ok. 3 minuty czytania – polub, linkuj, komentuj!

Teatr większości z nas kojarzy się ze sztuką, przedstawieniem, w którym aktorzy odgrywają jakieś role, wzbudzając w odbiorcach całą gamę emocji. Tymczasem okazuje się, że teatr, a precyzyjniej ujmując – techniki teatralne – mogą mieć również zastosowanie w pracy z różnymi grupami, w tym również w edukacji dorosłych. 

W niniejszym artykule zostaną zaprezentowane dwie wybrane techniki teatralne: jedna tradycyjna – teatr lalek, a druga nowoczesna – poezja zaciemniania (blackout poetry). Obie metody zostały wykorzystane podczas kursu: Traditional Arts and ICT Art Tools for Teaching your Subjects and Promoting Life Skills, zorganizowanego przez Europass Teacher Academy w Barcelonie (https://www.teacheracademy.eu/courses-location/barcelona/), w ramach projektu „Edukacja bez granic” („Education without borders”), z europejskiego programu Erasmus+ Edukacja dorosłych.

^{Fot. z archiwum projektu.}

Poprzez teatr lalek można zrealizować dowolny cel edukacyjny np. w dynamiczny sposób zaprezentować treści związane z wypaleniem zawodowym, gdzie jedna lalka odgrywa rolę pracoholika, a druga – terapeuty, który w ramach psychoedukacji przekazuje zasady skuteczne w profilaktyce tego zjawiska.

Teatr lalkowy może mieć charakter monodramy – gdzie jedna osoba wciela się w jakąś rolę i prezentuje wybrane treści edukacyjne. Może mieć charakter interaktywny – osobą prowadzącą jest „lalka”, która zadaje pytania grupie. Innym przykładem wykorzystania lalek w edukacji dorosłych jest włączenie ich w proces pomocy psychologicznej – za pomocą kukiełki osoba poszukująca wsparcia mówi o swoich trudnościach, problemach. Jak już wspomniałam wcześniej, niekiedy łatwiej jest w ten pośredni sposób wyrazić swoje uczucia, trudności, potrzeby. Możliwości wykorzystania tej techniki teatralnej jest naprawdę bardzo wiele!

Bardziej nowoczesną techniką jest kreatywna poezja, poezja zaciemniania (blackout poetry). Jest to technika, która zachęca do zmiany istniejącego tekstu i nadania mu zupełnie nowego znaczenia. Polega ona na zakreślaniu słów z zadrukowanej kartki książki lub gazety, dzięki czemu powstaje nowy tekst, inny sens. Twórcą tej techniki jest Austin Kleon, bibliotekarz. Osoba otrzymuje wydruk jednej, dwóch stron i jej zadaniem jest zakreślić te słowa w tekście, które tworzą nową, sensowną całość. Zamiast tytułowego zakreślania, zaciemniania tekstu, stronę można w twórczy sposób ozdobić. Wybór słów jest dowolny – tutaj również można twórczo pokierować grupą i ukierunkować ją na różne cele np. opis swojego zawodu, oczekiwań związanych z pracą; marzeń itp.

Podczas kursu Traditional Arts and ICT Art Tools for Teaching your Subjects and Promoting Life Skills każdy z uczestników otrzymał ten sam tekst (fragment książki) i – jak się okazało na końcu – każdy stworzył zupełnie inne, nowe „dzieło”, które następnie każdy mógł ozdobić kredkami w dowolny sposób.

           ^{Fot. z archiwum projektu.}

Tym, co łączy obie techniki – tradycyjną i nowoczesną – jest odwoływanie się, a zarazem pobudzanie kreatywności uczestników: ich wyobraźni, wyjścia poza schematyczne myślenie. Wymaga to również odwagi, poczucia bezpieczeństwa w grupie, żeby móc swobodnie się wypowiadać w niekonwencjonalny sposób. Obie techniki są więc świetnym wskaźnikiem dynamiki grupowej – na ile uczestnicy czują się ze sobą dobrze, swobodnie. Ponadto działanie twórcze zawsze ma walor terapeutyczny: rozładowuje napięcia emocjonalne, wyzwala śmiech, radość uczestników. Niekiedy sięga do głębszych potrzeb, które łatwiej jest wyrazić poprzez sztukę.

Podsumowując, zaprezentowane techniki teatralne – tradycyjna i nowoczesna – można w twórczy sposób wykorzystać do realizacji bardzo różnych celów w edukacji dorosłych.

Zobacz także:

Słowo, dźwięk, ruch, drama – co warto wykorzystywać w pracy z osobami z dysfunkcją wzroku

ACTING UP - projekt wykorzystujący dramę w edukacji dorosłych