Wizja dla wsi
ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!
Jako Liderka działająca na wsi, często z różnymi grupami tworzę lokalne wizje i strategie rozwoju lokalnego. Dotyczą one zazwyczaj terenu gminy, powiatu lub też konkretnej organizacji czy też instytucji. Są to dokumenty strategiczne, których celem jest zobrazowanie przyszłości, zazwyczaj w perspektywie 3 do 5 lat. Wydawać by się mogło, że ten czas jest dość długi. Tu można się zdziwić, bo gdy trafiłam na Europejską Wizję Obszarów Wiejskich, to zobaczyłam, że stworzono ją w perspektywie 15 letniej. W tym wpisie poświęcam jej trochę uwagi, gdyż wiem, że dla osób mieszkających i działających na wsi może ona wnieść sporo informacji, odnośnie przyszłych działań. Sama na jej podstawie wyciągnęłam kilka ważnych wniosków i wiem trochę więcej na temat głównych kierunków działań. Zapraszam do lektury!
Komisja Europejska stworzyła Europejską Wizję Obszarów Wiejskich. Jej celem jest świadome kształtowanie przyszłości obszarów wiejskich w Unii Europejskiej do 2040 roku. Wizja ta stawia obszary wiejskie za kluczowe dla społeczeństwa i gospodarki, zapewniające żywność, domy, miejsca pracy i wsparcie ekosystemów. Koncentruje się na ochronie i inwestowaniu w europejską wieś dla zapewnienia jej zrównoważonej przyszłości.
Filarem wizji jest plan obejmujący 30 działań realizowanych przez 14 departamentów Komisji Europejskiej. Opiera się on czterech obszarach, które w zamierzeniu służą uzyskaniu: silniejszych, lepiej połączonych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich. Zostanie to osiągnięte poprzez wzmocnienie struktury społeczno-gospodarczej społeczności wiejskich, poprawę łączności i infrastruktury, zwiększenie odporności na wyzwania takie jak zmiana klimatu oraz zapewnienie dobrobytu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju.
Istotnym elementem wizji jest również Pakt na rzecz obszarów wiejskich. Stanowi on ramy dla współpracy między różnymi zainteresowanymi stronami, w tym rządami, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami i obywatelami. Pakt ma trzy główne cele: wzmocnienie głosów wiejskich w ramach politycznej debaty, ułatwianie tworzenia sieci kontaktów i wzajemnego uczenia się oraz zachęcanie do podejmowania dobrowolnych wysiłków na rzecz osiągnięcia wspólnych celów.
Poglądy społeczności wiejskich, rolników i przedsiębiorstw mają zasadnicze znaczenie dla kształtowania kompleksowej wizji przyszłości obszarów wiejskich. Dlatego też, by zapewnić możliwość wymiany poglądów i informacji z zainteresowanymi stronami z obszarów wiejskich oraz nakreślić scenariusze dotyczące przyszłości obszarów wiejskich w UE, Komisja od samego początku współpracowała z Europejską Siecią na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD), krajowymi sieciami obszarów wiejskich i jednostkami wspierającymi oraz zaangażowanymi organizacjami.
Komisja przeprowadziła także otwarte konsultacje publiczne, umożliwiając obywatelom, organizacjom pozarządowym i zainteresowanym stronom podzielenie się swoimi poglądami, doświadczeniami i oczekiwaniami w odniesieniu do długoterminowej wizji obszarów wiejskich UE. Zapewniła także pakiet warsztatów, by zachęcić grupy mieszkańców obszarów wiejskich do zastanowienia się nad ich własną wizją przyszłości, by uwzględnić ich poglądy w tym projekcie. W efekcie zorganizowano 170 warsztatów w 19 krajach UE, w których uczestniczyło ponad 3 000 mieszkańców obszarów wiejskich.
Wizja dla wsi - perspektywy do 2040 roku:
Silniejsze obszary wiejskie - Wspólna Polityka Rolna (WPR) przyczyni się do wzmocnienia pozycji społeczności, poprawy dostępu do usług i promowania innowacji. Ważnym narzędziem, które może przynieść korzyści młodym ludziom na obszarach wiejskich, będzie podejście LEADER. Wiele z zaplanowanych interwencji ma służyć zwiększeniu wymiany wiedzy i budowaniu potencjału w zakresie zagadnień związanych ze środowiskiem i klimatem, a także innowacji. Sukcesywnie będą rozwijane działania wspierające rozwój inteligentnych wsi, a to z kolei może przyczynić się do promowania innowacji, wdrażania nowych technologii, korzystania z rozwiązań cyfrowych, a w niektórych przypadkach także innowacji społecznych. Ponadto państwa członkowskie planują wiele interwencji inwestycyjnych służących poprawie infrastruktury wiejskiej. Obejmuje to zarówno rozwój transportu (np. dróg) i infrastruktury wodnej, jak i poprawę dostępności usług na obszarach wiejskich, w tym usług socjalnych, opieki zdrowotnej i edukacji.
Połączone obszary wiejskie - Państwa członkowskie planują szereg działań w zakresie współpracy i inwestycji, a także wsparcia wymiany wiedzy i doradztwa w celu zwiększenia zdolności cyfrowych, które mają wzmocnić budowanie potencjału cyfrowego i wdrażanie cyfrowych modeli biznesowych, a także szeregu interwencji typu KNOW służących zwiększeniu umiejętności cyfrowych. Planowane działania będą też służyły poprawie łączności internetowej na obszarach wiejskich, zapewniając wsparcie finansowe dla rozbudowy sieci szerokopasmowych.
Odporne obszary wiejskie - Zreformowana WPR przyczynia się do zwiększenia działań w zakresie ochrony środowiska i klimatu, zwłaszcza w sektorze rolno-spożywczym i leśnym. Wszystkie WPR zawierają interwencje zmierzające do uczynienia rolnictwa bardziej ekologicznym. Wsparcie współpracy, wsparcie inwestycyjne i wymiana wiedzy, mają ponadto wspierać wdrażanie bardziej zrównoważonych technologii i praktyk. Wizja rozwoju wsi przewiduje też wsparcie na rzecz odbudowy i ochrony środowisk wiejskich. Działania te nie odnoszą się jednak wyraźnie do ogólnych kwestii związanych z odpornością społeczności wiejskich na zmiany klimatu. Odporność społeczna jest uwzględniana w ograniczonym zakresie poprzez wsparcie w ramach współpracy i inwestycji. W wizji rozwoju obszarów wiejskich dostrzeżono też kilka grup społecznych, z którymi należy rozwijać współpracę lokalną. Są to m.in. osoby starsze, mniejszości etniczne, uchodźcy, migranci oraz kobiety zamieszkujące wieś.
Zamożne obszary wiejskie - Krajowe Plany Strategiczne wskazują rolnictwo, leśnictwo, produkcję i przetwórstwo żywności oraz bio_gospodarkę jako ważne czynniki przyczyniające się do wzrostu dobrobytu na obszarach wiejskich. Wsparcie LEADER może przyczynić się do tworzenia miejsc pracy oraz wzrostu gospodarczego i dywersyfikacji, zwiększając także innowacyjność i konkurencyjność gospodarek wiejskich.
Myśląc o 4 filarach przyszłości wsi, dostrzegam pewne punkty styczne. Jestem przekonana, że sukcesywne bazowanie na tej wizji przyniesie wiele dobrych i konkretnych rozwiązań dla obszarów wiejskich i mieszkańców wsi. A jak finalnie będzie... zobaczymy w 2040 roku.
Karolina Suska – socjolożka, edukatorka, trenerka, tutorka. Absolwentka UJ, Szkoły Liderów PAFW i Akademii Liderów Kultury. Wiejska aktywistka zafascynowana pracą na rzecz lokalnych społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz kobiet. Pasjonatka odkrywania potencjału drzemiącego w ludziach. Ambasadorka EPALE.
Zobacz także:
Projekty rozwojowe na rzecz kobiet na wsi
Projekty rozwojowe na rzecz KGW
Rolniczki - kobiety, które zmieniają polską wieś
5 pomysłów na kobiece działania
fundamenty
Skoro założenia są wypracowane przez Komisję Europejską to muszą być długofalowe i strukturalne :) pamiętajmy jadnak by równolegle budować tkankę społeczną, wzmacniać relacje, sąsiedzkość, wzajemne wsparcie. Niezwykle ważna jest infrastruktura społeczna, czyli miejsca gdzie mieszkańcy współtworzą przestrzeń i ofertę edukacyjną dla siebie. I wreszcie partnerstwa lokalne tj. optymalne wykorzystanie zasobów w danej społeczności