ok. 4 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Postęp technologiczny ma wpływ na edukację dorosłych. Wyraźnie można było to dostrzec podczas pandemii COVID-19, która w znaczący sposób wpłynęła na wiele aspektów życia, w tym na konieczność przystosowania się do nowych warunków i umożliwienia kontynuowania edukacji mimo ograniczeń wynikających z lockdownu i konieczności zachowania dystansu społecznego. Technologie te otwierają przed nami niespotykane dotąd możliwości praktycznego treningu i symulacji. Dzięki nim można doskonalić umiejętności w bezpiecznym, kontrolowanym środowisku, które wiernie odwzorowuje rzeczywiste sytuacje.

^{Photo by Vitaly Gariev on Unsplash}

Technologie wirtualnej rzeczywistości (VR)

Wprowadzają uczących się w cyfrowe doświadczenia immersyjne, które są niemożliwe do odtworzenia za pomocą tradycyjnych metod nauczania. Te doświadczenia to interaktywne technologie i środowiska, które wciągają w wirtualny świat, zapewniając realistyczne przeżycia, a wszystko w celu wzbogacenia doświadczeń nauczania i uczenia się. VR kreuje realistyczne, trójwymiarowe przestrzenie, które całkowicie otaczają użytkowników. Wykorzystując najnowocześniejszą grafikę komputerową i czujniki ruchu VR umożliwia zanurzenie się w realistycznych symulacjach rzeczywistego lub wyimaginowanego świata. A dzięki specjalnym goglom VR, osoby korzystające z tej technologii mogą w pełni wniknąć w wirtualny świat. Już teraz VR okazało się nieocenione w wielu branżach, takich jak gry, edukacja, produkcja czy opieka zdrowotna. 

Technologie rzeczywistości rozszerzonej (AR)

Dodają cyfrowe elementy do rzeczywistego otoczenia, tworząc interaktywne doświadczenia. AR wzbogaca świat rzeczywisty, nakładając na niego dodatkowe informacje. Użytkownicy mogą korzystać ze smartfonów lub specjalnych okularów, aby widzieć te nakładki w swoim codziennym środowisku. Wykorzystanie AR za pośrednictwem urządzeń mobilnych pokazało nowe możliwości edukacyjne dla różnych generacji w różnych kontekstach. 

VR i AR

Te technologie są szeroko stosowane w nauczaniu i uczeniu się, pozwalają nauczającym dostosować treści do indywidualnych stylów uczenia się dorosłych. Dzięki nim możliwe staje się przełamanie barier między tradycyjnym nauczaniem a rzeczywistymi doświadczeniami. Wymierne korzyści może przynieść to także w ramach edukacji zawodowej, przygotowując jeszcze lepiej do przyszłych wyzwań na rynku pracy. Dodatkowo obie technologie oferują liczne korzyści dla nauki online, ale też dla nauczenia hybrydowego, takie jak zapewnianie wciągających doświadczeń edukacyjnych oraz tworzenie bardziej angażującego środowiska edukacyjnego. Co ważne, AR i VR mogą być używane do tworzenia interaktywnych obrazów i filmów 3D, które nie tylko są ciekawe, ale i przyciągają uwagę uczących się, pomagając utrzymać ich zaangażowanie.

Zastosowanie i potencjał technologii

Badania wykorzystujące technologie AR/VR w edukacji mówią o ich wdrażaniu przede wszystkim w szkolnictwie wyższym. Znacznie rzadziej są one wykorzystywane na niższych poziomach edukacji. Wyniki te wskazują, że technologie immersyjne są szczególnie odpowiednie dla dorosłych uczących się. Pozwalają uczącym się modyfikować elementy w ich otoczeniu i promują aktywne zaangażowanie. Poprawiają zrozumienie i zapamiętywanie złożonych koncepcji w porównaniu z tradycyjnymi metodami nauczania. 

Technologie tego typu stosowane są często w edukacji medycznej np. aplikacje wykorzystywane do edukacji chirurgicznej i anatomicznej. Na tym etapie znaczna liczba badań pozostaje jednak jeszcze w fazie eksperymentalnej lub ogranicza się do projektów prototypowych przeznaczonych głównie do celów szkoleniowych.

Ale AR i VR mają również ogromy potencjał w edukacji osób starszych. Mogą być skuteczną interwencją mającą w celu poprawę ich samopoczucia. Mając na uwadze, że trening fizyczny i poznawczy może być nudny, męczący i niemotywujący dla osób starszych, opracowano interaktywne gry oparte na VR i AR, które pozwalają zmotywować do korzystania z nich. Wykorzystanie VR i gier jako narzędzia rehabilitacji jest częstym przedmiotem badań od końca lat 90^1]. Istnieje też zainteresowanie wykorzystaniem VR w celach terapeutycznych. 

Potencjalne wyzwania i bariery technologiczne 

Mimo że VR i AR są potężnymi narzędziami do poprawy edukacji, z ich wykorzystywaniem wiążą się także pewne ograniczenia. Jednym z głównych wyzwań jest wysoki koszt sprzętu, co może utrudniać szkołom wyższym wdrażanie tych technologii. Inna sprawa to złożoność, która może być problemem zarówno dla uczących się, jak i twórców treści edukacyjnych. Ze względu na innowacyjność technologii, nauczyciele i uczniowie mogą mieć trudności z ich użytkowaniem bez wcześniejszego przygotowania lub doświadczenia. Wydaje się, że współpraca między instytucjami edukacyjnymi, dostawcami technologii i innymi organizacjami społecznymi jest kluczowa dla udostępnienia zasobów AR i VR społecznościom marginalizowanym.

Dobrostan społeczny i emocjonalny uznawany jest za ważny czynnik poprawiający jakość życia. Brakuje jednak technologii AR i VR wspierających dobrostan społeczny i emocjonalny osób starszych.

Warto pamiętać, że badania nad AR i VR w edukacji są wciąż na wczesnym etapie. Nadal istnieje więc wiele wyzwań przed pełnym zrozumieniem potencjału tych technologii AR i VR w edukacji dorosłych. Obie technologie mają własny zestaw zalet i wad. Ze względu na ciągły rozwój tych technologii, przewiduje się, że całkowicie zmienią one sposób, w jaki uczymy się i nauczamy.

dr hab. Dorota Gierszewski – andragog, wykładowca akademicki, badaczka, trenerka, organizatorka społecznościowa. Pracuje na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zainteresowana problematyką nieformalnej edukacji dorosłych, obywatelskości, migracji, międzykulturowości. Ambasadorka EPALE.

Źródła: