ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Kraków stał się centrum wymiany wiedzy. To tu odbyła się 2 grudnia 2024 roku Konferencja Think Tank Lokalnych Ośrodków Wiedzy i Edukacji (LOWE). Było to nie tylko podsumowanie drugiego roku intensywnej działalności Think Tanku LOWE, utworzonego w ramach projektu pn. Budowanie warunków dla rozwoju edukacji poza- i nieformalnej dorosłych, finansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2023 (edycja 2023), ale też okazja do zaprezentowania efektów działań, które realnie zmieniają życie lokalnych społeczności. To wydarzenie, pełne inspiracji, jakby na nowo definiuje edukację dorosłych. I to w kontekście poszerzania funkcji szkoły o edukację nieformalną dorosłych, z wykorzystaniem jej potencjałów (kadrowych, infrastrukturalnych itp.), realizowaną w szerokim partnerstwie instytucjonalnym, międzyśrodowiskowym i międzypokoleniowym.

^{Fot. Pexels / Yaroslav Shuraev}

Zdjęcie dodane przez Yaroslav Shuraev: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/ksiazki-stos-ksiazek-otwarta-ksiaz…

Think Tank LOWE to platforma debaty, refleksji i wymiany wiedzy, która łączy kadrę LOWE, przedstawicieli władz lokalnych, ekspertów, badaczy, naukowców oraz decydentów polityk publicznych. Jej celem jest wspólna praca nad rozwojem polityki edukacyjnej i społecznej, wspierającej podnoszenie umiejętności osób dorosłych – szczególnie tych kluczowych dla uczenia się przez całe życie i rozwoju lokalnych społeczności.

Organizator, czyli Fundacja Małopolska Izba Samorządowa, od 2017 roku aktywnie angażuje się w tworzenie i rozwijanie Modelu funkcjonowania LOWE. Współpracując z jednostkami samorządu lokalnego (JST) i szkołami przy realizacji tych projektów, Fundacja zebrała ogrom doświadczeń, które pokazały, jak trafionym pomysłem okazało się wprowadzenie do szkół elastycznych, otwartych, wspólnotowych i włączających form edukacji pozaformalnej i nieformalnej. To właśnie takie podejście – nieinwazyjne i oparte na partycypacji – najlepiej odpowiada na potrzeby społeczności i uczących się, dając przestrzeń do nauki, która naprawdę inspiruje.

Model LOWE

LOWE odkrywa na nowo potencjał szkoły, przekształcając ją w centrum rozwoju społeczności lokalnej. Nie tylko edukuje, ale także staje się miejscem, które wspiera dorosłych w rozwijaniu umiejętności kluczowych dla ich życia i pracy. Dzięki temu szkoła staje się motorem działań proedukacyjnych, które integrują lokalne społeczności i otwierają nowe możliwości w bezpośrednim otoczeniu placówki. 

LOWE szczególnie wspiera osoby z ograniczonym dostępem do edukacji oraz społeczności z obszarów peryferyjnych i defaworyzowanych, położonych z dala od większych miast, urzędów, szkół czy ośrodków pracy. Na takich terenach szkoła często staje się jedynym miejscem integrującym lokalną społeczność, pełniąc rolę centrum życia społecznego i pierwszego, wiarygodnego źródła wiedzy o jej potrzebach i problemach. To właśnie tam inicjatywy LOWE mają największą moc, odpowiadając na realne wyzwania i wypełniając lukę w dostępie do usług edukacyjnych. 

Skala działań

• 150 LOWE utworzonych w latach 2017-2022
• 35 LOWE zainicjowanych przez Fundację MIS (2017-2022)
• Ponad 11 000 osób dorosłych korzystających ze wsparcia edukacyjnego                           

LOWE przyczyniają się do rozwoju kapitału społecznego w środowiskach lokalnych. Prowadzą do integracji społecznej, dają szansę rozwoju, wspierają osoby starsze, rozwój umiejętności oraz integrację międzypokoleniową. Przeprowadzone badania doświadczeń LOWE pozwoliły na sformułowanie rekomendacji, które mogą pomóc zapewnić ich trwałość i funkcjonowanie^[1]. Dotyczą one: prawnych uwarunkowań prowadzenia działalności, organizacji i kierowania Ośrodkami, kadr i zarządzania personelem, finansowania, promocji marketingu, monitoringu i ewaluacji. 

Warto też podkreślić, że LOWE łączy działania pozwalające osobom uczącym się rozwijać kompetencje osobiste, społeczne, ale też zawodowe. Silny nacisk na współpracę środowiskową sprawia, że w działaniach LOWE następuje skupienie na rozwoju jednostek oraz wspólnot. Inspirowanie ludzi do odkrywania nowych sposobów uczenia się, reagowania na zmieniające się potrzeby i eksplorowania nowych zjawisk.   

Badania sugerują, że uczenie się dorosłych w lokalnych społecznościach jest czymś więcej niż zdobywaniem wiedzy – to wyraz dążenia do głębszej refleksji nad jakością życia i spełnieniem potrzeb wyższego rzędu. To właśnie one otwierają drzwi do rozwoju osobistego i lepszego życia. Opinie osób uczących się oraz większości organizatorów LOWE pokazują, że dorośli naprawdę doceniają autoteliczną wartość edukacji – uczą się nie tylko dla konkretnego celu, ale dla samej przyjemności i sensu, jakie daje proces nauki. To świetna wiadomość, bo pokazuje, że edukacja staje się dla wielu drogą do samorealizacji i wewnętrznego rozwoju.                                                                                                     

Perspektywy rozwoju 

Wyniki badań wskazują na potrzebę instytucjonalizacji sprawdzonych działań, które wspierają rozwój dorosłych oraz lokalnych społeczności. Działania te przywracają poczucie własnej wartości, odpowiedzialność za dobro wspólne, motywują do aktywności społecznej i zawodowej, a także otwierają na nowe wyzwania.

Eksperci rekomendują większą różnorodność zajęć dostosowanych do różnych grup odbiorców, zaangażowanie edukatorów nieformalnych, współpracę z lokalnymi firmami, rozwój oferty zajęć online dostępnych w dowolnym czasie i miejscu oraz umożliwienie zdobywania certyfikatów i kwalifikacji zawodowych (w tym kwalifikacji cząstkowych). Warto położyć też nacisk na integrację społeczności lokalnej poprzez organizację wydarzeń integracyjnych, promowanie ich korzyści społecznych oraz wykorzystywanie wyjazdów edukacyjno-integracyjnych. Wyjazdy, takie jak wizyty studyjne, mają nie tylko wzmacniać wspólnotę uczestników, ale także budować trwałe, pozytywne relacje międzyludzkie, jednocześnie zachowując walor edukacyjny.

Fundacja Małopolska Izba Samorządowa, odpowiadając na rekomendacje Zespołu Ekspertów i sugestie Rady Programowej, zapowiedziała organizację forum Lokalnych Ośrodków Wiedzy i Edukacji w ramach projektu Think Tank LOWE. W wydarzeniu wezmą udział wszystkie istniejące LOWE, a jego głównym celem będzie wymiana doświadczeń oraz pogłębiona dyskusja nad metodami aktywizacji edukacyjnej dorosłych w społecznościach lokalnych. To wyjątkowa okazja do współpracy, inspiracji i wspólnego wypracowywania nowych rozwiązań. 

Warto śledzić te działania, ponieważ możliwe, że takie spotkanie odbędzie się również w Twojej okolicy. To doskonała okazja, by dowiedzieć się więcej o inicjatywach LOWE, wymianie doświadczeń i pomysłach na rozwój edukacji dorosłych w lokalnych społecznościach.