„Smakuje lepiej niż miłość!” – tak podsumowała smak malinowych pralinek Pani Miecia – 86 - letnia mieszkanka Domu pomocy społecznej podczas wspólnego wyjścia do kawiarni z wolontariuszami pracowniczymi. Wolontariusze spędzili z seniorką cały dzień tak, jak wcześniej to sobie wymarzyła.

O tym, jakie marzenia ma Pani Miecia i inni mieszkańcy Domu mogłam się przekonać wraz z wolontariuszami, którzy podjęli się realizacji innowacji społecznej w poznańskich DPS-ach. W ramach projektu „Mój własny kąt” przez jeden lipcowy dzień realizowana była metamorfoza pokoju seniora (w różnym zakresie – od malowania ścian po wymianę mebli na wymiar i potrzeby/ograniczenia mieszkańca). W tym czasie senior uczestniczył w wycieczce i aktywnościach zaplanowanych w oparciu o jego potrzeby i marzenia. [1]

Wydawać by się mogło, że seniorzy mieszkający w DPS-ie (będący w okresie późnej starości i długowieczności, częściowo zależni) - jako osoby mające większą część życia za sobą - żyją z dnia na dzień i nie mają już marzeń. Pozostawili je w przeszłości, uważając marzenia za przywilej ludzi młodych. Bo jeśli marzyć, to przede wszystkim o podróżach, wyższych zarobkach, wakacjach czy posiadaniu własnej przestrzeni życiowej w postaci domu czy mieszkania. [2]
Nic bardziej mylnego – o tym, że marzenia nie są seniorom obce (choć dalekie od fantazji młodych), a ich posiadanie jest niezbędne dla poprawy jakości życia (pełnią bowiem funkcję motywacyjną czy regulacyjną) [3] wskazują liczne badania - realizowane między innymi przez dr A. Kałóżną-Wielobób. [4]

Wracając do marzeń seniorów…
#1 marzenie Pani Mieci: wizyta w salonie z bielizną
Wyjście do kawiarni nie było głównym marzeniem Pani Mieci. W odpowiedzi na pytanie – jak chciałaby spędzić jeden dzień poza Domem pomocy społecznej, który ze względu na stan zdrowia już od ponad 30 lat jest jej domem (nie tylko z nazwy) – ujawniło się marzenie wyjścia do sklepu z bielizną dla amazonek. „Mimo że nie widzę od urodzenia, to wiem, że nikt nie dobierze mi bielizny tak, jak ja sama.” Zatem jednym z punktów wycieczki, który w ciągu dnia odwiedziła z wolontariuszami Pani Miecia, był salon braffitingu – miejsce wcześniej nieznane seniorce.

#2 marzenie Pani Weroniki: dziewiczy rejs i wizyta po latach w Kórniku
Pani Weronika, kolejna uczestniczka projektu, spędziła „swój dzień” zupełnie inaczej. Po 30-letniej przerwie ponownie odwiedziła miasto Kórnik, które było miejscem wspólnych wycieczek z mężem. Po jego śmierci więcej tam nie pojechała. Dzięki naszej podróży — choć (jak stwierdziła seniorka) przez ten czas wiele się tam zmieniło – wspomnienia wróciły. Tego dnia Pani Weronika – jak sama określiła – odbyła także dziewiczy rejs statkiem po Warcie. Choć mieszkała w Poznaniu całe życie (75 lat), „nigdy nim nie płynęła i nie widziała miasta od strony rzeki”.

#3 marzenie Pani Bożeny: wizyta w salonie piękności
„Zadbana kobieta to piękna i szczęśliwa kobieta” taki napis przywitał 85-letnią Panią Bożenę w salonie kosmetycznym. Mimo że nie mogła go zobaczyć, gdyż straciła wzrok parę lat temu, to z pewnością odczuła to na własnej skórze. Pani Bożena także zdecydowała się zrobić w swoim życiu coś po raz pierwszy, choć podjęcie tej decyzji, nie przyszło jej łatwo. Nie pogodziwszy się z utratą wzroku, niechętnie i z rezerwą podchodziła do proponowanych aktywności. „Jak mogę płynąć statkiem, skoro nic nie widzę?!” – pytała. Na propozycję wyjścia do salonu piękności zareagowała jednak inaczej. Masaż twarzy, maseczka, manicure sprawiły jej dużą przyjemność. Choć pod koniec dnia stwierdziła, że nasza obecność dała jej najwięcej radości – „zainteresowanie i całodzienne towarzystwo dało mi więcej, niż niejedna w przeszłości połknięta pigułka”.

Podsumowanie
Spacer ulicami znanymi od dzieciństwa, rejs statkiem, modlitwa na cmentarzu przy grobach bliskich, zrobienie czegoś pierwszy raz, przejażdżka kabrioletem tak, by poczuć wiatr we włosach – o czym jeszcze marzą seniorzy, z którymi wspólnie spędziłam dzień i ci, z którymi nie miałam okazji porozmawiać - nie wiem. Ale nie jest to trudne, żeby się tego dowiedzieć. Bo z pewnością ta kategoria w przestrzeni życiowej seniorów jest obecna i co istotne - możliwa (częściowo) do spełnia.

dr Nina Woderska – z wykształcenia pedagog, wykładowca w Wyższej Szkole Nauk o Zdrowiu i Studium Kształcenia Kadr, pracownik Centrum Inicjatyw Senioralnych w Poznaniu oraz trener w Stowarzyszeniu Centrum Rozwoju Edukacji Obywatelskiej CREO. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Warsztaty o starości za murami więzienia

Zoom na innowacje społeczne w Domach pomocy społecznej

Potencjał i wyzwania klubów seniora jako miejsc aktywizacji osób starszych

Miasto przyjazne starzeniu, czyli jakie?

6 powodów, dla których seniorzy (nie) korzystają z mediów społecznościowych

Być czy nie być … wolontariuszem na starość? Oto jest pytanie. O znaczeniu wolontariatu w życiu seniorów

#Zdrowie – kampanie prozdrowotne w edukacji pozaformalnej dorosłych

Edukacja (d)o starości. Dlaczego i dla kogo nawiązywanie relacji międzypokoleniowych jest ważne

Źródła:

[1] W sumie w projekcie wzięło udział 10 seniorów. Więcej o projektach innowacji społecznej WINS napisałam w tekście „Zoom na innowacje społeczne w Domach pomocy społecznej”, /pl/blog/zoom-na-innowacje-spoleczne-w-domach-pomocy-spolecznej
[2] O czym marzą Polacy. Raport Blue Media, sierpień 2016 https://bluemedia.pl/pressroom/informacje-prasowe/o-czym-marza-polacy (20.06.2018)
[3] A. Majewska - Kafarowska, Marzenia w przestrzeni życiowej seniorów – konteksty, znaczenia, Edukacja Dorosłych, Akademickie Towarzystwo Andragogiczne, Warszawa 2012, nr 1, s. 43 -51.
[4] A. Kałóżna-Wielobób, Marzenia kobiet w wieku średnim, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.