European Commission logo
Inloggen Maak een account aan
Je kunt meerdere woorden selecteren met scheidingskomma

EPALE - Elektronisch platform voor volwasseneneducatie in Europa

Blog

You can do it! Wszystko jest kwestią motywacji

Motywacja jest ważną energią życiową i edukacyjną. Jak ją w sobie wyzwolić?

Profile picture for user Dorota Gierszewski.
Dorota Gierszewski
Community Hero (Gold Member).
Ambassador badge.

ok. 4 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!


Brakuje mi motywacji do uczenia się lub nauczania innych?

Zapewne znasz wiele sytuacji, w których wiesz, że rzeczywiście musisz coś zrobić, ale nie masz motywacji. To, czego doświadczamy, daje niewielką motywację, a otaczająca nas rzeczywistość jest ciągłym wyzwaniem. W tej sytuacji ważne jest zwracanie uwagi na motywację.

Motywacja winna pobudzać nas do działań oraz finalnie zapewniać ich efektywność. Przybiera ona różne formy, ale wszystkie one obejmują procesy umysłowe, które pobudzają nas, pozwalają na dokonanie wyboru i ukierunkowują nasze zachowanie. Motywację można więc porównać do silnika, który nas napędza, czasem jednak brakuje motywacji. A może nie chodzi tu o motywację, a o unikanie dyskomfortu i pracy nad tym, co chcemy osiągnąć w dłuższej perspektywie?

Małe dziecko stoi u podnóży wysokich schodów.

Photo by Jukan Tateisi on Unsplash

Motywacja do nauki

Uczący się mają różne motywacje. Jedni chcą coś sobie lub innym udowodnić, inni uczą się planując własną przyszłość zawodową. Motywacja albo powstaje w Tobie, albo pochodzi z zewnątrz, od innych ludzi. Ta pierwsza jest zdecydowanie bardziej pożądana, użyteczna dla pomyślnego procesu uczenia się i w dłuższej perspektywie znacznie lepsza. Motywacja wewnętrzna, w przeciwieństwie do motywacji zewnętrznej, nie opiera się na systemie nagród, pochwałach czy uznaniu. Kluczową rolę w wewnętrznej motywacji osoby dorosłej odgrywają takie czynniki jak poczucie własnej skuteczności, samokontrola, doświadczenie, orientacja na cel i zainteresowanie. Motywacja wewnętrzna jest najsilniejszą formą motywacji, działamy bowiem z wewnętrznego popędu. Wymaga ona od nas refleksji nad sobą, naszym zachowaniem i życiem. Może się jednak tak zdarzyć, że odczuwasz brak wewnętrznej motywacji. Warto wówczas mieć świadomość, że poziom motywacji nigdy nie jest stały.

Przyczyny braku motywacji

Pewnie każdemu z Was przydarzyło się kiedyś, że wstajecie rano i nie jesteście skłonni do działania. Powody braku motywacji mogą być różne. Jest ona uzależniona od potrzeb, postaw, kompetencji. Każdy odczuwa to subiektywnie i określa swoje priorytety w życiu gdzie indziej. Wspomnę tu o kilku powodach, Ty możesz dodać własne w komentarzach.

  • Brak nawyków nauki (usystematyzowanych działań)

  • Brak celów lub zbyt wygórowane cele przerastające Twoje możliwości

  • Brak możliwości dzielenia się wiedzą z innymi (nauka w grupie motywuje!)

  • Nigdy nie będziesz zmotywowany przez cały czas – wprowadź rutynę

  • Brak harmonogramu nauki

  • Brak energii (aby naładować akumulatory, konieczny jest relaks)

Czego potrzebujesz, aby być zmotywowanym do nauki?

Dorośli sami decydują, czy i dlaczego się uczą. Przyczyn tego może być wiele. Nie bez znaczenia jest świadomość powodów uczenia się. Według M. Knowles’a, jednego z najważniejszych przedstawicieli andragogiki, pomóc może wspieranie motywacji. Zdefiniował on cztery główne czynniki, które wpływają na zaangażowanie dorosłych w proces uczenia się[1]. To są:

  1. Sukces – dorośli chcą odnosić sukcesy w uczeniu się.

  2. Wola – dorośli muszą czuć, że mają wpływ na własną edukację.

  3. Wartość – dorośli chcą wierzyć, że uczą się czegoś wartościowego.

  4. Przyjemność – dorośli oczekują, że nauka przyniesie im satysfakcję.

Uczący się dorośli będą więc bardziej zmotywowani do nauki, jeśli uwierzą, że są w stanie nauczyć się nowych treści oraz że uczenie się pomoże im w rozwiązaniu rzeczywistych, indywidualnych problemów. Warto też wiedzieć, że dorośli lubią uczyć się we współpracy i wnosić do procesu uczenia się swoje doświadczenia. Ludzie chętniej angażują się w to, co sami tworzą, dlatego dobrze jest, aby włączać ich w projektowanie procesu uczenia się. Cenne jest dla nich praktyczne znaczenie, samodzielność, swoboda działania i własne tempo pracy. I to jest dokładnie to, co warto wykorzystać podczas nauki. 

Sekret motywacji

Odpowiedz sobie na pytania, co jest dla Ciebie naprawdę ważne? Po co chcesz się czegoś nauczyć? Rozpoznaj znaczenie tego, co robisz, a zaangażowanie przyjdzie samo z siebie. Podstawą do budowania motywacji jest nasza chęć do tego, aby ją mieć, upór[2] oraz gotowość do podjęcia wysiłku. Postaw sobie atrakcyjny długodystansowy cel, podziel go na konkretne zadania (małe kroki), które możesz realizować codziennie. I działaj, po prostu zacznij. Jeśli dzień po dniu starasz się być lepszy niż wczoraj, przestajesz bać się porażki. Jest duża szansa, że doświadczysz poczucia własnej skuteczności i udowodnisz sobie, że zmiana jest możliwa. 

Niezależnie od tego, czy chcesz się uczyć sam, czy jesteś odpowiedzialny za proces uczenia się dorosłych, istotne jest, aby stworzyć niezbędną swobodę w procesie uczenia się, aby uwzględnić indywidualne preferencje uczenia się. Motywacja jest kluczem.


dr hab. Dorota Gierszewski – andragog, wykładowca akademicki, badaczka, trenerka, organizatorka społecznościowa. Pracuje na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zainteresowana problematyką nieformalnej edukacji dorosłych, obywatelskości, migracji, międzykulturowości. Ambasadorka EPALE.


Źródła:

[1] M.S. Knowles, E.F. Holton III, R.A. Swanson (red.), Edukacja dorosłych, PWN, Warszawa 2009.

[2] A. Duckworth, Upór. Potęga pasji i wytrwałości, Wyd. Galaktyka, Łódź 2016.

Login (3)

Commentaar

Profile picture for user JoaKra.
Joanna Krasowska
Community Hero (Gold Member).
Ambassador badge.
vr, 06/07/2024 - 21:35

Wzloty i upadki… Kto z nas, choć raz, ich nie doświadczył? Na szczeście jest jeszcze ten nasz wewnętrzny motywator. To coś, co pcha nas do przodu, co nakręca nas do działania i w efekcie czego osiągamy zaplanowany cel. The question insn’t „can you” ?, its „will you”?
Login (0)

Uważam, że motywacja jest bardzo ważnym procesem w życiu jednostki, ale też momentami ciężko ją dostrzec z różnych powodów związanych zarówno z kwestiami osobistymi jak i sytuacją społeczną. Najbardziej w artykule zaciekawił mnie “Sekret motywacji”, który chętnie wykorzystam, aby osiągnąć w swoim życiu zamierzony cel. Artykuł zmotywował mnie do działania i rozpoczęcia planowania spełnienia swojego celu : ) 

Login (1)

Często do podjęcia działania potrzeba czegoś więcej niż tylko słów zachęty. Świetnie, że masz już cel, bez niego trudno jest ruszyć z miejsca. Pamiętaj zawsze o korzyściach dla siebie, jeśli się zmobilizujesz. Nagradzaj się za ukończone zadania. Nie zapominając, że radość i entuzjazm to narzędzia, które napędzają mechanizm motywacji. Powodzenia!

Login (0)

Całkowicie zgadzam się z autorką.  Jestem studentką, która wkrótce skończy studia w tym wrześniu.Ten artykuł bardziej dotyczy mojej sytuacji, ponieważ jednocześnie piszę pracę licencjacką i mam egzaminy razem. To wszystko są czynniki stresujące i brak mi teraz motywacji. Powiedziałabym, że brak dobrego systematycznego studiowania i harmonogramu może być przyczyną sytuacji po pandemia. Bo po leczeniu Covid, czuję się zmęczoną cały czas i trudno mi planować czas i wrócić uwagę na stacjonarnych zajęciach.

Login (1)
Profile picture for user Bartek Lis.
Bartek Lis
Community Hero (Gold Member).
Ambassador badge.
di, 05/31/2022 - 11:33

No tak – motywacje do zrobienia czegokolwiek są kluczowe. Tak jak pisze autorka, najlepiej by była to motywacja wewnętrzna. Wszyscy się głowimy, jak sprawić by uczestnicy i uczestniczki naszych szkoleń, warsztatów, zajęć chcieli w nich brać udział, nie tylko w związku z jakimś zewnętrznym nakazem. Aktualnie realizujemy w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu badania publiczności. Zgadnijcie, jakie kwestie są dla nas kluczowe? Tak – motywacja osób do wzięcia udziału w tym, czy innym wydarzeniu. Ich poznanie pomoże nam jeszcze lepiej współtworzyć tę instytucję.

Login (1)

Realizowane przez Was badania są bardzo istotne. W czasie pandemii COVID-19 Narodowe Centrum Kultury w Krakowie przeprowadziło trzy edycje sondażu na temat postaw/zachowań odbiorców kultury w obliczu zmian w funkcjonowaniu instytucji kultury. Wyniki pokazują, jakie czynniki stanowią najpoważniejsze bariery przed  braniem udziału w wydarzeniach „na żywo”, jak również, co sprzyja uczestniczeniu w kulturze online. Zachęcam do zapoznania się z komunikatem z badania NCK oraz świetną infografiką. 

Login (0)
Profile picture for user Piotr Maczuga.
Piotr Maczuga
Community Collaborator (Silver Member).
ma, 05/30/2022 - 08:42

Mówimy tutaj, na szczęście, o budowaniu i odkrywaniu motywacji wewnętrznej. To jest wielki trud tak sobie wyobrażać, że praca włożona w naukę przyniesie kiedyś rezultaty, więc warto się dziś trochę poświęcić, aby jutro odpoczywać. Efekt byłby bardzo wzmocniony, gdyby do tego doszedł odpowiednio zmotywowany i motywujący edukator. Ma to jednak też swoje niebezpieczne oblicze. Edukator z charyzmą może z łatwością przejąć proces motywacji. Zaczynamy słuchać jego/jej inspirujących tyrad i jest to dla nas bardziej motywujące, niż nasze wewnętrzne przekonanie. Pytanie zatem brzmi: czy lepiej jest pielęgnować nasze wewnętrzne małe motywacyjne ognisko małymi impulsami, czy dać się spalić w ogniu perswazji tego czy innego coacha?

Login (1)

Trochę sugerujące to ostatnie pytanie ;P

Jak we wszystkim kluczowy jest balans. Motywator zewnętrzny, pomaga nam zacząć, ratuje w sytuacjach kryzysowych. Szczególnie, jeśli rozszerzymy nieco patrzenie na motywację zewnętrzną poza badania Pawłowa nad warunkowaniem. Prosty mechanizm kolekcjonowania, który pomaga nam utrzymać działanie w dłuższej perspektywie. 

Wiemy także już, że hasło "motywacja zewnętrza zabija wewnętrzną" to jeden z edukacyjnych mitów. W niektórych warunkach, w wybranych sytuacjach u niektórych osób trochę tak. Ale tak generalnie trudno uznać to za standard. 

W przypadku procesu uczenia - de facto trudno go zatrzymać. Uczymy się nieustannie. Wysiłku wymaga nauka tego, co nam będzie potrzebne w przyszłości, co jest powiązane z naszymi dążeniami , czy celami. Do podjęcia tego wysiłku wymagana jest motywacja. Jaka? No to znów zależy - czego się uczymy, po co... Fascynująca dyskusja nam może z tego wyjść :)

Ale jakbym to miała zebrać do jednego zdania - balans jest najlepszą odpowiedzią. :)

Login (1)
Profile picture for user slais.
Sławomir Łais
Community Hero (Gold Member).
Ambassador badge.
vr, 05/27/2022 - 16:41

Chętnie dodałbym do twojego ciekawego artykułu jeszcze czynnik czasowy. Uczenie się to w gruncie rzeczy dążenie do zmiany (swoich zarobków, swojej praktyki zawodowej itp.). Dlatego doradzając innym jak projektować procesy szkoleniowe często zadaję pytanie: "Kiedy po raz pierwszy osoba ucząca się odniesie pierwszy sukces na swojej drodze zmiany? Kiedy pozwolisz jej wykonać pierwszy krok w tej zmianie?". Im wcześniej tym lepiej.

Sam co jakiś czas trafiam na szkolenia techniczne i wiem, że syndrom "Hello World", to znaczy napisanie własnego kawałka kodu, który wyświetli choćby prosty napis na ekranie to olbrzymia satysfakcja.

Projektujmy szkolenia tak, żeby od samego początku osoba ucząca się czuła, że robi coś dla siebie i żeby możliwie wcześnie zrobiła swój pierwszy krok (a potem kolejne) na swojej ścieżce zmiany.

Login (3)
Profile picture for user Urszula Rudzka-Stankiewicz.
Urszula Rudzka-Stankiewicz
Community Hero (Gold Member).
Ambassador badge.
ma, 05/30/2022 - 10:44

Als antwoord op door Sławomir Łais

Pełna zgoda! Dobrze zaprojektowany program szkoleniowy buduje skrzydła i dumę uczestnika od pierwszych chwil. Kolejne drobne sukcesy stabilizują motywację, ale także uodparniają na nieuchronne porażki. 

Login (1)

Users have already commented on this article

Log in of Registreer om te reageren.