ok. 6 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

W projektowaniu szkoleń często przewija się określenie moments that matter, czyli momenty, które mają znaczenie. Edukatorzy często odwołują się do tej idei, aby podkreślić znaczenie kluczowych momentów w procesie uczenia się, które mogą mieć trwały wpływ na rozwój osoby uczącej się.

Przypomnij sobie ważne dla ciebie szkolenia lub inne procesy rozwojowe. Czy pamiętasz, co szczególnie wpłynęło na twój rozwój. Ja mam wiele takich wspomnień – dobra metafora, celna narracja trenera, znaczące ćwiczenie, dobra informacja zwrotna… Często chwile te łączą się ze stanem FLOW (jak u Mihaly Csikszentmihalyi). szczególnie jeśli to proces kreacji lub pracy nad własnym projektem.

Warto uświadomić sobie, że nie zawsze możemy przewidzieć, jakie aktywności zadziałają tak silnie na konkretnego człowieka, jednak możemy stwarzać sytuacje, które temu sprzyjają i dają duże prawdopodobieństwo stania się chwilami, które mają znaczenie. Jak stwarzać takie sytuacje?

Dobra metafora

Takie metafory, jak na przykład „błękitne oceany” (Strategia błękitnego oceanu, W. Chan Kim, Renee Mauborgne), mogą spowodować, że nagle zaczynam rozumieć koncepcję i całe szkolenie. Wszystko co jest potem układa się w logiczną całość, bo cały czas pamiętam (a nawet mam w wyobraźni) początkową ideę, że chcę pływać w błękitnym oceanie, a nie w tym czerwonym od krwi. 

Dobra metafora to odwołanie się do czegoś, co prawdopodobnie jest znane osobie uczącej się, a to w uczeniu dorosłych jest bardzo ważne. Metafora pozwala na logiczne wnioski. Ja czasami używam metafory podróży, gdy uczę projektowania szkoleń. Wtedy na przykład naturalnym wydaje się, że nie da się człowieka nauczyć – można stworzyć sytuację w której on się nauczy, podobnie jak można być przewodnikiem i zabrać kogoś na Rysy, ale to on sam musi zdobyć szczyt.

Eureka

Mocnym akcentem w szkoleniu jest moment olśnienia, czyli moment, w którym chciałoby się krzyknąć Eureka. To chwila, w której dobre wyjaśnienie, pokazanie przykładu, indywidualne wsparcie lub inne działanie spowoduje, że osoba ucząca się nagle zrozumie. Użyteczne mogą tu być wizualizacje, metafory, eksponaty, ćwiczenia, eksperymenty i inne środki.

WIIFM – Koszula bliska ciału

Bardzo znaczącym momentem może być chwila, w której osoba ucząca zaczyna wyraźnie widzieć, że to, co robimy na szkoleniu jest dla niej wartościowe. Co więcej, zaczyna myśleć, jak to wykorzysta u siebie w pracy lub w życiu. To może być ćwiczenie polegające na zrobieniu czegoś we własnym kontekście. Może to być autodiagnoza. 

Namawiam zwykle projektantów szkoleń, by taka chwila pojawiła się możliwie szybko w procesie szkoleniowym, bo potrafi mocno zmienić nastawienie do kursu i zaangażowanie uczestnika. Wyobraź sobie uczestnika szkolenia i zadaj sobie (w roli edukatora) pytanie: „Kiedy mnie przekonasz, ze to jest dla mnie? Jeśli lubisz skróty, to zadaj sobie pytanie WII FM (What’s In It For Me).

Dasz radę

Moment, w którym osoba ucząca przekona się, że sprosta wyzwaniom i da radę może być szczególnie ważny. Ja tak miałem ze szkoleniem facylitacji wizualnej. Znalazłem się tam trochę przypadkiem – musiałem wybrać jakiś warsztat na konferencji. Trochę bez przekonania, bo nie uważam się za plastyka czy artystę, jestem raczej ścisłowcem. Najpierw usłyszałem, że w facylitacji wizualnej nie trzeba ładnie rysować, chwilę potem na prośbę trenera kreśliłem kolejne kształty, człowieczki i buźki. 

Od tamtego czasu unikam PowerPointa i projektora, a jeśli chcę coś pokazać na szkoleniu, to daję radę mazakami. 

Dobra informacja zwrotna

Dobra informacja zwrotna, czyli tzw. feedback, może być bardzo znaczącą chwilą szczególnie, jeśli osoba udzielająca tego feedbacku jest dla osoby uczącej się autorytetem. Na temat udzielania informacji zwrotnej można by pisać osobne artykuły, jednak warto pamiętać, że nie mamy tu na myśli powierzchownego „dobrze ci idzie”, a raczej konkretne informacje, która pokazuje, że trener dostrzega bardzo konkretne zalety. Ludzie lubią być w centrum uwagi i lubią konkretne komplementy.

Pierwszy sukces

Często zadaję projektantom szkoleń pytanie – kiedy osoba ucząca się odniesie swój pierwszy sukces?

Może to być najdrobniejsze wyzwanie – na tyle łatwe, by było osiągalne i na tyle trudne, by dawało satysfakcję. To może być pierwszy krok w kierunku zbudowania czegoś dla siebie, dla własnego projektu. To może być pierwszy krok do zmiany. Nie żałujmy dopaminy.

Siła zaskoczenia

Ostatnio na warsztacie Learning Battle Cards dyskutowaliśmy sobie moments that matter i pojawiła się koncepcja, że taką chwilą może być moment, w którym dowiadujesz się zaskakującej rzeczy, która zmienia perspektywę patrzenia na szkolenie. To może być przytoczony fakt (X procent komunikacji jest pozawerbalna). Może to być eksperyment z udziałem uczestników szkolenia. Ucząc się przez doświadczanie można często przeżyć chwilę zaskoczenia.

Dla mnie taką chwilą było na wspomnianym szkoleniu z facylitacji wizualnej usłyszenie, że w tejże facylitacji nie chodzi o ładne artystyczne rysowanie (nie ja, nie jestem artystą), ale o umiejętność zobaczenia czegoś wizualnie, jako model, koncepcja (bardzo ja, jestem matematykiem, uwielbiam modele, dostrzeganie zbiorów i zależności). 

Praca grupowa

Energia pracy grupowej, szczególnie nad jakimś projektem, może mieć dla wielu ludzi znaczenie. Taka praca to wiele emocji, sporo aktywności i możliwości ekspresji. Wspólne zrobienie czegoś może mocno angażować i tworzyć właśnie te chwile, które mają znaczenie. Podczas szkolenia synchronicznego, w sali szkoleniowej lub na tzw. „onlajnie”, uczestnicy szkolenia często wpadają w stan FLOW pracując w grupach. 

W życiu ważne są tylko chwile

Parafrazując tekst piosenki zespołu Dżem, można powiedzieć, że w szkoleniu, jak i w życiu ważne są te chwile, które coś wnoszą. Zadbajmy o to projektując swoje szkolenia.

”.