ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Przez cały tok studiów podkreślano nam, że jako nauczyciele musimy dążyć do tego, aby dzieci miały okazję do bezpośredniego doświadczania, ponieważ wtedy najlepiej się uczą. Podobnie sprawa wygląda w edukacji dorosłych. 

Dawid Kolb jest właśnie autorem koncepcji uczenia się przez doświadczenie. Jest to jedna z najbardziej wpływowych koncepcji w edukacji dorosłych. Chciałabym zacząć od tego, na czym w ogóle polega ta teoria. Według niego uczenie się jest czteroetapowym procesem, który nie kończy się. Człowiek właśnie przez zdobywanie doświadczeń zdobywa także wiedzę. Ważny jest tutaj holistyczny, czyli całościowy rozwój człowieka. Etapy, z których składa się ta koncepcja to:

• konkretne doświadczenie;

• refleksyjna obserwacja;

• abstrakcyjna konceptualizacja;

• aktywne eksperymentowanie.

Pierwszy z etapów polega właśnie na tym, że człowiek styka się z konkretnym doświadczeniem, które stwarza mu okazję do zdobycia nowej wiedzy. Jego efektem jest przeżycie czegoś. Kolejnym z nich jest refleksja nad przeżytym doświadczeniem. To czas, kiedy człowiek może zastanowić się nad nim, ale także przeciwstawić to czego doświadczył ze swoimi wcześniejszymi wyobrażeniami. Ma miejsce tutaj zestawienie tego co wiedział z tym czego doświadczył. Trzeci etap polega na przekształcaniu swojego dotychczasowego toku myślenia i tworzeniu nowych wniosków oraz pomysłów. Ostatni etap opiera się na rozpoczęciu stosowania pomysłów wytworzonych w etapie refleksji. Dochodzi tutaj do testowania oraz aktywnego eksperymentowania z nimi. W efekcie tego pojawiają się kolejne, zupełnie nowe doświadczenia, co powoduje, że cykl rozpoczyna się od nowa. 

Według Dawida Kolba przejście przez wszystkie te fazy umożliwia osobie dorosłej efektywne uczenie się. Jednak cykl ten można rozpocząć od dowolnego etapu w zależności od preferencji danej osoby.

Z tego modelu wynikają także konkretne style uczenia się, a są to:

• aktywiści, czyli osoby, które najchętniej uczą się poprzez podejmowanie różnorodnych aktywności;

• refleksyjni, czyli osoby, które przywiązują wagę do szczegółów, potrzebują czasu do namysłu, a także okazji do wymiany poglądów, uczą się przez obserwowanie i namysł nad tym, co się wydarzyło;

• teoretycy, czyli osoby preferujące logiczne, systematyczne i obiektywne podejście, które uczą się poprzez zrozumienie teorii;

• pragmatycy, czyli osoby dla których ważna jest praktyka i świadomość w jaki sposób wykorzystać wiedzę, która zdobyli w realnym świecie, lubią eksperymentować. 

Wykorzystanie teorii Dawida Kolba w edukacji dorosłych przynosi wiele korzyści. Możliwa jest tutaj indywidualizacja procesu uczenia się, ponieważ nie ma ściśle określonego etapu, od którego osoba powinna zacząć, a jest to zależne od jej własnych preferencji. Daje to możliwość do odnalezienia swojego najefektywniejszego sposobu przyswajania wiedzy. Uczenie się przebiega efektywniej dzięki praktyce, refleksji, ale także możliwości zastosowania wiedzy w realnym życiu. Przyczynia się to także do większej motywacji. Ta teoria pozwala także uczestnikom na zdobycie takich kompetencji, które mogą od razu zastosować w życiu codziennym. Uwzględnione są tutaj także różnorodne style uczenia się, co umożliwia dostosowanie metod i narzędzi edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczestników. Pozwala ona także na budowanie współpracy oraz daje możliwość wymiany doświadczeń między różnymi osobami. 

Po zapoznaniu się z tą teorią można odnieść wrażenie, że także idealnie odnalazłaby się ona w rzeczywistości edukacji wczesnoszkolnej, mimo że pierwotnie została opracowana z myślą o edukacji dorosłych. Moim zdaniem idealnie odpowiada na potrzeby dzieci, które najefektywniej uczą się poprzez bezpośrednie działanie i eksperymentowanie. Ta teoria daje im możliwość angażowania się w realne sytuacje, które dostarczą im nowych doświadczeń. Mogą obserwować i dzielić się swoimi spostrzeżeniami, co jest niezwykle ważne w budowaniu przez nich wiedzy podobnie jak u osób dorosłych. Oprócz tego możliwość samodzielnego wyciągania przez nich wniosków jest niezwykle cenne dla ich rozwoju, ale także satysfakcjonujące dla nich samych. Mogą także testować wyciągnięte przez siebie wnioski w nowych działaniach. Mają możliwość eksperymentowania. 

Podobnie jak dorośli dzieci najlepiej uczą się poprzez bezpośrednie zaangażowanie w przeróżne aktywności. Wszelkie eksperymenty czy projekty pozwalają im lepiej zapamiętywać, ale także rozumieć nowe informacje. Oprócz tego ta koncepcja pozwala na rozwijanie zdolności refleksji. Dzieci mogą podejmować namysł nad swoimi własnymi działaniami. Daje ona możliwość łączenia teorii z praktyką, co jak wspomniałam wcześniej przyczynia się do lepszego rozumienia omawianych tematów. Ważnym dla dzieci jest także fakt, że eksperymentowanie i badanie otaczającego świata daje im możliwość nie tylko do zadawania pytań, ale także do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi. Wiadomym jest, że dzieci z natury są ciekawe świata, a ta możliwość pogłębia ich ciekawość jeszcze bardziej. W wieku wczesnoszkolnym dzieci mają naturalną potrzebę ruchu, odkrywania i angażowania wszystkich zmysłów, a temu wszystkiemu doskonale odpowiada cykl uczenia się Dawida Kolba. Podobnie jak w edukacji dorosłych ważna tutaj jest także możliwość indywidualizacji procesu nauczania. Nauczyciel może dostosować metody pracy do potrzeb, ale także zainteresowań uczniów. Również współpraca z innymi jest ważnym elementem zarówno w edukacji dorosłych, jak i w nauczaniu wczesnoszkolnym. Dzięki tej koncepcji dzieci mogą skonfrontować swój tok myślenia, swoje pomysły i wnioski ze swoimi rówieśnikami. 

Jak można zauważyć teoria uczenia się przez doświadczenie Dawida Kolba, mimo że pierwotnie przeznaczona została dla edukacji dorosłych, to świetnie wpisuje się także w edukację wczesnoszkolną. Pozwala nauczycielom na tworzenie angażującego środowiska nauki, a także wspiera holistyczny rozwój dziecka. Mimo dużej odległości wiekowej między edukacją dorosłych, a edukacją wczesnoszkolną, można odnaleźć wiele cech wspólnych dla efektywniejszego procesu nauczania i uczenia się.