Hoe geeft jouw instelling duurzaamheid vorm?

Dit keer in deze column een oproep. Over een gedachte waar ik al langer mee rondloop. Vanuit onrust en ongerustheid en ook vanwege die tegenstrijdige berichten die tot ons komen. Enerzijds het alarmerende bericht dat in 2024 voor de Nederlandse burger ‘klimaatverandering’ op een minimale plaats 36 van het zorgen-scorebord is beland. Daar waar het in 2022 nog op nummer 6 stond (jaarlijks onderzoek Tussen hoop en vrees, Instituut Clingendael). Hoe is dit mogelijk! Anderzijds het bericht dat een ruime meerderheid van de Nederlanders vindt dat de recente Voorjaarsnota ondermaats is als het gaat om de klimaataanpak. Dat is dan weer hoopgevender. Duidelijk is dat een structurele voortvarende aanpak van het klimaatvraagstuk momenteel niet van de huidige regering komt. Maar daarom hoeven wij niet bij de pakken neer te zitten!

Ik doe een oproep aan educatieve instellingen en organisaties (en ook buiten het educatieve circuit mag je deze handschoen oppakken): laat zien hoe jouw club het milieuvraagstuk aanpakt, welke maatregelen genomen zijn, wat er wordt uitgeprobeerd. Laat zien dat het klimaat voor jouw organisatie wel degelijk een issue van groot belang is. Gelukkig zijn er steeds meer organisaties die de Whole Institution Aproach (WIA)^[1]omarmen: de benadering waarbij je duurzaamheid systematisch integreert in de vier kernprocessen van de instelling. Zowel de educatieve inhoud als de leer- en werkomgeving, het management en de netwerken worden hierbij doorgelicht op duurzaamheid en er start een proces om op ieder onderdeel duurzamer te gaan presteren. Dit is zeker geen eenvoudige opdracht, maar hier ligt toch echt een glanzende toekomst. En ja, dat gaat met vallen en opstaan, met bijsturen en aanpassen op basis van voortschrijdend inzicht. Ben jij als instelling al een eind op die Duurzame Weg of sta je misschien nog aan het begin van dit proces? In beide gevallen is het zinvol om intern en extern zichtbaar te maken wat je doet en waarom. Zo schaar je je in een duurzame beweging die steeds meer gezicht krijgt en betekenisvol wordt. Zo laat je zien waar jouw instelling voor staat en worden duurzame organisaties het Nieuwe Normaal.

Een willekeurige speurtocht op het internet, ook bij organisaties waarbij ik nauw bij betrokken ben, laat echter zien dat berichtgeving over duurzaamheidsbeleid nog heel schaars is. Je leest nog weinig welke ervaringen instellingen hier mee opdoen. Dat is een gemiste kans. Ook al omdat medewerkers en netwerkpartners graag betrokken zijn bij een organisatie die ‘het goede doet’. 

Vertel over je duurzame daden, niet alleen in je jaarverslag, maar juist ook in nieuwsbrieven, op website en socials. Vertel wat je doet en vertel ook waarom je dit doet. Vertel niet alleen over successen, maar laat juist ook het proces en de tegenslagen zien. 

Hoe ziet de interne en externe communicatie van jouw organisatie er op dit moment uit? Misschien kan je afspreken dat er binnen jouw organisatie iemand alert is op het regelmatig plaatsen van kleine en grotere berichten over de duurzaamheid? Uiteraard ligt hierbij het gevaar van greenwashing op de loer. Kijk jezelf maar wel goed in de ogen……

Misschien vraag je je af of je wel wat te vertellen hebt. Bedenk dan dat juist die ogenschijnlijk kleine duurzame praktijken inspireren en aanzetten tot verdere stappen. Zeker als je van storytelling gebruik maakt. Wat voorbeelden:

• Taaldocent Alvaro: ‘In ons lesmateriaal vind ik nog niet veel over duurzaamheid. Maar berichten in het lokale suffertje zijn vaak wel een leuke aanleiding voor een gesprek. Zo bespraken we vorige week in ons lesgroepje de opening van het Verspil-me-niet-centrum. We bespraken hoe de fast fashion industrie ons probeert te verleiden tot het kopen van alweer een nieuw shirtje…’ (educatieve inhoud).
• Beleidsmedewerker Marianne: ‘Twee jaar geleden ging ons mobiliteitsbeleid op de schop. Wij reizen nu bij voorkeur met het openbaar vervoer, evt. aangevuld met deelauto of OV-fiets. Dat vond ik eerst wel even wennen. Maar nu vind ik het heerlijk om in de trein te werken…. enz. (leer- en werkomgeving).
• Directeur Hayat: ‘Onlangs spraken we in ons managementteam af dat we twee keer per jaar onze beleidsafspraken langs de meetlat van de 17 Sustainable Development Goals leggen. Zo maken we onze ambities rond duurzaamheid concreet en meetbaar. De vorige keer kwam bijvoorbeeld aan de orde …. enz. (management).
• Servicemedewerker Willem: ‘Onze nieuwe buitenruimte is zo mooi geworden! We hebben veel stenen gewipt, inheemse struiken geplant en zelfs een wadi gemaakt. Netjes met een bordje erbij over klimaatadaptatie. Nu bespreken we met een groepje cursisten hoe we ook het binnenklimaat kunnen verbeteren…enz.’

Vaak is het zinvol om dit soort ‘duurzame berichten’ een herkenbare lay-out of illustratie te geven, plus een link naar verdere informatie. 

Toeval bestaat niet: terwijl ik deze column schrijf doen Krispijn Faddegon en Nico Benoist van het lectoraat psychologie voor een duurzame stad (HvA) een vergelijkbare oproep in Trouw, maar dan gericht op het individu: ‘Ben je duurzaam bezig? Hou dat niet voor jezelf’. Ik zie een mooi momentum.