ok. 9 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Na fali popularności podejścia Design Thinking, które zaczyna (z wielkim powodzeniem) być adaptowane do różnych aktywności edukacyjnych, okazuje się że może być one również użyteczne do działań ewaluacyjnych. Pewne założenia Design Thinking doskonale wpisują się w założenia ewaluacji skoncentrowanej na rozwoju, wrażliwej na potrzeby uczestników, zakładającej partycypacyjność i dialogiczność procesu wypracowywania rozwiązań.

Patrzę na Design Thinking jako podejście, które może być użyteczne przede wszystkim do pracy z wynikami ewaluacji. Ewaluacja dostarcza wyników badań, które najczęściej zebrane są w raporcie. Tu najczęściej praktycznie kończy się rola ewaluatora. Odbiorcy ewaluacji zostają z raportem i często dużo problemów nastręcza im przejście od wyników przeprowadzonej ewaluacji do wypracowania na ich podstawie planów działań poewaluacyjnych. Design Thinking może wspomóc opracowywanie najbardziej trafnych rozwiązań – uczestnicy procesu nie siadają bowiem nad czystą kartką, ale są „mądrzejsi” o wyniki badań ewaluacyjnych.

Zasadami podejścia Service Design jest:

• Koncentracja na interesariuszach – założeniem jest dążenie do poznania uświadomionych, ale również nieuświadomionych potrzeb interesariuszy, zatem punktem wyjścia jest badanie tych potrzeb, ale także opinii oraz rozumienia sytuacji przez interesariuszy;
• Maksymalizacja użyteczności – zakładająca dążenie do jak najlepszego dopasowania nowych rozwiązań do potrzeb interesariuszy;
• Realizm rozwiązań – dopuszcza się projektowanie rozwiązań, które są możliwe do wdrożenia i uwzględniają kontekstowe ograniczenia prawne, finansowe, technologiczne i organizacyjne;
• Projektowanie na podstawie danych – projektowane rozwiązania wynikają wprost z otrzymanych w drodze badań danych, które stanowią rodzaj „bazy dowodowej” uzasadniającej poczynione decyzje projektowe.

Cały proces Service Design można opisać posługując się zaproponowaną przez Design Council metodyką Podwójnego Diamentu [Double Diamond] (https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/what-framework-innovation-design-councils-evolved-double-diamond

Dwa diamenty przedstawiają proces dokładnego zgłębiania problemu (myślenie dywergentne), a następnie podejmowanie konkretnych działań (myślenie konwergentne).

W ramach „pierwszego diamentu” kluczowe działanie to odkrywanie i definiowanie. Ten etap ma pomóc zrozumieć na czym polega problem. Odkrywanie i definiowanie, to proces badawczy polegający na zbieraniu informacji, rozmowie z ludźmi, których problem dotyczy, interpretacji tych informacji w sposób możliwie pogłębiony, wrażliwy i uwzględniający „nieoczywistości”.

Drugi diament odnosi się do pracy nad produktem (usługą). Zatem na tym etapie zachęca się uczestników do szukania rozwiązań i inspiracji z różnych źródeł oraz wspólnego projektowania. Pomysły się testowane na niewielką skalę, odrzucane są te, które nie będą działać oraz ulepszane są te, które będą przynosił zamierzone efekty.

Cały proces nie ma charakteru liniowego, a raczej zakłada wielokrotne powtarzanie tego procesu, gdyż wraz ze zmieniającymi się okolicznościami, zmianie powinna podlegać oferowana usługa. Jest to zatem proces, w który wpisany jest w samo działanie – można by powiedzieć językiem ewaluacyjnym, że jest to stała ewaluacja towarzysząca produktowi.

To tyle teorii, warto jednak sięgnąć do konkretnego przykładu. Podejście Service Design zastosowano do opracowania założeń komunikacji o Krajowej Inteligentnej Specjalizacji. W wyniku procesu badawczego powstały ramy strategii komunikacji. Raporty z badań oraz opis ram strategii komunikacji można znaleźć na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości:

• Analiza semiotyczna pojęcia „smart, inteligentne specjalizacje” oraz zmieniających się kodów przedsiębiorczości https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/analiza-semi…
• Badania interesariuszy komunikacji Krajowej Inteligentnej Specjalizacji https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/badania-inte…
• Ramy strategii komunikacji Krajowej Inteligentnej Specjalizacji https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/ramy-strateg…

***

Zainteresowanych tematem polecam zajrzenie również do materiałów:

https://www.designcouncil.org.uk/

http://www.designkit.org/case-studies

The Field Guide to Human-Centered Design, IDEO org. (https://www.designkit.org/resources/1)

Beverly Rudkin Ingle, Design Thinking dla przedsiębiorców i małych firm. Potęga myślenia projektowego w codziennej pracy. Wydawnictwo Helion, 2015.

M. Lubicka, A. Więcka, Jak wykorzystać design w biznesie? (https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/22626/jak_wykorzystac_desi…)

Beata Ciężka – ewaluatorka, autorka i realizatorka szkoleń z zakresu ewaluacji. Posiada bogate doświadczenie w realizacji projektów badawczych i ewaluacyjnych prowadzonych m.in. dla Komisji Europejskiej. Specjalizuje się w programach i projektach edukacyjnych. Współzałożycielka Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Jak zrobić dobrą ankietę ewaluacyjną? Część I

Jak zrobić dobrą ankietę ewaluacyjną? Część II

Jak zrobić dobrą ankietę ewaluacyjną? Część III

„Dziecięce" metody ewaluacji

Ewaluacja szkoleń to nie tylko zadowolenie uczestnika po szkoleniu

Praktyczne wskazówki do planowania i projektowania ewaluacji

Ewaluacja wewnętrzna – szybko, łatwo, przyjemnie i użytecznie

Ewaluacja metodą Success Story/ Success Case

Strategie ewaluacji wspomagające jakość usług rozwojowych

Ewaluacja ex-ante to nie tylko badanie oczekiwań uczestników szkolenia

Źródła:

Artykuł napisany na podstawie materiałów Agnieszki Skowrońskiej i Beaty Ciężkiej z XIII Międzynarodowej Konferencji Ewaluacyjnej: Innowacje, włączenie społeczne i spójność terytorialna – przygotowanie do perspektywy 2021-2027 http://www.ewaluacja.gov.pl/media/83279/Skowronska_Agnieszka_Ciezka_Beata.pdf