ESG to nie moda, to konieczność dla coraz większej liczby przedsiębiorstw. Jak zatem wygląda w Polsce proces przechodzenia pod skrzydła ESG? Co musi wiedzieć i umieć ekspert od ESG w firmie? Jakich zatem pracowników potrzebują firmy? Co oferują?

Za skrótem ESG stoją działania firmy prowadzone z troską o środowisko, społeczeństwo oraz ład korporacyjny. Są to obszary, które powinny mieć w niedługiej perspektywie pierwszorzędne znaczenie dla firm. Dlaczego?

Coraz częściej zależy od tego nie tylko liczba wiernych konsumentów, ale także inwestorów oraz wieloletnich pracowników czy kandydatów do pracy. Według badania Sustainable Brands, aż 75 proc. millenialsów (pokolenie ludzi urodzonych w latach 80. i 90. XX wieku) bierze pod uwagę działalność ekologiczną oraz społeczną podczas podejmowania decyzji o wyborze nowej pracy.

Jak zaznaczają autorzy raportu, polskie firmy często poruszają w raportach temat klimatu. Na uwagę zasługuje fakt, że 100 proc. badanych spółek giełdowych identyfikuje główne źródła emisji dwutlenku węgla oraz raportuje emisję gazów cieplarnianych. Jednak jedna czwarta spółek WIG20 notowanych na warszawskiej giełdzie nie podaje celów i terminów redukcji emisji, a w ich strategiach zrównoważonego rozwoju często brakuje istotnych szczegółów, takich jak sposób osiągania tych celów i czas ich realizacji.

^{Photo by Danist Soh on Unsplash}

Jasnym punktem jest fakt, że około 7 na 10 firm raportuje informacje o zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy, a 65 proc. podaje konkretne dane dotyczące urazów związanych z pracą. A to wskaźniki i parametry ważne dla pracowników i kandydatów do pracy w danej firmie. Tyle badanie Sustainable Brands.

Bardzo trafnie zdiagnozowała problem dr Agata Rudnicka z Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.

Punktem wyjścia do oceny organizacji pod kątem ESG jest dobre rozpoznanie otoczenia, zrozumienie jego potrzeb oraz zderzenie ich z bieżącą działalnością. W sferze środowiskowej takimi oczekiwaniami mogą być: ograniczanie emisji, rezygnacja z surowców, które generują zanieczyszczenia, zmiana sposobu produkcji itp. W obszarze społecznym to przede wszystkim konieczność oceny ryzyk związanych z prawami człowieka, tworzenie warunków rozwoju z poszanowaniem praw społeczności czy dbałość o przejrzystą komunikację z otoczeniem. Działania z zakresu ładu organizacyjnego obejmują m.in. analizę dokumentów, relacji, ról i odpowiedzialności za procesy osób decyzyjnych. W działaniach ESG równie istotne jest wyjście poza granice organizacji i zbadanie swojego łańcucha wartości. Tylko w ten sposób firmy będą świadome swoich faktycznych oddziaływań. Wzięcie odpowiedzialności za łańcuch wartości wymaga dużej determinacji i zaufania ze strony wszystkich partnerów, ale jest niezbędnym elementem w tworzeniu ram dla zrównoważonego biznesu. Dopiero poznanie oczekiwań i potrzeb daje przestrzeń do dalszych działań - ocenia dr Agata Rudnicka.

Z powyższej oceny wynika jedno: praca na stanowisku eksperta od ESG w firmie nie będzie łatwa, lekka ani przyjemna, choć w dłuższym terminie może dać satysfakcję tak materialną jak i niematerialną.

Patrząc na ocenę ekspertki z Uniwersytetu Łódzkiego, kompetencje, jakie musi posiadać taki specjalista, są bardzo wyśrubowane. Tu może być problem z naborem kandydatów.

Osoby odpowiedzialne za obszar ESG mają trudne zadanie szacowania zasobów organizacyjnych w kontekście planowanych celów zrównoważonego rozwoju nie tylko w krótkiej perspektywie, ale i w dłuższym horyzoncie czasu. Od tego momentu zaczyna się praca operacyjna związana ze świadomymi interwencjami służącymi minimalizowaniu negatywnych wpływów społecznych i środowiskowych, wdrażaniu pożądanych rozwiązań, sprawdzaniu i weryfikowaniu ich skuteczności.

Rynek specjalistów od ESG jest na etapie raczkowania. Globalna firma doradcza Deloitte poszukuje osoby, która „chciałaby razem z nami wspierać klientów w projektowaniu i wdrażaniu strategii ESG, zintegrowanej ze strategią biznesową”.

Jakie kwalifikacje musi posiadać kandydat do pracy w Deloitte:

• około 2-3 lata doświadczenia biznesowego, jeśli doświadczenie pochodzi z branży konsultingowej, będzie dużym atutem
• doświadczenie w pracy w dziale strategii biznesowej firmy, przy realizacji projektów strategicznych
• umiejętność analizy rynku i konkurencji
• umiejętność logicznego myślenia, przekładania zebranej wiedzy i wniosków na informacje syntetyczne
• umiejętność szybkiego uczenia się i wykorzystywania nowo zdobytej wiedzy w praktyce;
• umiejętność koordynowania kilku strumieni pracy jednocześnie
• umiejętność przygotowywania wniosków z analiz i rekomendacji w formie prezentacji PowerPoint
• umiejętność wykorzystania programu Excel w praktyce w celu np. analizy, budowy prostych modeli finansowych.

Dodatkowo będzie świetnie, jeśli kandydat posiada:

• doświadczenie w projektowaniu i wdrażaniu strategii z zakresu zrównoważonego rozwoju, ESG
• doświadczenie w analizie finansowej lub ocenie przedsiębiorstw z perspektywy funduszu, banku
• doświadczenie w ocenie spółek pod kątem ratingów ESG (Sustainalytics, Ecovadis, S&P, MSCI itp.)
• doświadczenie w realizacji projektów w wybranych obszarach: ESG, poprawa efektywności procesów biznesowych, wzrost wartości firmy, wzrost wartości marki, ochrona klimatu i dekarbonizacja, gospodarka o obiegu zamkniętym, innowacyjność, budowanie kultury organizacyjnej, wdrażanie rozwiązań
• podstawowa znajomość zagadnień regulacyjnych związanych ze zrównoważonym rozwojem (m.in.: EU Green Deal, CSRD, Taxonomy, SFDR, TCFD/TNFD Guidelines, Digital Product Passport itp.)
• doświadczenie w badaniu trendów konsumenckich i branżowych
• doświadczenie w zarządzaniu zmianą.

Nie ma żartów. Specjalista od ESG to nie przelewki. Ilu takich ekspertów jest w Polsce? Dobre pytanie.

Wybór osoby odpowiedzialnej za zagadnienia ESG to obecnie jeden z ważnych zagadnień dla firm w kontekście zrównoważonego rozwoju. Te aspekty będą mieć znaczący wpływ na wizerunek i długoterminową stabilność firmy.

Niezwykle ważne jest, aby znaleźć osobę o odpowiednich umiejętnościach i pasji, która będzie w stanie skutecznie zarządzać tym obszarem.

Czasy, że firmy delegowały kogoś do obsługi pewnych procesów, na zasadzie: teraz Ty będziesz u nas ekspertem od BHP czy RODO, już dawno minęły.

Czego wymagała od kandydatów na stanowisko specjalista ESG firma Velma ESG sp. z o.o.?

• posiadania minimum 2-letniego doświadczenia zawodowego w obszarze ESG (warunek konieczny)
• posiadania praktycznej znajomość narzędzi i metodologii ESG
• doświadczenia w opracowywaniu i tworzeniu dokumentów na potrzeby poszczególnych jednostek organizacyjnych spółki oraz raportu niefinansowego.
• zdolności nawiązywania i utrzymywania dobrych, profesjonalnych relacji ze współpracownikami.
• znajomości podstawowych wytycznych i pojęć oraz taksonomii
• biegłej znajomości języka angielskiego.

Znów poziom level hard, jak mówią wspomniani wcześniej milenialsi.

Firma Gobarto SA, oprócz sprecyzowanych wymagań dla kandydata na specjalistę ds. raportowania ESG, oferuje np. „kawę z szefem”. Co jeszcze:

• różne możliwości rozwoju - szkolenia, awanse, rekrutacje wewnętrzne
• świętowanie sukcesów
• fundusz socjalny
• integrację
• opiekę medyczną i ubezpieczenie na życie
• pakiet sportowy
• przejrzyste warunki zatrudnienia, umowa o pracę, stabilna praca na dłużej.

„Kawa z szefem” czy „świętowanie sukcesów” brzmi zachęcająco. Warto rozważyć.

Oferty pracy dla specjalistów zamieszczają na razie najwięksi gracze na rynku, co może oznaczać, że zanim takich fachowców zaczną szukać zwykli przedsiębiorcy, może w Wiśle upłynąć dużo wody.

Swoją drogą, wiele firm w Polsce potrzebuje po prostu osób, które wytłumaczą zarządom, pracownikom, klientom, ideę ESG, potem będzie można próbować pogłębiać zagadnienie, aż dotrze się do etapu eksperckiego zgodnego z wymogami stawianymi kandydatom do pracy przez największych.

Firmy globalne szukają specjalistów ds. ESG, menedżerów ds. ESG, głównych specjalistów ds. ryzyka, specjalistów ESG. To dobrze, choć świadomość wśród mniejszych firm jest niewystarczająca, tak samo jak wśród większości Polaków. To musi się zmienić. Najważniejsza jest edukacja i świadomość oraz wymogi rynku. Reszta przyjdzie sama.

Warto zaznaczyć, że obowiązek raportowania ESG wcześniej czy później będzie dotyczył każdej polskiej firmy, dlatego warto zainteresować się nim już teraz. Nowe przepisy wprowadzane w UE będą miały konsekwencje dla całego rynku.

Autor: Tomasz Dereszyński (Fundacja im. XBW Ignacego Krasickiego)

Tekst powstał w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej pt. Future leaders of ESG in the business sector nr 2022-2-PL01-KA210-VET-000094045. Projekt jest realizowany przez Fundację im. XBW Ignacego Krasickiego, w partnerstwie z irlandzką spółką EDU SMART TRANING CENTRE LIMITED.