie rozwiązań, które pomogłyby rodzicom i opiekunom osiągnąć równowagę płci na rynku pracy. Między innymi ma ona wprowadzić lub rozszerzyć regulacje dotyczące urlopów rodzicielskich, opiekuńczych i ojcowskich, a także elastycznych warunków pracy. Zgodnie z dyrektywą, Unia Europejska powinna wspierać działania, podejmowane przez kraje członkowskie w obszarze równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, jak również wynagradzania według zasady „jednakowa płaca za jednakową pracę”.

Dyrektywa ta zacznie obowiązywać w Polsce w 2022 roku. 2 sierpnia 2022 roku mija termin, w którym polski parlament ma dokonać stosownych zmian w Kodeksie pracy. Wówczas idea WLB uzyska oficjalne wsparcie polskich władz ^[3].

Idea work-life balance a wypoczynek

Jak już wspomniano, idea WLB to równowaga pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Nie oznacza to jednak bynajmniej, że po godz. 16 należy wyłączyć telefon służbowy czy odmawiać uczestnictwa w zebraniach firmowych, odbywających się po godzinach pracy lub wyjazdach integracyjnych. Popadanie w skrajności nie jest dobrym rozwiązaniem; w dążeniu do równowagi również potrzebna jest… równowaga.

Efektywny wypoczynek jest niezwykle istotny w osiąganiu tej równowagi. Ważne jest też miejsce, gdzie się wypoczywa. I nie chodzi tu jedynie o wyjazd na urlop wypoczynkowy raz lub dwa razy w roku; istotne jest spędzanie wolnego czasu każdego dnia po pracy i w weekendy, aby nie odczuwać przemęczenia.

W idei WLB ważne miejsce zajmują zainteresowania i pasje pozazawodowe, których kultywowanie stanowi formę wypoczynku. Ma przy tym znaczenie, czy czas, poświęcony na te zainteresowania, spędzany jest na łonie natury. O ile w tygodniu trudno jest znaleźć czas na dłuższy wypad z domu, o tyle w weekend jest to całkiem realne. Należy wybierać miejsca z dala od miejskiego hałasu, ale i obszarów na peryferiach, gdzie w pobliżu znajdują się np. składowiska odpadów lub budowy, gdzie właśnie odbywa się wywóz gruzu i gdzie w powietrzu unosi się szkodliwy pył. Najlepszym miejscem do weekendowego relaksu jest las, bliskość jeziora, itp., gdzie jest cicho, spokojnie i czysto.

Zachowanie równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym zmniejsza stres, stymuluje kreatywność i wydajność w pracy, a także pozwala uniknąć zapomnienia o ważnych sprawach rodzinnych, np. rocznicy ślubu lub urodzinach dziecka. Należy mieć nadzieję, że idea WLB zadomowi się u nas na stałe.

Zobacz także:    

Perspektywy zatrudnienia w sektorze finansowym w kontekście aktualnych problemów branży

Aktywność życiowa – sposób na sprawność umysłową w starszym wieku

Działalność uniwersytetów trzeciego wieku w systemie zdalnym

Źródła:

^[1] https://www.oecd-ilibrary.org/employment/oecd-employment-outlook-2020_1686c758-en

^[2] Art. 153 ust. 1 pkt f Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C 2012, nr 326, s. 1–390, zwany dalej: TfUE), w związku z art. 151 TfUE m.in. o promowaniu zatrudnienia oraz poprawie warunków życia i pracy.

^[3] http://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/jak-dyrektywa-work-life-balance-zmieni-polski-kodeks-pracy/