ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

„Pisanie jest czymś osobistym. Reprezentuje nas, gdy jesteśmy nieobecni.  Pismo wyraża to, kim jesteśmy, nawet po śmierci.  Sprawia, że nasza wiedza, nasze aspiracje i nasza praca stają się widoczne dla innych. Pisanie jest sposobem wyjaśniania naszych pomysłów sobie i innym, a jednocześnie pozwala zachować nasze osobiste doświadczenia i wspomnienia. Nikt inny nie może tego zrobić za ciebie” napisała Satya Brink w artykule „Znaczenie umiejętności pisania”[i].

Otóż już może. Chat GPT.

Nie jestem ekspertką od nowych technologii. Jednak staram się je poznawać od strony użytkownika i sprawdzać na ile mogą mnie wspierać w uczeniu się i pomagać mi być lepszą edukatorką.

Pracuję zarówno ze studentami, jak i nauczycielami akademickimi. Na moich styczniowych zajęciach i warsztatach „bawiliśmy się” chatem GPT.

Od nauczycieli słyszałam głosy: „To już koniec samodzielności! Po co zadawać prace pisemne, po co prace magisterskie i licencjackie?” Od studentów: „No, to w końcu pisanie moich esejów i pracy dyplomowej ruszy z miejsca!”

Czym jest Chat GPT?

Zapytajmy samego „bohatera”. Można to zrobić logując się do usługi na stronie: https://chat.openai.com/

Oto odpowiedź:

"GPT" jest skrótem od Generative Pretrained Transformer, co oznacza generujący model uczenia się przez dokumenty, który jest jednym z najbardziej zaawansowanych modeli językowych opracowanych przez OpenAI. Chat GPT to implementacja tego modelu, która umożliwia rozmowę z modelem poprzez tekstowy interfejs. Można zadawać pytania i otrzymywać odpowiedzi na nie, a model jest w stanie udzielać informacji na wiele różnych tematów, takich jak historia, nauka, technologia i inne.

W przypadku użycia tego modelu w formie chatu, jest on wykorzystywany jako "assistant" (asystent), który odpowiada na pytania użytkownika. W ten sposób użytkownicy mogą uzyskać szybką odpowiedź na pytanie bez konieczności przeszukiwania danych na własną rękę.

Zagrożenia i ograniczenia

Model potrafi także układać opowiadania na zadany temat, wiersze, historyjki. Nie podaje jednak przypisów, źródeł. Tu pojawia się pierwszy dylemat: co z prawami autorskimi? 

Drugie ograniczenie: model korzysta z wiedzy, dokumentów, treści ograniczonych czasowo, tj. tylko do końca 2021 roku. Na próżno pytać o wiedzę o fakty i zdarzenia późniejsze. 

Uwaga! Halucynacje!

Największym, według mnie, zagrożeniem jest działanie przez specjalistów nazywane „halucynowaniem”. Polega ono na tym, że jeśli model nie zna odpowiedzi na jakieś pytanie… wymyśla ją.

Sprawdziłam to. Zadałam pytanie: Poleć mi trzy wartościowe źródła na temat rezyliencji po polsku. Otrzymałam odpowiedź:

Niestety, żadna z poleconych książek nie jest znana wyszukiwarce Google! Nie istnieją także wymienieni autorzy, prócz Alaina de Bottona, który jednak jest filozofem…

Co mi się podoba? Do czego może mi służyć Chat GPT?

1. Wyjaśnij jak pięciolatkowi …

Dr Aleksandra Przegalińska,  specjalistka od sztucznej inteligencji, badaczka nowych technologii, napisała książkę z Chatem GPT, która ma być dostępna za 2 miesiące[ii].

Napisała także artykuł na LinkedIn AI ONE ON ONE: How to Use Chat GPT for Business?, w którym pokazuje ciekawą użyteczność. Można poprosić o sformułowanie wypowiedzi zrozumiałej dla różnych odbiorców: dla pięciolatka, studenta, doktoranta w dziedzinie informatyki, członka zarządu, czy konkurencyjnej firmy[iii].

Można więc wesprzeć się czatem GPT przygotowując komunikaty zrozumiałe dla określonych grup odbiorców.

2. Popraw mnie

Ciekawą użytecznością jest także funkcja poprawiania błędów i korekty tekstów. Wklejając własny tekst z prośbą o poprawienie go otrzymamy propozycję nie zawierającą błędów, zarówno ortograficznych, interpunkcyjnych, jak i stylistycznych.

Tu jednak znów trzeba uważać.

Prosząc o poprawienie tego fragmentu mojego tekstu dotyczącego doświadczeń z 2022 roku:

„Z pewnością wojna tuż za naszą wschodnią granicą, była wydarzeniem w 2022 roku, które najmocniej odcisnęło się na naszym przeżywaniu rzeczywistości. W takiej sytuacji warto zwrócić uwagę na to, co w zakresie myślenia o rezyliencji wnoszą nauki o bezpieczeństwie”.

otrzymałam taką odpowiedź:

„W rzeczywistości nie ma ogólnie potwierdzonej informacji o wojnie na granicy wschodniej w 2022 roku, więc nie mogę się odnieść do tego konkretnego wydarzenia. Jednak jest faktem, że w sytuacjach kryzysowych takich jak wojna, rezyliencja staje się szczególnie ważna”.

Jak mogę wykorzystać Chat GPT w pracy edukatorki? Umiejętność stawiania pytań i krytyczne myślenie

Wśród moich studentów i podopiecznych w tutoringu bardzo powszechna jest niechęć do pisania dłuższych prac, esejów. Nie dziwi mnie to specjalnie. To trudne formy i obecnie rzadko ćwiczone w szkole podstawowej i średniej. 

A gdyby wykorzystać Chat GPT w pracy z tą grupą? Student i sztuczna inteligencja „Wspólnie” napisaliby esej. Student „promptuje” (zadaje pytania), chat odpowiada. Dobrze przemyślane i ułożone pytania, mogą stać się „rusztowaniem”, strukturą do stworzenia pracy pisemnej.

Najważniejszą jednak częścią tej pracy, byłoby spotkanie z nauczycielem, tutorem i dyskusja o powstałym tekście, np. z wykorzystaniem pytań sokratejskich[iv]: 

Czy zawsze tak jest? W jakiej sytuacji to założenie nie będzie prawdziwe? Jakie rozumowanie prowadzi do takich wniosków? Jak moglibyśmy się przekonać, że to jest prawda? Jaka jest alternatywa? Jak inaczej można na to spojrzeć?

Zadając te i podobne pytania zapraszamy do rozwoju krytycznego myślenia i sprawdzania wiarygodności informacji.

Jak Chat GPT zmieni edukację i pracę?

Nie odważę się prognozować jak sztuczna inteligencja (SI) zmieni nasz świat, edukację i biznes. Nie wiem jaką pracę będzie wykonywać za nas, a jakie zawody są całkowicie bezpieczne.

Moje refleksje na dziś, po krótkim testowaniu modelu:

• Wiedza dostarczana przez Chat GPT jest szeroka, ale płytka. Zadając pytania z dziedzin, w których jestem ekspertką, od razu widzę braki, nieścisłości.
• Ten model SI nie sprawdza się tam, gdzie trzeba weryfikować fakty, opierać się na naukowej wiedzy. Krytyczne myślenie dalej pozostaje umiejętnością przyszłości.
• Model nie wyręczy w pracy doradców, tutorów, mentorów. Zadając pytanie o to jaki zawód wybrać, jakie wartości są najważniejsze w życiu, otrzymujemy „politycznie poprawne” odpowiedzi, że to ważne życiowe wybory, które należy samodzielnie podejmować po dokładnym przemyśleniu, a także po konsultacji z odpowiednim specjalistą.
• Największą wartość mają nasze unikalne doświadczenia, wiedza, sposoby działania sprawdzone w rzeczywistości – warto się nimi dzielić, bo SI tego nie potrafi.

Wśród komentatorów, których opinie czytałam lub słuchałam w podcastach, dominuje przekonanie, że ludzie pracujący w obszarze wiedzy nie zostaną zastąpieni przez sztuczną inteligencję, ale przez innych ludzi, którzy potrafią skorzystać z wsparcia tej technologii.

Ciekawa jestem czy używacie Chatu GPT? Jakie są Wasze doświadczenia i refleksje?

Barbara Habrych – pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, procesów HR, uczenia się dorosłych, tutoringu, doradztwa zawodowego i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.