Autor: Michał Polak

Co drugi Polak ma problem z wiedzą finansową – czyta umowy, ale nie wszystko z nich rozumie. Prawie połowa Polaków (49%) deklaruje, że ich wiedza o finansach jest mała lub bardzo mała. Dla 65% badanych najtrudniejszym do przyswojenia tematem jest cyberbezpieczeństwo, a także kredyty i pożyczki, co deklaruje 44% z nas. Trzy czwarte Polaków twierdzi, że bardzo dokładnie czyta zapisy w umowach finansowych, jednak aż 23% osób z wykształceniem podstawowym przyznaje, że przy ich podpisywaniu sprawdza jedynie podstawowe dane – to główne wnioski z badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2019”, zaprezentowanego podczas III Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości. 

Jak wynika z badań przeprowadzonych w marcu br. na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości (WIB) i Fundacji Giełdy Papierów Wartościowych (FGPW) jedynie 9% Polaków określa swoją wiedzę finansową jako dobrą lub bardzo dobrą. Szczególnie nisko swoje podstawy znajomości ekonomii, oceniają młodzi w wieku 18-34 lata (57% wskazań) oraz osoby powyżej 65. roku życia (56% wskazań). Duże problemy ten obszar wiedzy sprawia również mieszkańcom wsi, wśród, których 58% osób nie określa własnego poziomu znajomości zagadnień finansowych choćby jako przeciętnego. Polacy najsłabiej oceniają swoją wiedzę z zakresu cyberbezpieczeństwa (65%). W dalszej kolejności krytycznie spoglądamy na poziom wiedzy o kredytach i pożyczkach (44%).

Wyniki badań samooceny wiedzy finansowej Polaków pokazują, że prowadzone działania edukacyjne są potrzebne i wymagają dalszego rozwoju oraz współpracy między różnymi środowiskami tak jak ma to miejsce w przypadku Programu "Bankowcy dla Edukacji", a także systemowego zaangażowania oświaty i mediów. Jednocześnie warto podkreślić, że 42% bankowców już zauważa stopniowy wzrost świadomości ekonomicznej klientów. Niemniej, w kontekście chociażby dynamicznego rozwoju bankowości elektronicznej, niedobór wiedzy w zakresie cyberbezpieczeństwa zadeklarowany przez 65% badanych stanowi bardzo istotne wyzwanie, któremu należy sprostać – powiedział Prezes Związku Banków Polskich, Krzysztof Pietraszkiewicz.

Bankowcy (ostrożnie) dostrzegają poprawę

Wyniki analizy „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2019” warto porównać z ocenami bankowców, którzy na zlecenie Związku Banków Polskich zostali zapytani w lutym br. o to jak oceniają poziom wiedzy klientów banków. Ponad połowa (56%) ocenia go jako przeciętny, a prawie jedna trzecia (27%) jako dobry. Optymizmem może napawać fakt, że zdaniem 42% pracowników sektora bankowego podnosi się stopniowo poziom wiedzy finansowej ich klientów. Jako jedno z najtrudniejszych zagadnień dla klientów banków wskazane zostało również cyberbezpieczeństwo (24%); lecz na pierwszym miejscu w tej kategorii znalazło się inwestowanie (62%).

Podobna ocena ekspertów pokrywa się z opinią respondentów – jak wynika z badania, 64% z nas nie jest obecnie zainteresowanych inwestowaniem na Giełdzie Papierów Wartościowych. Wśród podstawowych obaw dotyczących lokowania kapitału na warszawskim parkiecie Polacy wymieniają nieprzewidywalność rynku finansowego, lęk przed ryzykiem i brak wiedzy. Badanie potwierdza jednak, że 62% respondentów wie na czym polega inwestowanie na GPW lub zna podstawowe terminy związane z tą tematyką, takie jak „akcje” czy „obligacje” – osoby te różnią się jednak w podejściu do dalszego pogłębiania wiedzy lub chęci wypróbowania jej w praktyce.

Z oszczędzaniem nieco lepiej

Pozytywnie – również w kontekście wprowadzenia programu Pracowniczych Planów Kapitałowych – wyglądają wyniki dotyczące oszczędzania długoterminowego. 40% badanych zna kilka narzędzi służących odkładaniu pieniędzy na cele emerytalne i – co ważniejsze – planuje ich stosowanie w przyszłości. Wśród osób w wieku 18-34 lat ten odsetek wynosi aż 66%. Z kolei 39% ankietowanych wie, że istnieją możliwości oszczędzania na emeryturę, ale do tej pory nigdy się nimi nie interesowała.

Wyniki badania potwierdzają, że kierunek naszych działań edukacyjnych, obliczony na przyciągnięcie nowych inwestorów na Giełdę, jest słuszny. W jego realizacji z pewnością pomogą nasze inicjatywy strategiczne oraz implementacja zapisów zawartych w rządowej Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Optymizmem napawają dane dotyczące podejścia Polaków do oszczędzania długoterminowego. Trzeba zrobić wszystko, aby to pozytywne podejście przekuć w wysoki poziom partycypacji w startującym programie PPK. Chcemy jako GPW aktywnie wspomagać PFR w informowaniu pracodawców i pracowników o zaletach tego projektu. Wdrożenie programu PPK oznacza, że przyszli emeryci będą mogli bezpośrednio skorzystać z owoców wzrostu gospodarczego – powiedział Prezes Giełdy Papierów Wartościowych, Marek Dietl.

Banki ważnym źródłem wiedzy finansowej dla klientów

Jedną z podstaw świadomości ekonomicznej Polaków okazuje się umiejętność rzetelnego czytania zawieranych umów. Jak wynika z badania na zlecenie WIB i FGPW, 75% osób deklaruje, że bardzo dokładnie czyta lub przynajmniej stara się czytać zapisy w umowach, choć jednocześnie przyznaje, że nie zawsze rozumie wszystkie jej elementy. Niepokojący jest fakt, że blisko co czwarta osoba z wykształceniem podstawowym przyznaje się do sprawdzania jedynie podstawowych zapisów i danych.

Z badania wynika również, że informacje na temat finansów i ekonomii Polacy najchętniej czerpią z mediów (68%) i Internetu (66%). Co ciekawe, dla połowy badanych to banki i inne instytucje finansowe są ważnym źródłem wiedzy ekonomicznej. Jako najbardziej preferowaną formę nauki (68%) podstaw finansów, bankowości czy inwestowania wskazano spotkania bezpośrednie, ze szczególnym uwzględnieniem lekcji i wykładów. Do ankietowanych przemawiają również poradniki i infografiki (55%), a także filmy edukacyjne oraz platformy e-learningowe (oba po 53%).

Zajmujesz się animacją społeczną? A może koordynujesz działania wolontariuszy? 

Planujesz działania na rzecz osób o niskich kwalifikacjach? 

Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod i niestandardowych form? 

Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!

Zobacz także:

Edukujemy wspólnie w imieniu sektora bankowego

Brak wiedzy finansowej i jej wpływ na decyzje finansowe młodych ludzi

Źródła:

https://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/Poziom_wiedzy_finansowej_Polakow_2019.pdf