ok. 4 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Myślę, że warto zacząć od tego, czym ten coaching jest i jaka jest różnica między coachingiem a nauczaniem. 

Nauczanie koncentruje się na przekazywaniu wiedzy oraz rozwoju umiejętności. By nauczanie było bardziej efektywne, można wspomóc je podejściem coachingowym, czyli… motywowaniem i wspieraniem poprzez np. zadawanie odpowiednich pytań. Co to daje? Jedną z korzyści jest budowanie poczucia sprawczości u osób, które uczymy. Coaching to nie ocenianie, ale dawanie ludziom przestrzeni na samodzielne dochodzenie do wniosków, które mogą podnieść jakość ich życia. 

^{Fot. Felipe Correia / Unsplash}

Ale po kolei. Co ma do tego inteligencja emocjonalna? Jest niezwykle przydatna w coachingu. Wg Golemana wyróżnia się 5 kompetencji inteligencji emocjonalnej. Są to: 

• samoświadomość 
• samoregulacja 
• motywowanie się do działania
• empatia
• umiejętności społeczne. 

Samoświadomość, czyli zdolność do zauważania i rozpoznawania własnych emocji, a także umiejętność identyfikacji źródeł tych emocji.

Samoregulacja – rozumiana jako zdolność do kontrolowania swoich emocji i impulsów. 

Motywowanie do działania – jako nastawienie na szukanie rozwiązań, determinacja do rozwiązywania trudności. 

Empatia – umiejętność zauważania emocji i reagowania na nie. 

Umiejętności społeczne – związane są z komunikacją, asertywnością, współpracą. 

Kolejnym ważnym aspektem, który może być przydatny w nauczaniu z użyciem coachingu, jest umiejętność stawiania celów. Warto, żeby osoba, z którą pracujemy nad osiągnięciem jakiegoś celu, osadziła go w modelu SMART, gdzie 

S – oznacza sprecyzowany. Cel powinien być dokładnie określony. 

M – mierzalny. Tak, by można było zmierzyć, czy został osiągnięty czy nie lub mierzyć, na jakim etapie osiągnięcie celu się znajduje.

A – atrakcyjny. Łatwiej nam osiągnąć cel, gdy jest atrakcyjny. Ciężko nauczyć się programowania, gdy nas to nie interesuje. 

R – realny. Warto, żeby cel był realny do osiągnięcia.

T – terminowy. Ważne, by osadzić osiągnięcie celu w czasie. Ustalić termin, w którym chcemy go osiągnąć. 

Jest kilka słów, których warto unikać przy formułowaniu celu. Są to m.in.: „spróbuję”, „prawdopodobnie”, „może”. 

Niezwykle ważnym komponentem jest umiejętność aktywnego słuchania. Wyróżnia się 3 poziomy słuchania: 

• Poziom 0 – skupiasz się na sobie. Jako słuchacze jesteśmy świadomi swoich myśli, osądów, uczuć. Potrafimy filtrować to, co słyszymy przez własne doświadczenie i potrzeby. 
• Poziom 1 – uwaga skupia się na mówcy. Jesteśmy w pełni zaangażowani w to, co mówi nasz rozmówca oraz w to, w jaki sposób to mówi, jakie mogą towarzyszyć mu emocje. Ten poziom słuchania dotyczy też mimiki, gestykulacji, mowy ciała. 
• Poziom 2 – obejmuje słuchanie szerszego kontekstu niż to, co mówi nasz rozmówca. Obejmuje też uwagę na tym, co dzieje się wokół np. to, co dzieje się między słowami. 

Wyróżniamy 3 rodzaje pytań: 

• Zamknięte – takie, na które możemy odpowiedzieć „tak/nie”. Zaczynają się od „czy”. 
• Otwarte – takie, na które nasz rozmówca może odpowiedzieć szerzej. Można je zacząć od „jak/ co myślisz o…”
• Hipotetyczne – wskazywanie alternatywnych rozwiązań. „Co jeśli…” 

Warto wspomnieć o samych pytaniach coachingowych. Nie sposób tu nie wspomnieć o modelu GROW.  

• G – goal. Jest to etap, na którym warto określić cele z osobą, którą edukacyjnie wspieramy. 
• R – reality. Odwołuje się do rzeczywistości osoby i do jego aktualnej sytuacji. Opiera się na tym, co „tu i teraz”. 
• O – options. Możliwości. Etap kreowania rozwiązań, generowanie opcji. 
• W – will. Odnosi się do tego, co dalej, do kolejnego kroku. Określenie drogi, którą osoba ma podążać, aby osiągnąć cel.

Przydatnym aspektem jest też wiedza na temat tego, w jaki sposób możemy reagować  na problematyczne sytuacje. Pomocna tu będzie teoria „6 kapeluszy myślowych”,  której autorem jest Edward de Bono.

• Kapelusz biały – skupienie na faktach. Opisujemy krok po kroku sytuacje, przedstawiając fakty. 
• Kapelusz czerwony – odpowiada za uczucia. Pojawiają się tu emocje, uczucia, intuicja związana z zaistniałą sytuacją. 
• Kapelusz zielony – związany jest z kreatywnością. Kreatywne podejście, nieszablonowe rozwiązania sytuacji – to charakterystyczne cechy osoby w „zielonym kapeluszu”.
• Kapelusz żółty – charakteryzuje go optymizm. Pozytywne spojrzenie na sytuację, szukanie pozytywnych sposobów rozwiązań sytuacji trudnej. 
• Kapelusz czarny – kapelusz pesymisty. Będąc w tym kapeluszu widzimy tylko wady i słabe punkty zaistniałej sytuacji. 
• Kapelusz niebieski – odpowiada za zarządzanie pozostałymi kapeluszami. „Spina” w całość to, co wypracowaliśmy przy użyciu poprzednich kapeluszy. 

Zachęcam do wykorzystania powyższej wiedzy w celu usprawnienia pracy z osobami dorosłymi.