ok. 4 minuty czytania - polub, linkuj, komentuj!

Często, z racji mojego socjologicznego wykształcenia, zainteresowań oraz przede wszystkim ze względu na moje zawodowe doświadczenia, mam przyjemność spotykać się z animatorkami i edukatorami albo zainteresowanymi rozpoczęciem pracy z osobami starszymi, albo chcącymi doskonalić swoje kompetencje w tym temacie. Wielu z nich, mimo oczywistych kontaktów np. ze starszymi rodzicami, albo z sąsiadami, ma obawy. Jest to w pewnym sensie zrozumiałe, wszak czym innym jest coniedzielna wizyta i rozmowy z babcią, a czym innym tworzenie projektów, które mają zainteresować starsze generacje. Pomyślałem sobie zatem o kilku podstawowych radach, które warto wziąć pod uwagę jeśli planuje się rozpoczęcie bardziej regularnej współpracy z osobami starszymi.

^{Photo by LOGAN WEAVER | @LGNWVR on Unsplash}

Przede wszystkim…

słowa „seniorzy”/ „seniorki” określają pewną „grupę kategorialną”, czyli taką, którą najczęściej możemy opisać ze względu na pewne cechy demograficzne, jednak nie sposób mówić już (z definicji) o jakiejś więzi społecznej, która między takimi osobami występuje. Oznacza to ni mniej ni więcej, że jest to kategoria opisująca osoby o bardzo różnych profilach społecznych. Opisywanie, mówienie o seniorach, bez możliwie precyzyjnego ich opisywania, określania cech, motywacji, realizowanych stylów życia jest błędem esencjalizacji. Pamiętajmy, że grupy senioralne (liczba mnoga jest tutaj jak najbardziej wskazana), są wewnętrznie bardzo zróżnicowane.

W związku z powyższym. Warto robić badania i korzystać z danych już istniejących. Nie zgadujmy, nie strzelajmy, nie domyślajmy się. Pierwszą, nawet wydawać by się mogło najcelniejszą, intuicję, zawsze warto sprawdzić. Robimy to także przy pomocy metod animacyjno-badawczych, wiele z nich opisanych jest w internecie, m.in. na stronie Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” (pomysły do zrobienia). Jeśli mamy kompetencje albo większe środki, warto zlecić takie badania także doświadczonym socjologom, etnografkom, czy kulturoznawcom.

Tam, gdzie jest to możliwe, twórzmy stałą relację z grupami senioralnymi. Nie róbmy akupunkturowego działania, lepiej stawiać na ciągłość, konsekwencję, i stopniowe włączanie osób do współorganizowania projektów. Lepsza jest postawa proaktywna, prosumencka niż kliencka. Największym sukcesem instytucji jest, gdy wydarzenie powstaje z inicjatywy osób, które ma angażować. Sprawczość, współodpowiedzialność, współautorstwo – to najważniejsze cechy działania, które w pełni realizuje postulat partycypacji społecznej. Taki uczestnik przestaje być tylko odbiorcą a staje się „zadomowionym”, powracającym do Was – użytkownikiem instytucji.

Nie warto…

tworzyć projektowych gett. A przynajmniej warto próbować je przekraczać. Jeśli właściwie zidentyfikować potrzeby, motywacje, to może się okazać, że uczestnictwem w planowanym projekcie/wydarzeniu zainteresują się osoby pochodzące z różnych generacji. Międzypokoleniowość (autentyczna, czyli wymykająca się poza sztywne i stereotypowe pomysły „odtwarzania” relacji „dziadek” – „wnuczek”) jest jedną z największych wartości realizowania kulturowej edukacji

Nie zawsze i niezbędnie musimy próbować „ściągać” osoby senioralne do nas, do naszych instytucji. Oczywiście, jest to fajne urozmaicenie dla rutyny niektórych osób senioralnych, ale czasami jest to dodatkowa trudność (dotarcie do nas). Może niektóre wydarzenia możemy organizować „bliżej” ich miejsc (w klubie seniora, na placyku między blokami)? Albo, pomyślmy projektując i kosztorysując projekt, o zapewnieniu dodatkowych środków na transport (taksówki i inne formy). W przypadku seniorów „zależnych” (osoby o ograniczonej samodzielności) zapewnienie pomocy w dotarciu na miejsce jest jedną z podstawowych rzeczy, o których trzeba pomyśleć.

Partnerstwa…

w projektach włączających osoby senioralne są bardzo ważne. Warto dobrze się przygotować – zmapować wszystkie miejsca, instytucje, organizacje, które działają w tym obszarze. Poznać się, choć z częścią z nich, wymienić doświadczeniami, porozmawiać. Współpraca jest lepsza od rywalizacji. To także oszczędność czasu i szansa na większą skuteczność naszego działania. Partnerzy mogą nam pomóc w dotarciu do seniorek i seniorów. Często mogą nas zaanonsować, „polecić”.

No i na koniec – doszkalajmy się i czerpmy inspiracje z ciekawych, dobrych projektów. Można poczytać o nich na stronach www, m.in. stronie mojego macierzystego Centrum Kultury ZAMEK lub na stronie „ę”. Szczęśliwie nasza wiedza i umiejętności dotyczące pracy z grupami osób w „trzecim wieku” są coraz większe. Uczmy się od siebie nawzajem, podglądajmy i inspirujmy. Może już teraz znacie jakieś ciekawe przykłady, którymi chcecie się podzielić?

dr Bartek Lis – animator kultury, edukator, socjolog i badacz społeczny, kurator projektów społecznych w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu. Twórca działań włączających zróżnicowane publiczności i wrażliwych na kwestie dostępności. Ambasador EPALE. Ambasador EPALE.

Zobacz także:

Czym jest „rozwój publiczności”? Krótki przewodnik – część 3

Czym jest „rozwój publiczności”? Krótki przewodnik – część 2

Czym jest „rozwój publiczności”? Krótki przewodnik – część 1

Wystawy do używania

Zależność? Niekoniecznie

Nauczyć się starości

Teatr reminiscencyjny – opowieść o dobrej innowacji

Like(1)