ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

---

Tato, czy mógłbyś przestać marudzić?  - usłyszał pewnego dnia od swojej kilkuletniej córki Martin Seligman, amerykański psycholog, kiedy po powrocie do domu opowiadał rodzinie o swoim dniu w pracy.  Zdał sobie wówczas sprawę, że zazwyczaj mówi o swoim zajęciu w sposób negatywny.

Pytanie córki stało się dla Seligmana (znanego do tej pory głównie jako twórca teorii wyuczonej bezradności) impulsem do innego  spojrzenia na psychologię. Zainspirowało go, aby po wielu latach zajmowania się wspieraniem ludzi w cierpieniu,  rozpocząć badania nad szczęściem i dobrostanem. Badania te zaowocowały stworzeniem nurtu psychologii pozytywnej.

„Podstawowym założeniem psychologii pozytywnej jest całkowita zmiana podejścia w terapii – dotychczasowa orientacja na przeciwdziałanie patologii, destrukcji i słabościom zostaje zastąpiona identyfikacją i rozwijaniem mocnych stron jednostki, jej cnót i sił”[i].

Martin Seligman wraz z zespołem zaczęli od badania głównych religii oraz tradycji filozoficznych w poszukiwaniu warunków i strategii dających ludziom szczęście.

Wykorzystując m.in. wywiady ustrukturyzowane, kwestionariusze, eksperymenty behawioralne i obserwacje stworzyli w kontrze do słynnego DSM, czyli Diagnostycznego i Statystycznego Podręcznika Zaburzeń Psychicznych, listę cnót i sił charakteru (Character Strengths and Virtues Classification – CVS), tworząc rodzaj „podręcznika zdrowia psychicznego”.

Wyodrębnili sześć cnót wspólnych dla praktycznie wszystkich kultur na przestrzeni trzech tysiącleci historii ludzkości.

Uważając, że cnoty są zbyt abstrakcyjne, aby móc je naukowo badać, skupili się na badaniu 24 sił charakteru wywodzących się z tych cnót i opracowali narzędzia do ich pomiaru.

Dziś narzędzie to jest udostępnione na stronie: https://viacharacter.org/surveys/takesurvey [ii]

Można tu wykonać badanie online (częściowo bezpłatne, choć za niektóre jego warianty trzeba zapłacić). Po wykonaniu testu otrzymujemy raport szeregujący nasze siły charakteru od najmocniejszych do najsłabiej rozwiniętych.

Badanie jest dostępne w dwóch wersjach:

• dla młodzieży: od 8 do 17 roku życia,
• dla dorosłych: od 18 roku życia.

Siły charakteru to „podstawowe dynamizmy psychiczne, warunkujące osiąganie poczucia dobrostanu. Pokrewne treściowo siły tworzą cnoty, które ujmują jako system przekonań, emocji i działań”[iii].

^{Photo by Miguel Bruna on Unsplash}

Lista 6 cnót i 24 sił charakteru w psychologii pozytywnej (VIA Institute on Character)[iv]

Cnota: MĄDROŚĆ (Wisdom)

Siły charakteru wspierające uczenie się i gromadzenie wiedzy:

• Kreatywność (Creativity): nowatorstwo, oryginalność i pomysłowość, które znajdują produktywne zastosowanie
• Ciekawość (Curiosity): zainteresowanie otoczeniem i bieżącymi doświadczeniami
• Zamiłowanie do uczenia się (Love of learnig): dążenie do opanowania nowych umiejętności, wiedzy
• Dystans poznawczy (Perspective): zdolność rozpoznawania i ważenia wielu stron przed podjęciem decyzji oraz do udzielania przemyślanych rad

Cnota: ODWAGA (Courage)

Siły charakteru wspierające radzenie sobie z trudnościami:

• Dzielność (Bravery): stawianie czoła swoim wyzwaniom, zagrożeniom czy trudnościom w trzech wymiarach: fizycznym, psychologicznym i moralnym
• Wytrwałość (Perseverance) - umiejętność kontynuacji działania ukierunkowanego na osiągnięcie celu pomimo wyzwań, trudności
• Zapał (Zest) – umiejętność uruchamiania i angażowania 100% dostępnych zasobów, energii, wigoru
• Autentyczność (Honesty) – uczciwe, spójne, konsekwentne postępowanie w różnych dziedzinach życia

Cnota: CZŁOWIECZEŃSTWO (Humanity)

Siły charakteru wspierające  budowanie i utrzymywanie pozytywnych relacji z ludźmi:

• Miłość (Love) - zdolność do kochania i bycia kochanym; docenianie bliskich relacji z innymi w czterech wymiarach: 1. miłość rodzica do dziecka i  dziecka do rodzica; 2. wymiar współczucia: empatia, altruizm; 3. wymiar towarzyski, przyjaźń; 4. miłość romantyczna
• Dobroć (Kindness) - troskliwość wobec innych,  wynikająca z przekonania, że są godni uwagi jako istoty ludzkie, a nie z poczucia obowiązku czy zasady
• Inteligencja społeczna (Social intelligence) - świadomość motywów i uczuć wpływających na zachowanie własne i innych oraz umiejętności społeczne, czyli to, co robimy z tą świadomością

Cnota: SPRAWIEDLIWOŚĆ (Justice)

Siły charakteru pomocne w kontaktach z ludźmi w sytuacjach społecznych lub grupowych:

• Uczciwość (Fairness) - zdolność poznawcza, która obejmuje rozumowanie i wydawanie sądów, w dwóch wymiarach: 1. rozumowanie sprawiedliwe - logika i ważenie zasad w celu określenia praw i obowiązków moralnych; 2. rozumowanie opiekuńcze -  zdolność do postawienia się w sytuacji kogoś innego
• Przywództwo (Leadership) – obejmuje: wyznaczanie celów i ich realizację, pozyskiwanie skutecznej pomocy, budowanie koalicji i łagodzenie sporów, inspirowanie i przedstawianie wizji
• Praca zespołowa (Teamwork) - zaangażowanie w przyczynianie się do sukcesu zespołu (rozumianego jako grupa robocza,  drużyna sportowa, rodzina, małżeństwo, społeczność, kraj a nawet cała ludzkość)

Cnota: UMIARKOWANIE (Temperance)

Siły charakteru chroniące przed przesadą, nadmiarem, w tym przezwyciężanie nałogów:

• Przebaczanie (Forgiveness) - zrozumienie wobec tych, którzy nas skrzywdzili lub zranili; odpuszczenie;  uwolnienie się od części lub całości frustracji, rozczarowania, urazy
• Pokora (Humility) – skromność;  docenianie swoich dokonań i uznanie dla zalet połączona ze świadomością swoich błędów, luk w wiedzy i niedoskonałości
• Rozwaga (Prudence) - myślenie przed działaniem; umiejętność  przewidywania długoterminowych konsekwencji swoich zachowań
• Samoregulacja (Self-Regulation) – regulowanie apetytów i emocji; umiejętność kontrolowania swoich reakcji na rozczarowania i niepewność

Cnota: TRANSCENDENCJA (Transcendence)

Siły charakteru wspierające nadawanie naszemu życiu sensu, wyższego znaczenia:

• Docenienie piękna i doskonałości (Appreciation of Beauty & Excellence) - wrażliwość na trzy rodzaje piękna: piękno fizyczne, umiejętności lub talenty i dobroć moralną
• Wdzięczność (Gratitude) - szczere wyrażanie wdzięczności dwóch rodzajów: 1. Wdzięczność wywołana korzyścią - stan, który następuje po jej otrzymaniu od dobroczyńcy; 2. Wdzięczność uogólniona - stan wynikający ze świadomości i docenienia tego, co cenne i znaczące
• Nadzieja (Hope) - siła zorientowana na działanie, obejmująca sprawczość, motywację i pewność, że cele mogą zostać osiągnięte, że można opracować wiele skutecznych ścieżek, aby dotrzeć do pożądanej przyszłości
• Humor (Humor) - umiejętność wywoływania uśmiechu lub śmiechu u innych ludzi; posiadanie opanowanego i pogodnego spojrzenia na przeciwności losu, które pozwala dostrzec ich jasną stronę i podtrzymać dobry nastrój
• Duchowość (Spirituality) – uniwersalne  przekonanie, że istnieje wymiar życia, który wykracza poza ludzkie zrozumienie. Niektórzy ludzie nie łączą tego przekonania z koncepcją boskości i wolą myśleć o nim w kategoriach poczucia sensu niż duchowości. Chociaż konkretna treść wierzeń duchowych jest różna, wszystkie kultury mają pojęcie ostatecznej, transcendentnej, siły.

Stosując listę cnót i sił charakteru praktycy psychologii pozytywnej pomagają ludziom oraz organizacjom zidentyfikować ich mocne strony, wykorzystać je do zwiększenia i utrzymania poziomu dobrostanu.

Jakie widzę zastosowania dla tej listy?

• w organizacjach: inspiracja do tworzenia i opisu wartości firmowych, modeli kompetencyjnych, postaw rozwijanych w programach rozwojowych,
• w tutoringu, coachingu, mentoringu: jako lista posiadanych lub pożądanych zasobów klienta,
• w doradztwie zawodowym i job coachingu:  jako potencjał lub wartości kandydata do pracy.

Ciekawa jestem jak Ciebie inspiruje to narzędzie?

---

Barbara Habrych – pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, procesów HR, uczenia się dorosłych, tutoringu, doradztwa zawodowego i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.