Shalan Alhamwy: een unieke plek om wereldmuziek te leren spelen
Short Bio
Ik ben sinds anderhalf jaar coördinator van de muziekateliers en studeerde zowel klassieke als Arabische muziek in Syrië. Ik geef les westerse en oosterse viool en speel in tal van ensembles zoals Olla Vogala, Liqa’ en Damast Duo en leid verschillende muziekgroepen zoals Jiraan en Picea Orientalis. Ik componeer ook en die composities worden wereldwijd uitgevoerd. Ik stond samen op het podium met enkele van de beste Arabische artiesten zoals Fairouz, Marcel Khalifa, Rima Khsaish…
My EPALE
EPALE interesseert me erg. Het is een bron van inspiratie om les te geven aan volwassenen en nieuwe inzichten en voorbeelden te leren kennen.
My Story
Wie qanun, bağlama (saz), oed, darboeka, riqq, bendir, folk- of Oosterse viool wil leren spelen kan terecht in de muziekateliers van intercultureel centrum De Centrale in Gent. De muziekateliers nemen een unieke plaats in. Het is onweerlegbaar één van de weinige plaatsen in Vlaanderen met een lessenaanbod wereldmuziek. Ook de manier waarop het pedagogische proces wordt benaderd maakt deze muziekateliers anders.
De muziekateliers bieden een alternatief voor muziekeducatie voor volwassenen, door de instrumenten en de aanpak. We zijn geen academie of maken geen onderdeel uit van het deeltijds kunstonderwijs. De instrumenten zijn vooral afkomstig van de landen rond de Middellandse Zee. Maar we bieden ook folkviool. Naast de instrumentenlessen, is er ook samenspel en geven we workshops en masterclasses, bv. Marokkaanse zang, Bulgaarse zang, accordeon van de Zwarte Zee. Daar zoeken we het wat verder dan in onze reguliere lessen.
Orale traditie
Traditionele muziek kent vaak een mondelinge traditie. Ze wordt generaties lang overgeleverd van muzikant op muzikant, van meester op leerling. Daarom zoeken we naar een andere pedagogische aanpak dan bij klassieke muziek of jazz. Melodieën op het gehoor leren is dus een belangrijk aspect in deze muziek, daarnaast komen andere aspecten die verbonden zijn aan bepaalde muziekstijlen zoals versieringen, improvisaties en modes. Zonder die versieringen wordt de muziek te simpel. Met partituren kan je een melodie leren, maar om versieringen te leren moet je naar een ervaren muzikant kunnen luisteren. Dat kan live zijn of via een opname. Een ideale en progressieve pedagogische methode moet een goed begrip van de beide methodes toepassen, namelijk spelen op basis van een partituur én spelen op het gehoor.
Speelplezier
Vanuit een achtergrond als uitvoerend muzikant maken ‘meesters’ hun ‘leerlingen’ vertrouwd met deze twee manieren en geven hen alle basisvaardigheden mee om op hun beurt echte muzikanten te worden. De Centrale engageert lesgevers die als muzikant met hun voeten in de live-muziekpraktijk staan. Hun benadering is eerder gericht op speelresultaat en speelplezier dan op de theoretische muziekstudie. Toch zijn onze leerkrachten voldoende geschoold om de cursisten de nodige muziektheorie bij te brengen. Ze combineren verschillende leermethodes zodat de cursisten zich verder kunnen bekwamen in de studie van hun instrument.
Improviseren
De muziekateliers bestaan ondertussen 16 jaar en zijn gestart omdat er bij de Turkse gemeenschap in Gent een grote vraag was naar lessen baglama. Toen kon je dat nog niet in het traditioneel muziekonderwijs volgen. Nu krijgen we soms nog heel specifieke vragen over bepaalde instrumenten, zoals de balkanklarinet bijvoorbeeld. We moeten natuurlijk telkens zien of we daar voldoende leerlingen voor kunnen vinden voor een jaarreeks. Onze muziekateliers moeten kostendekkend werken, vermits we niet onder het kunstonderwijs vallen. Dat is ook niet onze ambitie, we passen niet in dat systeem of willen er misschien niet in passen. Ik heb zelf klassiek muziekonderwijs gevolgd en heb gemerkt dat het twee verschillende werelden zijn. Ik ben een ander mens als ik klassieke muziek speel. Ik heb Bach leren spelen van partituur, terwijl Bach zelf improviseerde. De cadenza’s van Mozart waren ook improvisaties en zijn pas later uitgeschreven. En nu mogen we in de meeste gevallen niet meer improviseren in de klassieke muziek. In de traditionele Oosterse muziek kan dat dan weer wel.
Dankzij de Centrale kunnen de muziekateliers bestaan omdat deze organisatie het ideale kader en steun biedt. In de Centrale loopt educatie ook samen met de podiumprogrammatie. We sluiten aan bij muziekprojecten als ‘Fiddlers on the move’, rond de viool, of ‘Istanbul Express’, rond Turkse muziek, dat maakt het onderwijs ook zo boeiend.
Van 5 tot 70 jaar
We hebben 6 leerkrachten en 160 leerlingen, waarvan 60% volwassenen. Sommigen hebben ervaring, anderen starten van nul. De leeftijd van onze leerlingen gaat van 5 jaar tot 70 jaar en hun afkomst is heel divers. Baglama is bijvoorbeeld heel populair bij de Turkse gemeenschap. Het is dan ook hét instrument uit de Turkse cultuur. De oed is dan weer een Arabisch instrument, Maar telkens is er ook wel interesse van Vlamingen. De folkviool is dan misschien wat meer Westers, maar gaat ook breder met Ierse muziek, Balkanmuziek…
Was dit verhaal inspirerend? Laat het ons weten, geef hieronder je reactie. Je maakt kans om een uniek Epale-geschenk te ontvangen.
Elke maand (van mei tot november 2021) worden er 5 geschenkjes verloot onder de EPALE-leden die een reactie gaven op een Community Story. Alle relevante reacties komen in aanmerking.