Samenvatting artikel 20 in de reeks Leren in de educatie, Lesgeven, begeleiden en faciliteren. Het onderwerp van dit artikel is 'De volwasseneneducatie in Europees perspectief'.

Inleiding

Op www.oefenen.nl is in de reeks Leren in de educatie, Lesgeven, begeleiden en faciliteren een nieuw artikel verschenen van Bert-Jan Buiskool over de ontwikkeling van de volwasseneneducatie en leven lang leren in Europa. De Europese Unie is al jaren actief bezig met beleid en subsidies om de volwasseneneducatie in EU-lidstaten te stimuleren. De grote vraag is wat dit beleid oplevert. In dit artikel laat Bert-Jan Buiskool zien hoe het beleid zich sinds 2000 heeft ontwikkeld en wat de impact is op de EU-lidstaten, met speciale aandacht voor Nederland. Bert-Jan Buiskool is senior onderzoeker en directeur van Ockham IPS, een onderzoeksbureau dat zich bezighoudt met vraagstukken rond onderwijs, arbeidsmarkt en Europees beleid en was betrokken bij diverse studies en adviestrajecten voor de Europese Commissie; European training Foundation; Cedefop en diverse lidstaten. Hij is bestuurslid van Platform Learn for Life en ambassadeur van EPALE.   

De reeks Leren in de educatie is een herziening van het in 2009 verschenen Handboek NT1. Voor docenten en opleiders. Deze herziening gaat niet meer uit van een papieren versie, maar bestaat uit een reeks artikelen die vrij te downloaden zijn. De artikelen zijn te vinden op www.oefenen.nl. Op EPALE verschijnen steeds samenvattingen van de artikelen. 

De artikelen betreffen het leren van Nederlandssprekende volwassenen die hun basisvaardigheden willen bijspijkeren of uitbreiden in formeel en non-formeel onderwijs. Het gaat hierbij om taal, rekenen, digitale vaardigheden, vaardigheden die je ook nodig hebt als het gaat om omgaan met gezondheid, opvoeding, werk, leren, rondkomen met je geld.

De artikelen zijn bedoeld voor verschillende groepen gebruikers: docenten, (vrijwillige) begeleiders, uitvoerenden met specifieke taken (denk aan werving en PR), opleiders, managers, netwerkpartners, beleidsmakers en subsidiegevers (denk aan gemeenteambtenaren), sponsoren en opdrachtgevers. 

In totaal verschijnen 21 artikelen. Dat is mogelijk met middelen van het Steunpunt Basisvaardigheden ve, Fonds 1818, de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS, Stichting Dioraphte, EPALE NL en Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl.

De volwasseneneducatie om Europees perspectief

De impact die het Europees beleid wil bereiken, zo stelt Buiskool vast in het begin van zijn artikel, is samen te vatten onder één cijfer: minstens 15 procent van de volwassenen in Europa moet deelnemen aan een vorm van leren in 2020. Maar, zo stelt hij, de deelnamestatistieken geven aan dat dit doel nog lang niet in zicht is. Het Europese gemiddelde in 2010 was 9,3 procent en dit is in 2019 gestegen tot 10,8 procent. Hiermee ligt de doelstelling van 15 procent nog ver buiten bereik. Bovendien zijn het nog steeds vooral de hoger opgeleiden die profiteren van het beleid.

In het tweede deel van het artikel gaat de auteur in op verschillende benaderingswijzen van Leven Lang Leren en het belangrijke Memorandum Levenslang Leren uit 2000 dat nog steeds de basis vormt voor het Europese beleid. Hij stelt dat volwasseneneducatie niet alleen gericht moet zijn op arbeidsparticipatie maar ook op sociale inclusie. Vervolgens schetst het artikel de concretisering van deze uitgangspunten in daarna verschenen beleidsdocumenten, met als belangrijkste de herziene Agenda van 2015 en het recentelijk opnemen van het recht op leven lang leren in de Europese Pijler van Sociale Rechten.

In het tweede deel van het artikel wordt vooral aandacht besteed aan de opbrengsten van het Europese beleid, hoe zich dit vertaald heeft in investeringen en wat we in de Nederlandse context terugzien van dit Europese beleid.

Tenslotte volgen een groot aantal conclusies en concrete aanbevelingen, zowel voor Europa als voor Nederland. Dan gaat het zowel om governance als om financiering, het betrekken van werkgevers, de kwaliteit van aanbieders, professionalisering van docenten, inclusiviteit van het volwassenenonderwijs de noodzaak van flexibel aanbod.

Een interessant artikel voor degene die geïnteresseerd is in een bredere kijk op volwassenenonderwijs dan alleen basisvaardigheden en laaggeletterdheid en in de Europese dimensie van Leven Lang Leren en de laatste ontwikkelingen in Nederland.

Het volledige artikel De volwasseneneducatie in Europees perspectief