Rezultatem dwuletniej współpracy Akademii WSB z Dąbrowy Górniczej i trzech organizacji pozarządowych z Czech, Litwy i Łotwy było utworzenie bezpłatnej i ogólnodostępnej platformy e-learningowej www.wiedzabezbarier.eu. Są na niej umieszczone trzy pilotażowe kursy: języka polskiego, ABC Przedsiębiorczości oraz Technologii Informacyjnej. Platforma wspierać edukację pozaformalną osób dorosłych i służyć do tworzenia i umieszczania kolejnych kursów przez edukatorów osób dorosłych.

Projekt „Wiedza bez barier – innowacyjne metody nauczania osób dorosłych” realizowany był w okresie 01.12.2016 - 30.11.2018 r., przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu ERASMUS+, Akcja 2: Partnerstwa strategiczne, nr projektu 2016-1-PL01-KA204-026669.

Projekt realizowało czterech partnerów:

1. Akademia WSB (do 15 kwietnia 2018 r. - Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej),

2. Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w Republice Czeskiej,

3. Związek Polaków w Republice Łotewskiej - Oddział „Rodacy” w Jakabpilsie,

4. Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy w Republice Litewskiej.

Projekt dotyczył uczenia się przez całe życie, w powiązaniu z edukacją  międzykulturową i międzypokoleniową oraz elementami badań i innowacji na rzecz poprawy jakości w edukacji. Liderem projektu była Akademia WSB z wieloletnim doświadczeniem w zakresie edukacji osób dorosłych oraz znaczącymi osiągnięciami w zakresie kształcenia ustawicznego. Uczelnia od lat prowadzi profesjonalny system e-learningu, stosowany w edukacji akademickiej i pozaformalnej. Pozostali partnerzy posiadają doświadczenia w edukacji nieformalnej, które chcieli rozwinąć w projekcie, podobnie jak kompetencje cyfrowe i współpracę sieciową.  

Projekt realizowały trzy międzynarodowe zespoły projektowe, które składały się z przedstawicieli organizacji partnerskiej (m.in. osoba młodsza i senior) i pracowały pod kierunkiem mentorów – pracowników naukowych Akademii WSB w systemie współpracy międzypokoleniowej, międzynarodowej i międzysektorowej. Partnerzy posługiwali się językiem polskim w stopniu pozwalającym na swobodną komunikację. Podczas konsultacji on-line oraz czterech międzynarodowych spotkań  projektowych uczestnicy projektu zapoznali się z systemem edukacji pozaformalnej osób dorosłych, z budową platformy e-learningowej oraz konsultowali prace nad tworzeniem własnych, pilotażowych kursów e-learningowych.

Rezultaty projektu

W wyniku 2-letniej realizacji projektu powstały założone rezultaty

1. bezpłatna i ogólnodostępna platforma e-learningowa www.wiedzabezbarier.eu, dedykowana edukacji pozaformalnej osób dorosłych, służącą do tworzenia i umieszczania własnych kursów przez edukatorów osób dorosłychoraz filmik instruktażowy na YouTube;

2. trzy pilotażowe kursy języka polskiego o różnych poziomach zaawansowania, umieszczone na platformie e-learningowej, dostosowane do potrzeb odbiorców z co najmniej trzech różnych krajów partnerskich: z Litwy, Łotwy i Czech, umożliwiające naukę na poziomie podstawowym, a dodatkowo ułatwiające kształcenie w zakresie kultury języka, co jest przydatne zarówno dla Polaków z innych krajów, jak również dla obcokrajowców.

3. dwa e-kursy: kurs ABC Przedsiębiorczości oraz  kurs Technologii Informacyjnej, umieszczone na platformie

4. dwa e-podręczniki (e-vademecum): dla użytkowników kursów e-learningowych oraz dla twórców kursów e-learningowych (do pobrania platformy);

5. opracowana innowacyjnametodyka kształcenia w systemie e-learning (m.in. założenia i warunki brzegowe wdrożenia, procedury, wymogi sprzętowe i wymogi w zakresie kompetencji cyfrowych użytkowników, schematy postępowania, rekomendacje i dobre praktyki itp.), którą również udostępniono na platformie e-learningowej.

Korzyści z partnerstwa

Założone we wniosku cele zostały osiągnięte:

• edukatorzy osób dorosłych poszerzyli i rozwinęli kompetencje cyfrowe i umiejętność posługiwania się platformą e-learningową;
• opracowano i wdrożono skuteczną ofertę na rzecz poprawy umiejętności podstawowych i innych kluczowych kompetencji;
• uczelnia rozwinęła kompetencje swoich pracowników związane z edukacją pozaformalną oraz zdobyła nowe umiejętności współpracy edukacyjnej z organizacjami pozarządowymi, co skutkuje wzmocnieniem ich efektywności (efekt synergii) oraz lepszym upowszechnianiem idei edukacji osób dorosłych (dotychczas uczelnia realizowała takie działania samodzielnie w formie uniwersytetów trzeciego wieku);
• partnerzy społeczni zyskali profesjonalne narzędzie do rozwoju edukacji pozaformalnej za pośrednictwem technik e-learningowych, zdobyli także nowe kompetencje edukatorów osób dorosłych w zakresie e-learningu,
• nastąpiła integracja międzypokoleniowa środowisk Polaków za granicą i powstały narzędzia przyjazne dla wszystkich grup wiekowych.

Na zakończenie projektu w Polsce zorganizowano w Cieszynie dwudniową międzynarodową konferencję upowszechniającą rezultaty pracy. Udział w niej wzięli przedstawiciele wszystkich krajów, biorących udział w projekcie. Podczas konferencji zaprezentowano powstałe na platformie e-learningowej kursy oraz spotkania, spotkali się także przedstawiciele sieci organizacji działających na rzecz edukacji osób dorosłych w Polsce i krajach partnerskich.

Grupy odbiorców

Działania zaplanowane do realizacji w projekcie skierowane były do kilku grup odbiorców:

• pracowników Akademii WSB i przedstawicieli partnerów – tzw, młodych dorosłych, czyli osób powyżej 18 r.ż., znających rozwiązania ICT i osób starszych, posiadających największą wiedzę o j. polskim, tradycji i kulturze, biorących wspólnie udział w opracowywaniu nowego podejścia w uczeniu się (innowacyjnej metodyki nauczania osób dorosłych);
• osób działających w organizacjach pozarządowych, reprezentujących polskie mniejszości w różnych krajach, które mają możliwość skorzystania z wypracowanej innowacyjnej metodyki nauczania wzorując się na niej;
• osób dorosłych (w różnym wieku), członków i sympatyków polskich i polonijnych organizacji  pozarządowych z krajów partnerskich (Czech, Łotwy i Litwy), którzy korzystają z zajęć edukacyjnych;
• pracowników dydaktyczno-naukowych innych uczelni, którzy zdobyli dodatkową wiedzę z zakresu problematyki projektu.

Niezaplanowane osiągnięcia w projekcie

Osiągnięciem, które wykroczyło poza wstępne oczekiwania było utworzenie przez partnerów z Litwy, Łotwy i Czech trzech kursów języka polskiego zamiast jednego. Przyczyniła się do tego przeprowadzona przez nich pogłębiona analiza potrzeb własnych środowisk. Oparto ją na badaniach sondażowych (ankieta ex ante), wywiadach, dyskusjach w gronie zespołu projektowego i działaczy organizacji partnerskich, a także mieszkańców polskiego pochodzenia oraz dodatkowo – na wynikach badań socjologicznych i lingwistycznych.

W zespole Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (Czechy) diagnozę potrzeb oparto na przeprowadzonych metodą biograficzną wywiadach w pięciu gminach na Zaolziu wśród dwóch pokoleń osób polskiego pochodzenia. Nauka języka polskiego jest dla Zaolzian, posługujących się trzema językami – polskim, czeskim i gwarą, jednym z istotnych elementów ich tożsamości. Kurs języka polskiego finalnie został skierowany do dwóch grup: poziom A1 - do osób, które nie uczęszczały do polskiej szkoły podstawowej (alfabet wraz z wymową, słownictwo związane z komunikacją codzienną itd.), poziom B2 - do Polaków (działacze społeczni/konferansjerzy, młodzież, nauczyciele, księża) sprawnie władających językiem polskim, pomagając im usuwać popełniane często błędy - czechizmy, złe tłumaczenia, zła odmiana itp. (moduł kursu „Pogotowie językowe”). W obydwu kursach znalazły się treści oparte o miejscowe tradycje i działalność PZKO (moduł „Dziedzictwo kulinarne Klubów Kobiet MK PZKO w RC”). Interesującą propozycją przedstawioną przez partnerów czeskich było poszerzenie kursu o materiał leksykalny dotyczący współczesnego języka młodzieżowego.

Diagnoza zespołu projektowego Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy jest bogata w metody badawcze i zgromadzone materiały z uwagi na charakter działalności jego członków. Przygotowany przez zespół litewskich partnerów kurs języka polskiego pn. „Wybrane zagadnienia kultury” obejmuje wybrane zagadnienia fleksyjne, składniowe i leksykalne sprawiające szczególne trudności Polakom mieszkającym na Litwie. Celem kursu jest uświadomienie litewskim Polakom odstępstw językowych, spowodowanych wolniejszym rozwojem polszczyzny litewskiej na skutek jej oderwania od obszarów etnicznych.

Diagnoza Związku Polaków na Łotwie dotyczy społeczności Polaków, którzy stanowią 2% ludności spośród 2 mln wielonarodowej ludności Łotwy. Oparta jest o doświadczenie Oddziału „Rodacy” w Jekabpilsie, 50-osobowej grupy aktywistów działających w obszarze kultury i folkloru. Docierają oni do osób dorosłych, w tym starszych, znających lub pamiętających język polski jeszcze z domów rodzinnych. Badanie ankietowe wśród swych członków, przeprowadzone przed rozpoczęciem projektu oraz na jego początku, dotyczyło m.in. potrzeb rozwojowych i oczekiwanych aktywności. Wyniki wskazały, że największe potrzeby występują w zakresie nauki języka polskiego z elementami historii i  kultury polskiej w połączeniu z posługiwaniem się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Kurs języka polskiego został więc skonstruowany na poziomie podstawowym (A1) i wzbogacony o moduł lokalnej historii i tradycji pn. „Poznaj Jekabpils” oraz „Kuchnia polska na Łotwie”.

---

Roma Rojowska – koordynatorka projektu, Akademia WSB