ok. 7 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

---

Edukacja online cały czas szuka miejsca dla siebie. Zarówno w sensie metod i ich skuteczności, jak i modeli biznesowych i zarabiania. 

Uczymy się online coraz częściej i w najróżniejszych odsłonach, ale często też mamy wrażenie, że coś jest nie tak:

• Webinaria - bardzo popularne i w zdecydowanej większości bezpłatne formy zdalnej edukacji synchronicznej. Wydaje się jednak, że są organizowane głównie z myślą o tym, kto je robi, a nie kto w nich bierze udział. Są bardziej nastawione na marketing, niż edukację. 
• Kursy online typu self-paced (a więc realizowane przez uczącego się w jego własnym tempie) - składają się głównie z pasywnych lekcji wideo, co jakiś czas przeplatanych elementami mającymi na celu aktywizację (np. testami). Są zazwyczaj monotonne, a tworzą je również osoby niedoświadczone w metodach edukacji. W efekcie kursy takie kończy tylko niewielki ułamek tych, którzy rozpoczęli.
• Kursy MOOC czyli Massive Open Online Courses - to z nich wyłoniły się kursy self-paced. Idea była świetna: dostarczać edukację online otwartą dla nieograniczonej liczby uczestników, sygnowaną przez najlepsze uczelnie na świecie. W praktyce właśnie MOOCs nigdy nie wyszły poza świat uczelni i jako metoda nie rozwijają się zbytnio.

Te trzy przykłady nie zamykają oczywiście katalogu edukacji online, ale pokazują, że w każdej z obecnych formuł czegoś może nam brakować. Dają o sobie znać typowe niedostatki edukacji online:

• Potrzeba silnej motywacji, aby przejść kurs realizowany we własnym tempie. Tempo może bowiem wynosić zero aktywności na dzień, a zero pomnożone przez 365 dni, daje nam dalej zero. 
• Utrudnione relacje społeczne i poczucie osamotnienia podczas nauki online. W końcu jesteśmy tylko my i jakiś system LMS serwujący nam lekcje i inne aktywności. Nauczyciela, a tym bardziej innych uczących się, zza tej technologii w zasadzie nie widać. 
• Trudny do oszacowania poziom edukacji. Nawet wiodącym uczelniom zdarza się opublikować MOOC, który niekoniecznie licuje z powagą instytucji. Zdarza się sadzanie przed kamerą wykładowców, którzy już w sali wykładowej byli nudni i niereformowalni w zakresie swoich metod nauczania. 
• Problemy z określaniem postępów w nauce i rzetelnym ocenianiem. Tego wątku nie będę rozwijał, ponieważ każdy nauczyciel akademicki prowadzący zajęcia online wie doskonale, co mam na myśli.

^{fot. shutterstock}

Kohortowe, czyli… jakie?

I w tej sytuacji na rynku pojawiają się tzw. kursy kohortowe (co jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiego cohort-based courses, CBCs), które przywędrowały zza oceanu również do Europy. Część specjalistów od rynku edukacji twierdzi, że najbliższe lata będą triumfem CBCs nad tradycyjnymi kursami self-paced, których formuła się wyczerpuje na naszych oczach. 

Kohorta to inaczej grupa, którą coś łączy. Na przykład wspólne cele, przeżycia, zainteresowania. Lub coś bardziej banalnego, choćby demografia. W każdym razie kohorta, to grupa ludzi, którzy mają ze sobą coś wspólnego i to coś stanowi sedno budowania procesu edukacyjnego. Uczenie się kohortowe to styl uczenia się, w którym grupa uczniów („kohorta”) dokonuje w tym samym czasie postępów w ramach programu nauczania. Wszystko odbywa się w stałym kontakcie z nauczycielem, ale także innymi uczniami. Takie podejście do nauki jest otwarte na informację zwrotną i nastawione na praktykę. Zabawne w tym wszystkim jest to, że cohort-based courses dobrze pasują w teorii do zwykłej, szkolnej klasy, która - jakby na to nie spojrzeć - też stanowi kohortę. Można więc przyjąć, że tęgie mózgi edukacji online zatoczyły spore intelektualne koło, promując najróżniejsze formy e-learningu i zatrzymując się wreszcie tam, gdzie wszyscy to czytający znaleźliśmy się w 6. lub 7. roku życia.

10 argumentów za CBCs

A może kursy kohortowe to tylko chwilowa moda? Przyjrzyjmy się im przez pryzmat typowych kursów self-paced, jako przykładom tego, co modne w edukacji. Zobaczmy, co ma tutaj znaczenie.

1. Kursy kohortowe łączą w sobie uczenie aktywne i pasywne, przez co mocno angażują odbiorcę. Typowy kurs self-paced kończy 3-6% tych, którzy rozpoczęli. Kursy kohortowe kończy 85%. To mniej więcej piętnaście razy lepszy wynik.

2. Kursy kohortowe nie nadają się dla osób kompletnie niedoświadczonych. Nie ma ma tutaj miejsca dla tych, którzy chcieliby dopiero coś sprawdzić w potencjalnie interesującej ich tematyce. Kohorty są zasadniczo kilkunastoosobowe, rzadko przekraczają 30 osób w grupie. To podobnie, jak w sali szkoleniowej. Każdy działa aktywnie, więc jeśli nie zapewni przynajmniej minimalnego poziomu zainteresowania tematem przed kursem, to po prostu nie podoła wyzwaniu.

3. Kursy kohortowe są wspólnym doświadczeniem. Z racji tego, że do kohorty należą osoby związane z tematem, uczą się one same od siebie, a nie wyłącznie od instruktora. Z moich doświadczeń wynika wręcz, że często największą korzyścią jest spotkanie w kursie innych ludzi, myślących podobnie i stawiających sobie podobne wyzwania. 

4. Kursy kohortowe to nie tylko wideo. Podczas gdy self-paced to w zasadzie katalog krótkich wykładów wideo, czasem przeplecionych innymi aktywnościami, tak w uczeniu kohortowym stawia się przede wszystkim na kontakt w czasie rzeczywistym. Stąd licznie spotkania online na platformach typu Zoom zamiast nużącego oglądania filmów. 

5. Kursy kohortowe muszą mieć początek. Nie da się do kohorty dołączyć w dowolnym momencie, ponieważ program przerabiamy wspólnie i w tym samym czasie. Poza tym istotną sprawą jest wewnętrzne zgranie się grupy. Pośród jej członków rodzą się więzi i nowe osoby wpadające znienacka są utrudnieniem. Dlatego bardzo często instruktorzy otwierają nowe nabory zaledwie 2-3 razy w roku.

6. Kursy kohortowe nie są pasywne. To zła wiadomość dla wszystkich tych, którzy swój model biznesowy opierają na nagraniu materiału wideo, a później na liczeniu pieniędzy od subskrybentów. Tutaj instruktor musi się napracować nie mniej, niż na sali szkoleniowej. Każda grupa wymaga stałej pracy z nią i pomysłu na nią. Może to być obciążające, ponieważ na 10 osób zawsze trafią się dwie lub trzy mające szczególne wymagania. 

7. W kursach kohortowych instruktor uczy się najwięcej. Ludzie, którzy biorą udział w aktywności tego typu często pochodzą z różnych środowisk, mają różne doświadczenia. Nie da się stworzyć idealnego programu nauczania dla każdej kohorty. Poszczególne edycje mogą się znacząco różnić od siebie, a nauczyciel musi cały czas dostosowywać zarówno formę, jak i treść.

8. Kursy kohortowe nie potrzebują żadnej platformy. Można oczywiście mieć własny LMS czy inną formułę, która zapewnia obsługę uczestników i dystrybucję treści. W odróżnieniu od kursów self-paced, nie jest to jednak warunek sine qua non. W praktyce wystarczy nam zamknięta grupa na Discord czy Facebooku plus dostęp do narzędzi takich jak Zoom czy Google Docs.

9. Kursy kohortowe są bardziej naturalne dla trenerów i coachów. Wiele osób ma uzasadnione obawy przed sprzedażą swojej wiedzy i doświadczenia w formule kursów wideo. Doskonale wiedzą, że film w formie krótkiego wykładu nie odda tego, co potrafili dotychczas zbudować w sali szkoleniowej. Praca z zamkniętą kohortą bardziej przypomina typowe wdrożenie z elementami warsztatów i facylitacji. 

10. Kursy kohortowe nie potrzebują skomplikowanego marketingu. Aby kohorta miała sens musisz wokół siebie zgromadzić jednorazowo 14-20 osób. W kursach self-paced realne zarabianie zaczyna się od grup liczących setki osób. To wymaga częstych akcji promocyjnych, robienia webinarów, wydawania niemałych pieniędzy na reklamę. No i trzeba być przede wszystkim dobrym sprzedawcą, a w mniejszym stopniu nauczycielem. 

Warto dodać jeszcze, że kursy typu self-paced nie znikną z rynku, pokonane przez kohorty. Nie każdy ma przecież czas uczyć się intensywnie w zaawansowanej grupie jemu podobnych. Są sytuację, gdy to luźniejsza formuła lepiej się sprawdza.

Mam jednak wrażenie, że kursy kohortowe mogą być “tym czymś”, czego szukało wielu z nas. Szczególnie tych, którzy chcieliby uczyć innych “tak jak dawniej”, czerpać z tego radość i pieniądze. Gdzie się uczyć tematu? Jako ambasador EPALE chętnie stworzę pierwszą kohortę tego typu wraz z osobami zainteresowanymi edukacją dorosłych. Dajcie znać w komentarzach czy chcecie i przekonajcie redakcję EPALE, że warto.

---

Piotr Maczuga – pisze, nagrywa, szkoli i występuje publicznie, przybliżając temat nowych technologii w edukacji dorosłych. Na co dzień kieruje Digital Space – studiem produkcji multimedialnych treści edukacyjnych oraz cyfrowych eventów. Współzałożyciel Fundacji Digital Creators. Ambasador EPALE.

---

Jesteś trenerem, szkoleniowcem? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń, narzędzi trenerskich i niestandardowych form? Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na temat technik prowadzenia szkoleń, narzędzi szkoleniowych i pracy trenera dostępne na polskim EPALE!

Zobacz także:

Jak zaciekawić ucznia, gdy masz tylko 3 sekundy

Słabości i zagrożenia płynące z uczenia za pomocą technologii

40-letni giggers w świecie edukacji

Edukator na wolnym rynku – wskazówki dla początkujących

Monopole czyli o ochronie pracy naszego intelektu trochę inaczej

Andragogu, Dydaktyku, Edukatorze! Czy jesteście jeszcze potrzebni?

Jak szybko zweryfikować eksperta, który postanowił być trenerem