ok. 8 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Jego Poradnik "Sztuczna Inteligencja w Edukacji" został pobrany „w sieci” już ponad 4000 razy. Jako 4001 subskrybentka postanowiłam zaprosić Wojciecha Wątora – autora tego poradnika - do rozmowy o dobrych praktykach w cyfrowej edukacji dorosłych. Co ciekawe, to już druga nasza rozmowa na EPALE. Pierwsza dotyczyła tworzenia wirtualnego escape-room’u w edukacji.

^{fot. shutterstock}

Nina Woderska: Cieszę się, że możemy porozmawiać ponownie. Nasza pierwsza rozmowa zainspirowała mnie do stworzenia własnego wirtualnego escape-room’u. Byłam bardzo dumna z efektów, a pokój zagadek, jako narzędzie edukacyjne sprawdził się wyśmienicie. Dziś chciałabym zapytać Cię o treści zawarte w Twoim podręczniku. Myślisz, że mogłyby wesprzeć edukatorów osób dorosłych?

Wojciech Wątor: Dziękuję za zaproszenie do rozmowy! Moje rady i wskazówki zawarte w poradniku „Sztuczna Inteligencja w Edukacji” są przede wszystkim uniwersalne, choć głównie skierowane do nauczycieli. Piszę z perspektywy nauczyciela, którym jestem na co dzień, co pozwala mi lepiej zrozumieć wyzwania i potrzeby innych nauczycieli. Moje doświadczenia jako nauczyciela matematyki w Embassy International School w Krakowie i pasja do neurodydaktyki i nowoczesnych metod edukacji wpłynęły na treść poradnika. Chciałem, aby poradnik był praktycznym narzędziem, które można łatwo wdrożyć w codziennej pracy dydaktycznej. Uważam, że mogą także być przydatne dla szerszego grona edukatorów.

N.W.: Po zapoznaniu się z treścią Twojej publikacji jestem o tym przekonana. Z resztą - możemy sprawdzić to także dzięki tej rozmowie. Obiecuję, że dam Ci znać o każdym komentarzu, który pojawi się na blogu EPALE pod tym tekstem. Ciekawa jestem Twojego zdania. Piszesz, że Twoje podejście opiera się na idei, że sztuczna inteligencja (SI) może wspierać różnorodne formy nauczania i uczenia się, a jednocześnie być dostępna i użyteczna dla nauczycieli na różnych poziomach edukacji – także w edukacji pozaformalnej. 

W.W.: Przyszłość edukacji w kontekście sztucznej inteligencji widzę bardzo optymistycznie. AI ma potencjał, aby zrewolucjonizować edukację, oferując spersonalizowane podejście do nauki, które dostosowuje się do indywidualnych potrzeb uczniów, a także wsparcie nauczycielek i nauczycieli/edukatorek i edukatorów.

Sztuczna inteligencja umożliwia tworzenie materiałów dydaktycznych, które są angażujące i interaktywne. Dzięki AI możemy generować różnorodne materiały edukacyjne, takie jak teksty, prezentacje, quizy czy gry, które są dostosowane do poziomu zaawansowania i zainteresowań uczniów. Na przykład, nauczyciel może korzystać z narzędzi, takich jak AI do tworzenia szczegółowych konspektów lekcji, personalizowanych zadań domowych czy interaktywnych prezentacji. AI może również pomóc w analizie postępów uczniów i dostosowywaniu materiałów w czasie rzeczywistym, co znacząco zwiększa efektywność nauczania.

Prezentacje stworzone z pomocą AI mogą być bardziej angażujące dzięki automatycznemu dodawaniu multimediów, interaktywnych elementów czy adaptacji treści do stylu nauczania. Na przykład, narzędzia takie jak Canva, wyposażone w funkcje AI, mogą automatycznie sugerować układy, grafiki i style, co ułatwia tworzenie profesjonalnych i atrakcyjnych wizualnie materiałów.

Quizy i gry edukacyjne to kolejny obszar, w którym AI może wprowadzić znaczące innowacje. Narzędzia takie jak Quizizz czy Curipod pozwalają na szybkie generowanie interaktywnych quizów, które można dostosować do różnych grup wiekowych i poziomów zaawansowania. Gry edukacyjne, wspierane przez AI, mogą angażować uczniów w naukę poprzez zabawę, co zwiększa ich motywację i efektywność nauki.

Podsumowując: AI w edukacji to ogromny krok naprzód, który pozwala na bardziej efektywne, angażujące i spersonalizowane nauczanie. Przyszłość edukacji z AI to nie tylko lepsze wyniki, ale także większa satysfakcja i zaangażowanie uczestników procesu edukacji.

N.W.: Dobrze, że ktoś z naszej dwójki jest optymistą i entuzjastą AI. A teraz na poważnie. Jakie rady i wskazówki mógłbyś dać Społeczności EPALE dotyczące tego, jak korzystać z ChatGPT?

W.W.: Społeczności EPALE polecałbym kilka kluczowych praktyk, aby maksymalnie wykorzystać potencjał ChatGPT. Oto kroki, które mogą pomóc w efektywnym korzystaniu z tego narzędzia, oparte na zaleceniach z mojego poradnika:

1. Pisz jasne, zwięzłe i jednoznaczne polecenia:
   • Zamiast ogólnego pytania „Co to jest mitoza?”, lepiej zapytać „Wyjaśnij w 100 słowach pojęcie mitozy uczniowi na poziomie klasy 7”.
2. Podaj kontekst:
   • Dodaj kontekst lub cel, na przykład: „Chciałbym przygotować się do sesji egzaminacyjnej z przedmiotu „xxx” . Zaproponuj 5 metod na powtórki materiału.”
3. Zadawaj pytania uzupełniające:
   • Można pytać o więcej szczegółów, np. „Rozwiń punkt nr 2”, „Wyjaśnij, na czym to polega”, „Podaj trzy przykłady takich projektów”.
4. Sprecyzuj długość odpowiedzi:
   • Określ, jak długa ma być odpowiedź, np. „Wyjaśnij w 200 słowach”, „Napisz recenzję na 300 słów”.
5. Sprecyzuj formę odpowiedzi:
   • Wybierz, jak odpowiedź ma być przedstawiona, np. „Podaj w podpunktach”, „Opisz w formie tabeli”.
6. Podaj poziom zaawansowania odpowiedzi:
   • Określ poziom trudności, np. „Wyjaśnij językiem ucznia”, „Opisz jak dla siedmiolatki”, „Stwórz zadania dla klasy 7”.
7. Nadaj ton lub styl odpowiedzi:
   • Określ styl, w jakim ma być napisana odpowiedź, np. „Napisz językiem formalnym”, „Odpisz w stylu Jana Kochanowskiego”, „Odpowiadaj jak koledze”.
8. Podaj rolę:
   • Zdefiniuj rolę, z której ma odpowiadać AI, np. „Jesteś ekspertem od edukacji”, „Odpisuj jak egzaminator”.

Przestrzeganie tych zasad pozwoli na bardziej efektywne i precyzyjne wykorzystanie ChatGPT. Kluczowe jest, aby zadania były jasno sformułowane i dostarczały kontekstu, co pozwala AI na lepsze zrozumienie i generowanie odpowiednich odpowiedzi. Ważne jest również, aby regularnie weryfikować uzyskane odpowiedzi, aby upewnić się, że są one dokładne i odpowiednie.

N.W.: Dziękuję! Z pewnością sama przetestuję ChatGPT i wykorzystam te prompty. Nie byłabym sobą, gdybym nie zapytała o zagrożenia. Na co uważać?

W.W.: Istnieje kilka zagrożeń związanych z AI w edukacji, na które warto zwrócić uwagę:

• Halucynacje: AI może generować nieprawdziwe informacje. Należy zawsze weryfikować dane uzyskane od AI i być świadomym, że modele mogą się mylić.
• Uzależnienie od technologii: Nadmierne poleganie na AI może osłabić umiejętności krytycznego myślenia i samodzielnego rozwiązywania problemów. Ważne jest, aby uczestnicy procesu edukacji zachowali równowagę między korzystaniem z technologii a tradycyjnymi metodami nauczania.
• Prywatność danych: Ochrona danych osobowych jest kluczowa. Uczniowie mogą nieświadomie dzielić się wrażliwymi informacjami, które mogą być przechowywane lub przetwarzane przez dostawców technologii.
• Etyka: Ważne jest, aby korzystać z AI w sposób etyczny, unikając uprzedzeń i dyskryminacji. Modele AI mogą nieświadomie reprodukować istniejące uprzedzenia, dlatego konieczna jest ich stała ocena i poprawa.

N.W.: Sztuczna Inteligencja widoczna jest także w różnego rodzaju programach. Który jest Twoim ulubionym i dlaczego?

W.W.: Zdecydowanie moim ulubionym narzędziem jest ChatGPT. Jego wszechstronność i zdolność do generowania tekstów, odpowiadania na pytania i prowadzenia interaktywnych rozmów sprawiają, że jest to niezwykle przydatne narzędzie w edukacji. ChatGPT może być wykorzystywany do tworzenia konspektów zajęć, przygotowywania zadań, ćwiczeń, generowania quizów, a nawet do prowadzenia wirtualnych dyskusji. Jego elastyczność pozwala na dostosowanie odpowiedzi do różnego poziomu zaawansowania i potrzeb edukacyjnych, co znacząco wspiera proces nauczania.

Jednak warto również pamiętać o innych aplikacjach, takich jak chociażby Canva, która również oferuje ogromne możliwości w kontekście edukacji.

Canva to narzędzie do projektowania graficznego, które jest niezwykle intuicyjne i łatwe w użyciu. Oferuje szeroką gamę szablonów, które można wykorzystać do tworzenia prezentacji, plakatów, infografik i innych materiałów dydaktycznych. Canva pozwala nauczycielom na:

• Tworzenie Atrakcyjnych Prezentacji: Dzięki gotowym szablonom i łatwej edycji, nauczyciele mogą tworzyć profesjonalnie wyglądające prezentacje, które przyciągają uwagę uczniów.
• Edycję Zdjęć i Grafik: Canva umożliwia łatwą edycję zdjęć i dodawanie różnorodnych elementów graficznych, co może wzbogacić materiały dydaktyczne.
• Współpracę: Umożliwia współpracę zespołową nad projektami, co jest przydatne przy pracy z innymi nauczycielami lub w projektach grupowych z uczniami.

N.W.: A jakie narzędzia Twoim zdaniem powinien znać szkoleniowiec, edukator osób dorosłych? 

W.W.: Na ten moment postawiłbym na takie narzędzia jak:

• Chat GPT, Gemini, Copilot : Do generowania treści i odpowiadania na pytania.
• Designer (Copilot) i Leonardo AI: Do generowania grafik
• Canva: Do tworzenia grafik i prezentacji. Canva oferuje wersję bezpłatną, która jest bardzo funkcjonalna.
• Gamma : Do tworzenia prezentacji 
• Vidnoz, D-iD: Do tworzenia mówiących avatarów.
• Curipod: Do generowania interaktywnych prezentacji.
• Quiziz i Questionwell: Do tworzenia quizów.

I wiele innych, których opisy znajdują się na blogu Edukacja Jutra (na Facebooku).

N.W.: Dziękuję za polecenie tych narzędzi. To Twojego bloga miałam także nawiązać, a właściwie do zamieszczanych tam treści. Tworzysz, a następnie dzielisz się narzędziami edukacyjnymi na licencji CC. Dlaczego?

W.W.: Wierzę, że wiedza powinna być dostępna dla wszystkich. Dzieląc się narzędziami na licencji Creative Commons, chcę wspierać rozwój edukacji i umożliwić nauczycielom oraz edukatorom dostęp do wysokiej jakości materiałów, które mogą swobodnie wykorzystywać i modyfikować. Dzięki temu więcej osób może skorzystać z nowoczesnych narzędzi edukacyjnych, co przyczynia się do podniesienia jakości edukacji na różnych poziomach. Licencja CC pozwala na elastyczność i swobodę w korzystaniu z materiałów, co jest zgodne z moją filozofią dzielenia się wiedzą.

N.W.: I za to Ci dziękuję. Ja także jestem tego zdania, choć nie mam aż takiego dorobku narzędziowego, jak Ty. Przyznam, że jest imponujący! Jakie są Twoje dalsze plany?

W.W.: Planuję kontynuować pracę nad popularyzacją sztucznej inteligencji w edukacji. Chcę rozwijać nowe materiały edukacyjne, prowadzić warsztaty i szkolenia, aby pomóc nauczycielom i edukatorom w pełni wykorzystać potencjał AI. Chciałbym również dalej rozwijać swoje publikacje. Obecnie pracuje nad trzecim wydaniem poradnika “Sztuczna Inteligencja w Edukacji” Dziękuję za rozmowę i życzę wszystkim owocnej pracy z nowymi technologiami!

N.W.: Dziękuję Wojtku. Czekam z niecierpliwością na najnowsze wydanie poradnika. Wszystkiego dobrego.

Wojciech Wątor - nauczyciel matematyki w Embassy International School w Krakowie. Pasjonuję się neurodydaktyką i nowoczesnymi metodami w edukacji. Autor bloga edukacjajutro.com i poradnika "Sztuczna Inteligencja w edukacji"

dr Nina Woderska – z wykształcenia pedagog, wykładowca na studiach podyplomowych z psychogerontologii na Uniwersytecie Wrocławskim i w Wyższej Szkole Nauk o Zdrowiu, pracownik Centrum Inicjatyw Senioralnych w Poznaniu oraz trener w Stowarzyszeniu Centrum Rozwoju Edukacji Obywatelskiej CREO. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Co naprawdę liczy się w AI 

AI: Za Horyzontem Hype'u 

Gniewny Gienek Generator - sztuczna inteligencja pokaże gdzie jest miejsce edukatora

Sztuczna inteligencja w edukacji: przyszłość uczenia się?

Trener kontra AI-trener. Zestaw pytań, które warto sobie zadać