ok. 4 minuty czytania - polub, linkuj, komentuj!

Z danych GUS wynika, że kobiety żyjące na wsi, stanowią 40% populacji kobiet w Polsce. Coraz częściej stają się one lokalnymi liderkami, zaangażowanymi w rozwój obszarów wiejskich. Ich aktywność społeczna i zawodowa sukcesywnie wzrasta i się rozwija. Tak jak różne są kobiety i społeczności, w których działają, tak samo ich aktywność przyjmuje różne oblicza. Czasem jest indywidualna, a czasem zbiorowa, systematyczna lub tylko dorywcza. Za taki stan rzeczy odpowiadają różne czynniki i formy, a także sytuacja życiowa i zawodowa. Kobiety żyjące na wsi coraz chętniej zostają zaangażowanymi sołtyskami, radnymi, należą do związków i organizacji rolniczych. Sprawują różne funkcje w Kołach Gospodyń Wiejskich, w fundacjach i stowarzyszeniach działających na rzecz rozwoju aktywności i partycypacji społecznej.

Coraz częściej kobiety na wsi zajmują się też problematyką wykluczenia społecznego, rozbudzaniem aktywności społecznej oraz podejmowaniem lokalnych inicjatyw. Chętnie realizują własne projekty, wyjeżdżają na kongresy, konferencje, zapisują się na różne kursy i szkolenia. Ostatnio bardzo popularne, wśród Pań, z którymi bezpośrednio współpracuję społecznie, stało się podejmowanie nauki w zaocznych szkołach policealnych. Duża część wiejskich kobiet w wieku 60+, zapisuje się do Klubów Seniora i UTW, co jeszcze kilka lat temu, na małych wsiach nie było popularne, a czasem nawet nie było możliwe. 

^{Photo by Nicolai Berntsen on Unsplash}

Prowadząc Klub Kobiet Aktywnych i spotykając się z kobietami z małych miejscowości i gmin wiejskich na warsztatach rozwojowych, bardzo często poruszam wątek świadomej aktywności i liderstwa w małych społecznościach lokalnych. Temat ten budzi spore zainteresowanie i wywołuje liczne dyskusje. Pojawiają się wtedy pytania: kim jest liderka na wsi?, jakie cechy posiada?, kiedy staję się liderką?, czy tu chodzi o samo nazwanie swojej roli, czy o coś więcej?. Prawda jest taka, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi na powyższe pytania, ponieważ liderstwo nie zamyka się tylko w jednej definicji, roli i ramie. Warto jednak przyjrzeć się mu odrobinę bliżej, gdyż na bazie swoich licznych doświadczeń społecznych wiem, że wieś i organizacje w niej działające, potrzebują prawdziwych liderek - kobiet, które nie będą bały się działać, rozwijać i zmieniać lokalny świat. To właśnie kobiety, mogą stać się głównymi sprawczyniami zmian na polskich wsiach. Ich liderska rola może mieć kluczowe znaczenie, w rozwoju inicjatyw oddolnych, społecznych, kulturalnych, a nawet i politycznych, realizowanych na wsiach.

Kim więc są liderki na wsi? Najczęściej są to osoby aktywne, powszechnie znane i lubiane. Są to kobiety niebojące się nowych wyzwań, coraz lepiej wykształcone i gotowe na nieustający rozwój. Liderki na wsi, bardzo często pełnią różne funkcje społeczne, są m.in. sołtyskami, bibliotekarkami, radnymi, emerytowanymi nauczycielkami, czy też przewodniczącymi KGW lub lokalnych ngo. Ich działalność wzbudza najczęściej pozytywne emocje i szacunek wśród społeczności, gdyż przyczynia się do wielu pozytywnych zmian, na lokalnym gruncie. Wiejskie liderki, są kobietami z głową pełną pomysłów i chęcią do działania. Nie boją się nowych wyzwań, wprowadzania zmian, podejmowania decyzji i odpowiedzialności. Lubią wychodzić z inicjatywą, potrafią jednoczyć ludzi wokół różnych działań i wprowadzać nowe rozwiązania. Z moich obserwacji, wynika również, że nie lubią one biernie czekać, na to, aż inni ludzie lub instytucje, będą chciały coś z nimi robić. To one angażują i wychodzą z inicjatywą, skierowaną do swoich sąsiadów lub koleżanek z lokalnego KGW. Czas i dobry plan ma w ich działaniu znaczenie, gdyż liderki wiejskie zdają sobie sprawę, że sezonowość prac rolniczych (żniwa, zbiory) może im utrudnić lub ułatwić zrealizowanie zamierzeń. Współczesna liderka na wsi, to także kobieta posiadająca wiedzę na temat pisania projektów, pozyskiwania środków, koordynatorka działań i reprezentantka swojej społeczności. Bez jej zaangażowania realizacja wielu działań społecznych na wsi nie byłaby możliwa. 

A o czym powinna wiedzieć liderka na wsi? Planując długodystansowe działania, musi pamiętać o tym, by dzielić się przestrzenią ze mieszkańcami i z ludźmi z jej organizacji, czy też z grupy nieformalnej. Powinna dawać ludziom możliwość wykazania się w różnych inicjatywach i stale dzielić się obowiązkami wynikającymi z zaplanowanych działań. Skuteczna liderka powinna też rozmawiać, pytać, słuchać i uważnie obserwować to, co dzieje się w społeczności. Dialog społeczny powinien towarzyszyć jej w codzienności. Podejmując decyzje, najpierw powinna skoncentrować się na pomysłach, które wskazuje społeczność, a dopiero później podejmować ostateczne decyzje. Takie podejście uchroni ją przed osamotnieniem w działaniu i szybkim wypaleniem, które jest dość powszechnym zjawiskiem u zaangażowanych i działających samotnie liderów i liderek. Po każdej zrealizowanej inicjatywie powinna też pamiętać o celebrowaniu razem ze społecznością sukcesu, który dzięki wspólnemu zaangażowaniu udało się osiągnąć. By móc działać dla innych, liderka wiejska powinna najpierw pamiętać o sobie i o tym co dla niej samej jest ważne. Bez troski o siebie i o swój rozwój, troska i rozwój społeczności lokalnej nie będą możliwe.

Karolina Suska – socjolożka, trenerka, tutorka, dyrektorka instytucji kultury. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Stypendystka MKiDN. Wiejska aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Edukacja ekonomiczna na wsi

Animator - człowiek któremu zależy

Kobiety + książki = ciekawe działanie

Seniorzy - ważna grupa społeczna na wsi

11 kroków do aktywności

Organizacje wiejskie w czasach zarazy

Koła Gospodyń Wiejskich potrzebują edukacji

Aktywność na wsi? To możliwe!