Ten artykuł jest częścią europejskiego tygodnia tematycznego EPALE, koncentrującego się na: "Społeczności uczące się na obszarach wiejskich". Temat ten łączy inicjatywy z Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Niemiec, Polski i Węgier.

Krajowe Biuro EPALE Francja skupiło swoją uwagę na organizacji zlokalizowanej w południowo-wschodniej części Francji, niedaleko Włoch: na wiejskim domu kultury CEPAGE ("Dom wiejski"). Przez 35 lat to małe centrum odgrywało szczególnie ważną rolę w tworzeniu lokalnych społeczności, włączaniu społecznym osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz w nawiązywaniu współpracy europejskiej.

Rozmowa z Claire Fernandez i Jean-Marc Dalmasso, dyrektorami centrum CEPAGE.

EPALE: Claire Fernandez i Jean-Marc Dalmasso, czy moglibyście się przedstawić?

Nazywam się Claire Fernandez, jestem asystentką dyrektora Centrum Społeczności Wiejskiej CEPAGE. Obecnie pracuję bliżej z działem europejskim, ale współpracuję także z działem socjalnym oraz przy opracowywaniu nowych projektów. Przejmę zarządzanie CEPAGE po przejściu na emeryturę Jean-Marca Dalmasso, obecnego dyrektora.

Nazywam się Jean-Marc Dalmasso. Przez cały okres mojej kariery zawodowej koncentrowałem się na rozwoju lokalnym i obszarów wiejskich, co pozwoliło mi uczestniczyć w tworzeniu świetlicy wiejskiej w 1987 roku i przejąć jej kierownictwo w lutym 1995 roku. Obecnie zbliżam się do emerytury i przekazuję pałeczkę!

EPALE: Dom kultury Cépage znajduje się na obszarze wiejskim, w regionie Puget-Théniers. Co może nam Pan powiedzieć o tym regionie?

Puget-Théniers to gmina licząca 2000 mieszkańców, położona w górach (na wysokości 400 m n.p.m.), w regionie Haut-Pays Niçois, między Digne a Niceą. Puget-Théniers jest centralnym miastem regionu składającego się z 34 gmin o charakterze wyłącznie wiejskim.  W tej "stolicy doliny" znajduje się wiele punktów usługowych i administracyjnych: banki, poczta, posterunek policji, gimnazjum, szkoła podstawowa, szpital, a ostatnio także połączone z nim centrum medyczne.

Obszar ten jest dość odizolowany, oddalony o godzinę jazdy samochodem od najbliższego dużego ośrodka miejskiego (Nicei). Wielu ludzi, których przyciągają niższe czynsze w porównaniu z Riwierą Francuską, przyjeżdża tu, aby się osiedlić, i szybko rozczarowuje się, gdy okazuje się, że koszty życia są dość wysokie, podobnie jak koszty transportu na wybrzeże. Z tego powodu obserwujemy dużą rotację mieszkańców.

Jednak pandemia spowodowała ponowne zainteresowanie naszym terenem i stały wzrost liczby mieszkańców. Ponadto gmina została wybrana do udziału w krajowym programie "Miasteczka Jutra", promującym obiecujące małe miejscowości, co pomoże nam uzyskać wsparcie w realizacji projektu rozwoju tego obszaru. Nowy zespół gminny wykazuje duże pragnienie, aby ruszyć z miejsca i zaangażować się w działania na przyszłość.

EPALE: Centrum powstało w 1987 roku. Jakie wartości przyświecały temu projektowi od tego czasu?

CEPAGE to francuski akronim oznaczający: Kultura, Gospodarka, Dziedzictwo, Animacja, Zespół Badawczy. Wspólnym czynnikiem, który napędza nasz szeroki wachlarz działań, jest chęć przyczynienia się do rozwoju obszarów wiejskich Puget-Théniers.

Nasze wartości są zgodne z wartościami ruchu edukacji ludowej: solidarność, współpraca, spełnienie ludzkie. Od momentu powstania ośrodka staramy się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom lokalnej społeczności, wyzwalając jednocześnie nowe pokłady energii. Wprowadziliśmy kształcenie zawodowe w miejscu, w którym wcześniej nie istniało, stworzyliśmy nowe punkty usługowe w miejscach, gdzie istniało większe prawdopodobieństwo ich zamknięcia, pracowaliśmy nad równością szans kobiet i mężczyzn w czasie, gdy pojęcie to było jeszcze dla wielu osób bardzo abstrakcyjne, rozmawialiśmy o Europie w miejscach, które były raczej zamknięte na tę ideę. Krótko mówiąc, podzielaliśmy dość oryginalne poglądy.

EPALE: Jakie są główne działania prowadzone przez Centrum?

Centrum Społeczności Wiejskiej CEPAGE składa się obecnie z trzech działów:

1) Dział Usług Publicznych: posiadając akredytację krajową "France Services", centrum CEPAGE pomaga użytkownikom w dostępie do ich praw i usług rządowych on-line: zasiłków rodzinnych, ubezpieczeń społecznych, rejestracji pojazdów, pomocy w pisaniu listów itp. Każdego roku odwiedza nas od 1500 do 2000 osób, które zwracają się do nas z pytaniami dotyczącymi wszystkich aspektów życia codziennego (patrz poniżej).

Jeśli chodzi o kompetencje cyfrowe, jesteśmy również certyfikowani przez rząd (akredytacja "Espace Public Numérique") oraz przez Radę Regionalną (akredytacja "SudLabs"). Wspólnie pracujemy nad zmniejszeniem przepaści cyfrowej, która staje się coraz większym problemem na obszarach wiejskich.

Centrum CEPAGE jest certyfikowane przez francuski system zasiłków rodzinnych (Caisse des Allocations Familiales) jako "Centrum Społeczne". Gościmy również partnerów: Centrum Informacji o Prawach Kobiet i Rodziny, Dyrekcję Generalną Finansów Publicznych oraz m.in. psychologa.

2) Dział Europejski: Centrum CEPAGE, które w 1995 roku otrzymało certyfikat "European Rural Crossroads", do 2021 roku pełniło funkcję łącznika z instytucjami europejskimi jako centrum Europe Direct. Centrum CEPAGE działa również aktywnie na polu współpracy europejskiej. Obecnie koordynuje projekt młodzieżowy Erasmus+, który ma na celu wzmocnić pozycji młodych ludzi poprzez stworzenie i usamodzielnienie Medialabu. Centrum odpowiedziało również na zaproszenie do składania projektów dotyczących obywatelstwa europejskiego w ramach programu "Obywatele, równość, prawa i wartości" (CERV), a także na zaproszenie do składania projektów w ramach programu Erasmus + "Edukacja dorosłych" w celu zwiększenia szans na zatrudnienie osób dorosłych o niskich kwalifikacjach.

Centrum CEPAGE jest również częścią Europejskiego Korpusu Solidarności. Co roku gości dwóch europejskich wolontariuszy, którzy są w pełni włączeni w działania prowadzone przez CEPAGE, ale także rozwijają własne pomysły, takie jak kawiarnie międzykulturowe.

3) Dział szkoleń: CEPAGE od momentu powstania działa na polu edukacji dorosłych, odpowiadając na potrzeby ludności. W rezultacie otrzymaliśmy certyfikat "Espace Territorial d'Accès aux Premiers Savoirs", w uznaniu naszego wkładu w zapewnienie mieszkańcom podstawowych umiejętności. CEPAGE, finansowany przez Radę Regionalną, dzięki któremy zapewniliśmy szkolenia dostosowane do potrzeb około stu dorosłych i młodzieży, potrzeb dot. podstawowych umiejętności w zakresie języka francuskiego i matematyki, języka angielskiego, różne kursy odświeżające wiedzę itp.

CEPAGE kontynuuje to szkolenie, ucząc dorosłych umiejętności cyfrowych.

EPALE: Jakie problemy napotykacie, jeśli chodzi o prowadzenie szkoleń dla dorosłych?

Mamy poważny problem, który dotyczy przede wszystkim dostosowania podaży do popytu. Musimy podjąć działania na obu poziomach: przedsiębiorcy muszą być świadomi wszystkich możliwości szkoleniowych w firmach, a osoby poszukujące pracy muszą być świadome konieczności szkolenia się przed znalezieniem zatrudnienia. Punktem wspólnym jest szkolenie, nie tylko w zakresie umiejętności podstawowych, ale także w zakresie nabywania umiejętności technicznych niezbędnych do wykonywania danej pracy. Dobrym pomysłem byłby kurs, który spełniałby oba te wymagania. Na przykład skierowany do osób o niskich kwalifikacjach.

Dla tych, którzy są wykwalifikowani, powinno istnieć narzędzie umożliwiające szybkie spotkanie z potencjalnym pracodawcą.

Bardziej niż kiedykolwiek musimy zapewniać szkolenia na poziomie lokalnym i w dłuższej perspektywie czasowej.

EPALE: Jak rekrutujecie szkoleniowców?

Cóż, nie macie pojęcia, jak wiele osób o szerokim wachlarzu umiejętności jest na tym terenie. Zdaliśmy sobie z tego sprawę kilka lat temu, kiedy założyliśmy popularny uniwersytet wiejski. Miejscowi ludzie dzielili się swoją wiedzą, a gdy nie mieliśmy odpowiednich umiejętności na miejscu, szukaliśmy ich dalej.

Podobnie postąpiliśmy w przypadku naszych kursów zawodowych - najpierw szukaliśmy lokalnie, a potem gdzie indziej, wśród naszych sieci i partnerów.

Patrząc na wyniki, powrót do zatrudnienia zawsze był zadowalający, a zdobycie nowych umiejętności zawsze korzystne dla naszych stażystów.

EPALE: Europejskie kontakty z zagranicą zawsze były częścią waszego projektu. Co zyskaliście dzięki tym wymianom europejskim?

Mieliśmy szczęście pełnić rolę łącznika z Komisją Europejską w sprawach obszarów wiejskich, jako Europejski Obszar Wiejski (European Rural Crossroads), co było fantastycznym narzędziem wymiany. Pamiętam na przykład, że pojechaliśmy na Korsykę na prośbę członka Parlamentu Europejskiego na inaugurację Centrum Europejskiego, co pozwoliło nam spotkać się z ludźmi, ale także omówić naszą pracę.  Stopniowo tworzy się sieć na poziomie krajowym. Ale ta sieć nie ogranicza się do Francji. Jest również europejska, a my pracujemy razem w naszej różnorodności. To jest absolutnie bezcenne!

Jest też druga płaszczyzna, którą jest nasza praca nad projektami europejskimi. W ten sposób pracowaliśmy nad równością szans kobiet i mężczyzn, walką z dyskryminacją na obszarach wiejskich, projektami INTERREG, projektami PRINCE i wieloma innymi. Nie wspominając o projektach Erasmus i Wolontariacie Europejskim, a obecnie Europejskim Korpusie Solidarności.

Wymienianie wszystkich korzyści, jakie nam to przyniosło, zajęłoby całą wieczność, ale wspomnę tylko o odkrywaniu innych kultur, wymianie pomysłów na rozwój lokalny, szczerych przyjaźniach, uczeniu się współpracy, chęci dzielenia się projektami i odkryciami.

EPALE: Czy mógłbyś opisać projekt współpracy w ramach programu Erasmus +, który ostatnio złożyłeś (Edukacja dorosłych)? Kim są partnerzy, jakie są jego cele?

Celem tego projektu partnerstwa strategicznego Erasmus + jest promowanie integracji zawodowej osób o niskich kwalifikacjach z obszarów wiejskich i obszarów miejskich znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.

W projekcie bierze udział pięciu partnerów:

• COOMPANION: spółdzielnia przedsiębiorstw społecznych w Szwecji
• CICIA: inkubator przedsiębiorczości w Rumunii
• KNOWHERE: firma coachingowa we Włoszech
• RIGHT CHALLENGE: stowarzyszenie mające na celu promowanie integracji poprzez zatrudnienie w Portugalii
• FR CEPAGE, stowarzyszenie rozwoju obszarów wiejskich, Francja

Aby to osiągnąć, stworzymy kompendium zasobów oraz zasoby edukacyjne na temat umiejętności miękkich niezbędnych do integracji zawodowej oraz podstaw przedsiębiorczości. Będą one dostępne jako MOOCs na naszych stronach internetowych.

Będziemy również szkolić trenerów w zakresie najnowszych innowacyjnych metodologii uczenia się dorosłych i opublikujemy przewodnik dla trenerów.

Po stworzeniu zasobów edukacyjnych i przeszkoleniu trenerów przeprowadzimy dwa kursy pilotażowe w każdym kraju. Jeden koncentruje się na przedsiębiorczości, drugi na umiejętnościach miękkich wymaganych przy zatrudnieniu. Mamy nadzieję, że uda nam się przeszkolić łącznie 150 osób.

EPALE: Jakie inicjatywy chcielibyście uruchomić lub wzmocnić w najbliższych miesiącach?

Chcielibyśmy wzmocnić ośrodek kształcenia dorosłych, ponieważ w tym obszarze istnieje duże zapotrzebowanie. Jest to jednak uzależnione od uzyskania przez nas środków finansowych. Zgodnie z naszą tożsamością musimy zwrócić się do partnerów instytucjonalnych, ale także do struktur lokalnych, o których wspomnieliśmy.

To dopiero początek, musimy to kontynuować!