ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Czy młodzi ludzie (16-34 lata) chcą wiązać swoją przyszłość z obszarami wiejskimi? Jakie wartości i priorytety kształtują ich wybory życiowe? Z kim utrzymują najbliższe relacje? Na te i inne pytania odpowiada raport pn. Analiza dostępnych badań i danych na temat młodzieży na obszarach wiejskich. Raport został opracowany przez badaczkę Barbarę Zajączkowską i jest to materiał badawczy, który bardzo mocno pokazuje i obrazuje sytuację osób młodych mieszkających na obszarach wiejskich. Cały raport jest dość obszernym materiałem, dlatego też chciałabym podzielić się kilkoma wnioskami z tej całości. Jestem przekonana, że ten raport jest świetnym materiałem dla nauczycieli, osób pracujących z młodzieżą na wsi, a także dla innowatorów planujących przyszłościowe działania w małych społecznościach lokalnych.

This work pixabay is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International

Celem przeprowadzonej analizy był przegląd dostępnych danych i informacji na temat młodzieży i młodych dorosłych zamieszkujących obszary wiejskie. Analiza została wzbogacona o wywiady z ekspertami, którzy na co dzień pracują z młodzieżą. Swoimi doświadczeniami podzielili się przedstawiciele różnych podmiotów i środowisk: lokalnej grupy działania, szkół wiejskich (w tym rolniczych) przedstawiciel organizacji społecznej oraz specjaliści z zakresu socjologii.

Przedmiotem analizy były zdobyte informacje na temat młodzieży i młodych dorosłych, w tym uczniów uczęszczających do szkół ponadpodstawowych zlokalizowanych na obszarach wiejskich, jak również szkół rolniczych. Brani są pod uwagę byli też studenci oraz osoby pracujące. Osoby ankietowane oraz biorące udział w wywiadach eksperckich zamieszkują obszary wiejskie, czyli wsie i miejscowości do 5 tysięcy mieszkańców.

Unia Europejska, w ramach unijnej polityki młodzieżowej na lata 2019-2027, skupia się na trzech głównych obszarach działania, definiowanych poprzez: angażowanie, łączenie oraz wzmacnianie pozycji. Z udziałem młodych z całej Europy opracowano 11 europejskich celów młodzieżowych – strategia UE na rzecz młodzieży stawia sobie za cel, aby tę wizję urzeczywistnić.

1. Connecting EU with Youth (Połączenie UE z młodymi, włączanie młodych)
2. Equality of All Genders (Równość wszystkich płci)
3. Inclusive Societies (Inkluzywne społeczeństwa – włączające, otwarte na wszystkich)
4. Information & Constructive Dialogue (Informacje i konstruktywny dialog)
5. Mental Health & Wellbeing (Zdrowie psychiczne i dobrostan emocjonalny)
6. Moving Rural Youth Forward (Wsparcie młodzieży wiejskiej)
7. Quality Employment for All (Godne/jakościowe zatrudnienie dla wszystkich)
8. Quality Learning (Wysokiej jakości usługi edukacyjne)
9. Space and Participation for All (Przestrzeń i możliwość partycypacji dla wszystkich)
10. Sustainable Green Europe (Zrównoważona Zielona Europa)
11. Youth Organisations & European Programmes (Organizacje młodzieżowe oraz Programy europejskie.

Cel nr 6, związany ze wspieraniem młodzieży wiejskiej, zakłada przede wszystkim: Stworzenie warunków, które pozwolą na realizację potencjału młodych osób, bez konieczności opuszczania obszarów wiejskich. Cel ten może być realizowany m.in. poprzez następujące działania:

• Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury, aby zabezpieczyć m.in. odpowiedni dostęp do usług publicznych czy możliwości mieszkaniowych.
• Utworzenie stabilnych miejsc pracy zapewniających godne warunki życia i zarobków.
• Włączanie młodych w działania lokalnych społeczności, wspieranie ich działań m.in. poprzez procesy decentralizacji.
• Zapewnienie warunków, w których młodzi są aktywną częścią procesów decyzyjnych dotyczących obszarów wiejskich.
• Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji.
• Budowanie pozytywnego wizerunku obszarów wiejskich.
• Troska o zachowanie tradycji charakterystycznych dla obszarów wiejskich.

Podsumowanie działań wokół strategii, w ramach siódmego cyklu „EU Youth Dialogue”, pokazuje, że młodzi z europejskich terenów wiejskich, widzą cel poświęcony młodzieży wiejskiej jako obszar wymagający dalszych, intensywnych działań. Jedyny obszar, który oceniono pozytywnie, to działania związane z docenianiem i promowaniem lokalnych tradycji wiejskich. W ramach pozostałych zadań, mniej niż połowa uczestników “Dialogu” uważa, że zostały one zaimplementowane na obszarach wiejskich. Największe braki nadal widać w dostępie do usług publicznych, transportu oraz możliwościach zatrudnienia Wniosek płynący od młodych osób był następujący: młodzież z terenów wiejskich nie otrzymała zaplecza ani możliwości, których oczekiwała. Warto podkreślić, iż jest to głos młodych z różnych krajów UE, co pokazuje, że kwestie dostosowania obszarów wiejskich do potrzeb młodych pokoleń jest wyzwaniem ważnym dla całej Europy.

This work pixabay is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International

7 wniosków z badań

1. Przywiązanie do rodziny: Relacje międzypokoleniowe są bardzo istotne. Rodzina pełni funkcję wsparcia emocjonalnego i praktycznego.
2. Tradycja i tożsamość wiejska: Młodzi ze wsi nieraz traktują swoje pochodzenie jako powód do dumy. Tradycyjne wartości, takie jak wiara i życie rodzinne, są dla nich ważniejsze niż dla ich rówieśników z miast.
3. Pragmatyczne podejście do życia: Są zorientowani na konkretne korzyści, podejmują działania, które przynoszą wymierne efekty. Może to sprawiać, że rzadziej angażują się w działalność społeczną czy wolontariat, jeśli nie widzą w tym bezpośrednich korzyści dla siebie.
4. Silna więź z miejscem zamieszkania: Część młodych, zwłaszcza tych zaangażowanych w rolnictwo, odczuwa silne zobowiązanie wobec rodzinnej ziemi, co może przekładać się na mniejszą mobilność i ograniczenie aspiracji edukacyjnych.
5. Rolnictwo jako istotny kontekst: wielu młodych z obszarów wiejskich wychowuje się w gospodarstwach rolniczych, co przekłada się na bezpośrednie zaangażowanie albo dorasta w ich sąsiedztwie. Rolnictwo jest więc ważną zmienną, szczególną dla tej grupy młodych. Podjęcie edukacji w szkole rolniczej, a następnie związanie swojej przyszłości z gospodarstwem to ścieżka, która wielu młodym ze wsi może wydawać się naturalna, podczas gdy w mieście, z oczywistych względów, praktycznie nie jest brana pod uwagę.
6. Problemy z dostępem do usług: Wykluczenie komunikacyjne i utrudniony dostęp do specjalistów (np. psychologów) stanowią istotne bariery rozwojowe.
7. Autentyczność i adaptacja: Cenią autentyczność w relacjach i narracjach na swój temat. Wykorzystują swoje pochodzenie jako atut, szczególnie w mediach społecznościowych, gdzie promują swoją tożsamość i unikalny styl życia.

Młodzi ludzie z obszarów wiejskich to grupa, która coraz bardziej upodabnia się do swoich rówieśników z miast pod względem wartości i aspiracji, ale wciąż zachowuje unikalne cechy wynikające z miejsca zamieszkania i tradycji. Są to osoby pragmatyczne, ceniące rodzinę, która często pełni funkcję sieci wsparcia. Charakteryzuje ich także silne przywiązanie do ziemi i tradycji, co często wpływa na ich wybory edukacyjne i zawodowe.  

Karolina Suska – socjolożka, edukatorka, tutorka. Trenerka WenDo. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Członkini Rady Kobiet działającej przy Ministerstwie Rolnictwa. Aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.

Zobacz także:

Gospodarstwa Demonstracyjne jako miejsca edukacji na wsi

Liderka na wsi, czyli o ważnej roli kobiet

Jak skutecznie działać społecznie?

Jak uczyć młodych odpowiedzialności za środowisko?