Auteur: Małgorzata Dybała

Voor het eerst gepubliceerd in het Pools door Barbara Habrych

Circa 7 minuten leestijd

Termen zoals "groene transformatie" en "Green Deal" horen we steeds vaker. Waar denk je dan als eerste aan? Het aanpakken van de opwarming van de aarde, het tegengaan van luchtvervuiling, de klimaatcrisis, het uitsterven van soorten en het verlies van biodiversiteit. Maar hoe hangt dit samen met volwasseneneducatie?

Om hier een antwoord op te krijgen,  sprak ik met dr. Bożena Ryszawska, over het concept van 'groene' competenties. Zij is expert op het gebied van groene economie, duurzame ontwikkeling, klimaatverandering, energietransitie en groene financiering.

Barbara Habrych: Hoe hangt de Green Deal samen met volwasseneneducatie en ontwikkelen?

Bożena Ryszawska: De basis voor de groene revolutie ligt in de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's), die in 2015 door de Verenigde Naties (VN) zijn aangenomen. Deze doelen richten zich op een breed scala aan mondiale uitdagingen, waaronder klimaatverandering, ecosysteembehoud, sociale rechtvaardigheid, gezondheid, gendergelijkheid, armoede, honger, innovatie, duurzame consumptie en productie, en, belangrijk, volwasseneneducatie. Ze vatten de belangrijkste kwesties van de wereld van vandaag samen.

Op regionaal niveau heeft de Europese Unie (EU) de Europese Green Deal aangenomen, een strategie om klimaatneutraliteit te bereiken en de EU naar een duurzame toekomst te leiden. Deze strategie benadrukt de waarden die ten grondslag liggen aan duurzaam leven: het behoud van het milieu voor huidige en toekomstige generaties, duurzame productie- en consumptiepatronen, het verbeteren van gezondheid en toegang tot schone lucht en voedsel, het verminderen van afval, het aanpakken van plasticvervuiling in oceanen, en het waarborgen van voldoende middelen en energie voor iedereen.

Het bereiken van deze ambitieuze doelen vereist nieuwe kwalificaties en vaardigheden die specifiek zijn voor 'groene' banen. Er is een groeiende vraag naar 'groene competenties,' die verder reiken dan traditionele industrieën en beroepen en die vraag wordt gestimuleerd door de groene transitie. 

B.H.: De term ‘groene competentie’ is intrigerend. Ik heb vooral gehoord over ‘toekomstige vaardigheden.’

B.R.: 'Groene competenties,' vaak aangeduid als GreenComp, omvatten de kennis, vaardigheden en attitudes die essentieel zijn voor duurzaam leven, werken en handelen. Ze zijn gecategoriseerd in 12 competenties, verdeeld over vier domeinen:

Domein I: Duurzaamheidswaarden belichamen

1. Duurzaamheid waarderen
2. Rechtvaardigheid ondersteunen
3. Natuur bevorderen

Domein II: Complexiteit in duurzaamheid omarmen

1. Systeemdenken
2. Kritisch denken
3. Probleemdefinitie

Domein III: Duurzame toekomsten verbeelden

1. Toekomstgeletterdheid
2. Aanpassingsvermogen
3. Exploratief denken

Domein IV: Handelen voor duurzaamheid

1. Politiek handelen
2. Collectieve actie
3. Individueel initiatief

Deze competenties zijn bedoeld om leven lang ontwikkelen te ondersteunen in alle onderwijsomgevingen—formeel, non-formeel en informeel.

B.H.: Een praktische aanpak, (GreenComp) die op veel punten aansluit bij vaardigheden die in rapporten van het World Economic Forum worden genoemd. Wat zijn ‘groene’ banen?

B.R.: De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) definieert groene banen als banen die bijdragen aan het behoud of herstel van het milieu. Deze rollen verbeteren de efficiëntie van hulpbronnen, verminderen de uitstoot van broeikasgassen, minimaliseren afval en vervuiling, en beschermen ecosystemen.

We kunnen 'groene' banen analyseren aan de hand van vier dimensies:

1. Resultaat: Is het product of de dienst milieuvriendelijk?
2. Beroep: Bevorderen de taken en verantwoordelijkheden duurzaamheid?
3. Werkstijl: Stimuleren de arbeidsomstandigheden een duurzame levensstijl?
4. Efficiëntie: Hoe hulpbronnenefficiënt is het productieproces?rozwoju? Po trzecie: styl pracy - czy warunki pracy promują zrównoważony styl życia pracownika? I po czwarte: efektywność wyniku - na ile zasobooszczędny jest proces produkcji?

B.H.: Welke sectoren bieden groene banen?

B.R.: Groene banen worden vaak geassocieerd met sectoren zoals landbouw, schoon transport, recycling, duurzame bouw en hernieuwbare energie. Maar het bereik is breder: bijvoorbeeld chefs die volgens ‘zero-waste’-principes koken of ESG-officers die verantwoordelijk zijn voor het berekenen en rapporteren van de koolstofvoetafdruk van bedrijven. Voor meer informatie raad ik het rapport Green competencies and jobs in Poland in the 2030 perspective van de Confederatie Lewiatan aan.

B.H.: Naast witte- en blauwe beroepen/banen , kunnen we nu ook spreken van groene beroepen/banen?

B.R.: Absoluut. mensen in groene banen dragen niet alleen bij aan de operationele implementatie van duurzaamheidsdoelen, maar ook aan het creëren van een organisatiecultuur die gericht is op duurzaamheid en het betrekken van collega’s.

B.H.: Zal de vraag naar ‘groene’ opleiders ook groeien?

B.R.: Zeker. Bedrijven, universiteiten en non-profitorganisaties vragen al om deze expertise. We hebben allemaal zowel groene bewustwording nodig als de kennis en vaardigheden om ons gedrag te veranderen. De ILO benadrukt aanpassingsvermogen, veerkracht, teamwork, communicatie, onderhandelingsvaardigheden, proactiviteit en ondernemerschap als essentiële vaardigheden voor het benutten van kansen die laag-koolstoftechnologieën bieden.

B.H.: Deze vaardigheden komen overeen met wat ik help ontwikkelen bij opleiders, zoals groepsbegeleidingen tutorvaardigheden. Mooi om te zien dat ze relevant zijn voor de groene transitie.

B.R.: De uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd zijn zo groot dat het cruciaal is om duurzaamheid in elk trainings- en ontwikkelingsprogramma te integreren. Bij Green Team - Centrum voor Duurzaamheid, waar ik directeur ben, hanteren we de leidraad van Mahatma Gandhi: "Be the change you wish to see in the world." We geven zelf het goede voorbeeld en bieden oplossingen voor bedrijven, onderwijsinstellingen, lokale overheden, non-profitorganisaties en mediakanalen.

Bezoek onze website: Green Team - Centrum Zrównoważonego RozwojuVolg ons op LinkedIn: Green Team - Centrum Zrównoważonego Rozwoju UEW

B.H.: Bedankt voor het inspirerende gesprek.

Dr. hab. Bożena Ryszawska is professor aan de Universiteit voor Economie in Wrocław en expert in groene economie, duurzame ontwikkeling, klimaatverandering, energietransitie en groene financiering. Ze schreef het boek Green Economy - Theoretical Foundations of the Concept and measures its implementation in European Union countries en leidde projecten in het EU Horizon 2020-programma.

Barbara Habrych is docent, HR-expert en trainer op het gebied van recruitment, HR-processen, loopbaancoaching en toekomstgerichte competentieontwikkeling. Ze is EPALE-ambassadeur.