Blog 23 Maj 2024

Job shadowing w Reykjavíku - islandzkie inspiracje z obserwacji pracy bibliotek i nie tylko

Informacja o mobilności do bibliotek i innych instytucji kultury w Reykjaviku na Islandii w ramach tzw. job shadowing - obserwacji miejsca pracy.

Dominik Szkoda

ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

W dniach 15-19 kwietnia 2024r. uczestniczyłem w mobilności do bibliotek i innych instytucji kultury zlokalizowanych w Reykjaviku na Islandii. Mobilność odbyła się w ramach programu Erasmus+ Sektor: Edukacja dorosłych, oraz przy wsparciu organizacyjnym Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pasymiu i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie w formie tzw. job shadowing (obserwacji miejsca pracy)

W pierwszym dniu mobilności odwiedziłem Menningarhús Úlfarsárdal. Instytucja ta, położona nieco dalej od centrum Reykjaviku to niezwykłe połączenie biblioteki i basenu pływackiego. Jak na Islandię przystało oczywiście basen otwarty z ciepłą wodą. Biblioteka i basen wraz ze stojącą niedaleko szkołą, tworzy wspaniały kompleks wypoczynkowy, edukacyjny i kulturalny. W bibliotece tej udało mi się zaobserwować wiele ciekawych rozwiązań min. stanowiska do samodzielnego wypożyczania książek, przestrzenie do odpoczynku, profesjonalne studio nagraniowe, salę komputerową dla graczy z green screenem oraz wiele innych udogodnień. Ciekawym rozwiązaniem jest odpłatna wypożyczalnia drobnego sprzętu typu odkurzacz przemysłowy, żelazko, toster albo projektor.

^{fot. archiwum autora}

Z szefem działu bibliotecznego Unnarem Geirem rozmawiałem o aktywnościach biblioteki i codziennej organizacji pracy. Dowiedziałem się, iż aktywności biblioteki planowane są w cyklach półrocznych a biblioteka stara się organizować które są w stanie sprostać różnorodnym grupom odbiorców. Co ważne, biblioteka w doborze aktywności nie kieruje się tylko potencjalną liczbą ewentualnych odbiorców tych wydarzeń. Z równą starannością organizowane są wydarzenia na które przychodzi 5 lub 500 osób. Co więcej , dużą cześć wydarzeń stanowią te zorganizowane same przez użytkowników, gdzie biblioteka udostępnia lokal, media lub opiekę merytoryczną.

W tym samym dniu udało mi się zwiedzić muzeum historii naturalnej Perlan. Muzeum zachwyca nowoczesną architekturą i wspaniałymi rozwiązaniami w środku, min kawałkiem oryginalnego lodowca do środka którego można wejść.

^{fot. archiwum autora}

W drugim dniu odwiedziłem Menningarhús Grófinni. To centralna biblioteka miejska w Reykjaviku. Zajmuje ona część ogromnego budynku wraz z miejskim archiwum i muzeum fotografii. Podczas wizyty udało mi się zaobserwować kilka bardzo ciekawych rozwiązań i pomysłów. Jedne z nich bardzo skomplikowane, inne zupełnie proste.

W bibliotece funkcjonuje Artrótek czyli galeria i wypożyczalnia obrazów miejscowych artystów. Jeśli chcemy wypożyczyć obraz możemy to zrobić płacąc ułamek ceny obrazu. Jeżeli nam się obraz znudzi to po max 36 miesiącach lub wcześniej możemy zwrócić obraz lub dopłacić różnicę, aby stać się jego właścicielem/ką.

^{fot. archiwum autora}

Inny zdecydowanie prostszy pomysł to wypożyczalnia/ wymiana nasion warzyw, owoców czy kwiatów. Można przynieść swoje nasiona zostawić itp.

^{fot. archiwum autora}

To co zachwyca w bibliotekach Skandynawii to przede wszystkim łatwo aranżowane przestrzenie.

Zdecydowanie odmienne od polskich realiów jest też głębokie zaangażowanie społeczności w realizację projektów na każdym etapie.

Miasto przygotowuje się do budowy nowej biblioteki. Podczas prezentacji wysłuchałem jak bardzo były rozbudowane konsultacje społeczne na temat tego, jak ma ona wyglądać.

Nie polegały one bynajmniej na nudnych ankietach, ale na realnych warsztatach, konsultacjach, spotkaniach i rozmowach. W bibliotece powstała specjalna tablica na której można było zapisać swoje oczekiwania względem nowego obiektu. W ramach warsztatów powstała makieta nowego budynku , na której każdy mógł nanieść swoje uwagi. Zaproszono różne grupy społeczne: min. nastolatków, matki z dziećmi, emerytów i innych,

aby opowiedzieli o swoich potrzebach. Zaplanowano z wyprzedzeniem zieleń, zaciszne i głośne miejsca itp. A wszystko zgodnie z założeniem, iż biblioteka jest dla ludzi i muszą czuć się w niej dobrze.

W tej bibliotece spotkałem ojca z niemowlęciem, gdzie w specjalnym miejscu można spokojnie wyjąć jedzenie, podgrzać je, nakarmić niemowlę itp. To bardzo duże ułatwienie, gdy chce się tu spędzić kilka godzin.

Odwiedzona w trzecim dniu wizyty w Reykjaviku biblioteka miejska Gerðubergi to przede wszystkim fantastyczna przestrzeń dla rodziców z dziećmi. Wiele przytulnych kącików, specjalnie aranżowane przestrzenie zarówno do zabawy jak i wyciszenia pozwalają tu spędzić kilka godzin.

^{fot. archiwum autora}

Ciekawe rozwiązanie, którego nie było w poprzednim bibliotekach to wymiana starych rzeczy. Każdy może przynieść niepotrzebne drobne rzeczy, aby mogły służyć innym osobom.

^{fot. archiwum autora}

Pracownicy biblioteki opowiedzieli nam o swoich pomysłach na przyciągnięcie czytelników do biblioteki. Jednym z takich pomysłów był piknik w bibliotece z potrawami z różnych stron świata , w tym także piknik z potrawami z Polski.

Wizyta w Nordic House pomimo częściowego remontu tej instytucji okazała się również całkiem owocna. Zadaniem Nordic House jest promowanie kultury i filozofii nordyckiej wywodzącej się z obszaru całej Skandynawii. Trafiłem na całkiem pouczającą wystawę o możliwości wtórnego odzyskiwania surowców. Fantastyczną sprawą jest przekształcanie starych rzeczy w zupełnie nowe w pełni użyteczne.

^{fot. archiwum autora}

Drugą odwiedzoną tego samego dnia instytucją była Biblioteka Narodowa będąca jednocześnie biblioteką uniwersytecką. Tu zachwycił mnie wspaniały skandynawski design oraz dział regionalny z wystawą książek i innych dokumentów życia społecznego. Bardzo przyjazne przestrzenie w tej bibliotece, wygodne meble skłaniały do pozostania tu na dłużej.

Podczas tych kilku dni spędzonych na w Reykjaviku udało mi się odwiedzić ponadto The House of Collections - muzeum poświęcone historii kultury Islandii, Galerię Narodową, The Living Art Museum – muzeum sztuki współczesnej i kilka mniejszych instytucji. Wszystkie te wizyty były bardzo inspirujące i miały ogromny walor edukacyjny. Dla większości tych instytucji swoistym mianownikiem, niejako „Genius loci” jest fantastyczna islandzka przyroda. Na każdym kroku znajdziemy sztukę inspirowaną przyrodą jej nieobliczalną siłą i pięknem zarazem. Inspirację wulkanami, wodospadami, gejzerami, lodowcami czy zorzą polarną odnajdziemy w malarstwie, rzeźbie czy artystycznych instalacjach. Wszak od dawien dawna Islandia -kraina ognia, wody i lodu fascynuje zarówno mieszkańców jak i licznie przybywających tu turystów.