EPALE - Pjattaforma Elettronika għat-Tagħlim tal-Adulti fl-Ewropa

Il-ħin huwa marbut b’mod inseparabbli mal-eżistenza tal-bniedem u mal-esperjenza tagħna. It-Temporalità – kunċett aktar newtrali iżda multidimensjonali – hija ġeneralment meqjusa bħala dimensjoni kostituttiva tal-azzjoni u l-eżistenza kollha tal-bniedem. Il-ħin mhux biss jiffunzjona bħala kejl kwantitattiv għad-deskrizzjoni jew il-valutazzjoni tal-fenomeni fiżiċi (bħall-moviment jew it-trasformazzjonijiet fil-post u fis-sustanza), iżda jiffunzjona wkoll, simili għall-ispazju, bħala qafas kategoriku li permezz tiegħu jinbnew l-aspetti relazzjonali tas-soċjetà u l-individwalità.

“Il-ħin,” kif qal Emmanuel Kant, “huwa kunċett neċessarju li fuqu huma bbażati l-perċezzjonijiet kollha tagħna”. (Kant KrV B 52). 

It-tagħlim bħala azzjoni fil-ħin

It-tagħlim dejjem jiżvolġi maż-żmien f’żewġ forom primarji: f’sens kronometriku (“it-tagħlim dejjem jieħu ż-żmien”) u jinsab f’diversi fażijiet tal-ħajja tal-bniedem f’sens kronoloġiku (eż. “titgħallem kif tmut”).

Barra minn hekk, it-teoriji u l-kunċetti edukattivi huma intrinsikament inkorporati fil-kuntesti storiċi. Pereżempju, il-kunċett tat-tagħlim tul il-ħajja ħareġ bħala imperattiv modern b’reazzjoni għat-trasformazzjonijiet aċċellerati li huma karatteristiċi tas-soċjetà kontemporanja – evoluzzjoni li ħafna drabi tiġi inkwadrata fin-narrattiva usa’ tal-modernizzazzjoni (“it-tagħlim lejn il-futur”). Għalhekk l-istituzzjonijiet edukattivi, il-programmi u l-prattikanti huma responsabbli għat-trawwim tat-tagħlim kontinwu matul il-ħajja kollha. L-individwi jeħtiġilhom kontinwament jirreaġixxu u jadattaw għat-tranżizzjonijiet tal-ħajja, li ħafna minnhom huma kkaratterizzati minn inċertezza u imprevedibbiltà.

Finalment, huwa importanti li nirrikonoxxu li l-esperjenza tat-tagħlim hija kkaratterizzata minn kwalitajiet temporali, li huma diversi, perċepiti b’mod suġġettiv, u jvarjaw skont il-kuntesti, is-sitwazzjonijiet, il-ħin tal-ġurnata, l-istaġun…

“Li kieku l-ħin kien biss dak li jkejlu l-arloġġi, kieku malajr insibu tweġiba għall-mistoqsija dwar il-ħin. Huwa ma jkun xejn ħlief is-sempliċi tul tal-avvenimenti li jista’ jitkejjel. Iżda tinbet l-impressjoni li dan xorta ma joqrobx lejn it-tifsira veru tiegħu.” (Rüdiger Safranskis, 2015, traduzzjoni proprja)

Il-kunċett tal-ħin joffri lenti qawwija li permezz tagħha tista’ tiġi indirizzata l-mistoqsija ta’ x’inhu distintament uman. Bħalma argumentaw Stolarski u oħrajn (2018), “Il-kapaċità li tivvjaġġa fil-ħin bil-moħħ tikkostitwixxi diskontinwità bejn il-bnedmin u annimali oħra. Din il-kapaċità assolutament unika […] tippermettilna ‘mhux biss li mmorru lura fiż-żmien, iżda wkoll li nipprevedu, nippjanaw u nsawru virtwalment kwalunkwe avveniment futur speċifiku’” – kollox mill-mument attwali. Din il-kapaċità temporali tippermetti lill-individwi jirriflettu fuq l-esperjenzi tal-passat, jipproġettaw lilhom infushom f’futuri possibbli, u jaġixxu fil-preżent. 

Għat-tagħlim tal-adulti, tali kapaċitajiet ta’ retrospezzjoni u prospezzjoni (biex nużaw l-espressjonijiet ta’ Edmund Husserl) huma ċentrali għall-proċessi tat-tagħlim, u r-rikonfigurazzjoni tal-identità matul il-ħajja kollha (“bijografizzazzjoni”, kif definit minn Peter Alheit). B’liema modi l-ħsibijiet, il-perċezzjonijiet u l-azzjonijiet relatati mal-ħin huma ankrati b’mod abitwali fil-proċessi edukattivi? X’differenzi fit-tagħlim tul il-ħajja relatat maż-żmien jitfaċċaw f’diversi fażijiet tal-ħajja, u kif dawn id-differenzi jimmanifestaw ruħhom b’mod differenti għal nies ta’ ġeneri differenti? Kif l-istudenti nfushom jipperċepixxu dawn id-differenzi edukattivi relatati mal-ħin u kif jindirizzawhom? 

James Draper juża l-metafora “Mandala Dinamika tal-Edukazzjoni tal-Adulti”, li “tinkludi viżjoni tad-dinja” tal-edukazzjoni tal-adulti fir-“realtajiet tal-lum u viżjoni tal-futur” tagħha (Draper, 2016, p. 156). 

Is-soċjetà kontemporanja hija kkaratterizzata minn sensittività akbar għaż-żmien bħala dimensjoni ċentrali tal-eżistenza tal-bniedem. Dan l-għarfien temporali akbar isawwar profondament diversi sferi tal-ħajja, u l-edukazzjoni tal-adulti bl-ebda mod mhija eżentata mill-influwenza tiegħu. Kemm fit-tagħlim kif ukoll fl-apprendiment, il-ħin mhuwiex sempliċiment fattur loġistiku iżda prinċipju kostituttiv li jimmanifesta ruħu f’modi multidimensjonali, xi kultant kontradittorji, u spiss sottili. Fl-età adulta – għall-kuntrarju tat-tfulija u l-adolexxenza bl-istituzzjonijiet edukattivi strutturati fil-ħin tagħhom (l-edukazzjoni skolastika obbligatorja) – il-ħin għat-tagħlim formali, mhux formali u informali għandu rwol ewlieni minbarra riżorsi (monetarji) oħra. 

Fil-proċess tat-tagħlim, l-esperjenzi tagħna u kif nimmaniġġjaw il-ħin jistgħu joħolqu kwalitajiet speċifiċi tal-ħin, bħas-sejba tal-paċi, il-kisba tal-konċentrazzjoni ritmika u l-kontemplazzjoni. Bħalma semmiet persuna intervistata fir-riċerka dwar Il-Ħin u t-Tagħlim fl-Età Adulta, jista’ anke jipprovdi “saħħa għall-bqija tas-sena”. Madankollu, jista’ jwassal ukoll għal pressjoni biex wieħed jadatta, żieda fl-istress u kompressjoni tal-ħin.

“Il-ħin fih innifsu”

Dan il-post tal-blogg jirrappreżenta tbegħid mit-teoriji konvenzjonali dwar il-ħin. Huwa jinvestiga l-kunċett tal-“ħin fih innifsu”, billi jittrattah bħala entità li tittraxxendi l-perċezzjoni umana u r-riduzzjoni simplistika għal ħinijiet kronometriċi u kronoloġiċi (lineari). B’dan il-mod, jistieden lill-qarrejja jesploraw id-dimensjonijiet profondi u spiss injorati tal-ħin, u jħeġġeġ fehim aktar profond li jmur lil hinn mill-esperjenza ta’ kuljum. Kif qal Levine (1997, p. 16): “kif in-nies jifhmu l-ħin f’ħajjithom huwa varjat ħafna. Hemm differenzi drastiċi f’kull livell: minn kultura għal kultura, minn belt għal belt, u minn ġar għal ġar. U fuq kollox, tgħallimt li l-ħin fuq l-arloġġ huwa sempliċiment il-bidu tal-istorja.”

Sir af iktar: suġġerimenti ta’ qari

Ħarsa lejn l-EPALE tiżvela bosta eżempji illustrattivi ta’ kif id-dinamika temporali tiżviluppa fil-prattika, fil-ħsieb, fir-riċerka, fit-teoriji, eċċ. tal-edukazzjoni tal-adulti: 

• Fil-“Key Takeaways for Educators and Parents,” il-proġett tad-Distrazzjoni Diġitali jew Inklużjoni Diġitali jenfasizza l-ħin bħala wieħed minn erba’ punti ta’ tħassib ewlenin, filwaqt li jenfasizza “il-ħtieġa li jiġu indirizzati l-prezz moħbi ta’ kontenut diġitali “b’xejn”: ħin, attenzjoni, u influwenza kummerċjali sottili” 
• A Time to Breathe huwa proġett ta’ sħubija tranżnazzjonali mifrux fuq sentejn “immirat biex jipprovdi edukazzjoni, taħriġ u sensibilizzazzjoni fil-livell nazzjonali u dak Ewropew dwar proċessi kreattivi li jippromwovu s-saħħa mentali pożittiva u l-benesseri emozzjonali taż-żgħażagħ.”  
• F’Robot society: the new normal Jumbo Klercq jitkellem dwar l-aċċellerazzjoni tas-soċjetà kurrenti.

Referenzi

Draper, James A. (2016). The Dynamic Mandala of Adult Education. In Shah, S Y. u Choudhary, Shri K.C. (edituri). International Dimensions of Adult and Lifelong Learning. International Institute of Adult and Lifelong Education (pp. 156–164). New Delhi/l-Indja.

Hassinger, Hannah u Schmidt-Lauff, Sabine (2024). Zeitdimensionen des Weiterbildungsverhaltens und seiner Barrieren (pp. 19–24). Forum erwachsenenbildung, 57(2). https://www.waxmann.com/artikelART105700

Levine, Robert (2006). A Geography of Time: The Temporal Misadventures of a Social Psychologist. New York: BasicBooks.

Safranskis, Rüdiger (2015). Zeit. Was sie mit uns macht und was wir aus ihr machen – Il-Ħin: X’Jagħmlilna u X’Nagħmlu bih. Munich: Hanser.

Schmidt-Lauff, Sabine (edituri) (2023).  Time and Temporalities in (Adult) Education and Learning. Sisyphus Journal of Education, 11 (1); bl-Editorjal: Introduzzjoni (pp. 6–9). https://doi.org/10.25749/sis.29952

Stolarski, Maciej, Fieulaine, Nicolas u Zimbardo, Philip G. (2018). Putting time in a wider perspective: The past, the present and the future of time perspective theory. F’V. Zeigler-Hill u T. K. Shackelford (Edituri), The SAGE handbook of personality and individual differences: The science of personality and individual differences (pp. 592–628). Referenza tas-Sage. https://doi.org/10.4135/9781526451163.n28

Dwar l-awtur

Sabine Schmidt-Lauff ilha Professur tal-Edukazzjoni Kontinwa u t-Tagħlim Tul il-Ħajja fl-Università Helmut Schmidt minn Settembru 2016. L-interess ewlieni tagħha huwa fir-Riċerka komparattiva internazzjonali dwar it-tagħlim tul il-ħajja; il-ħin u l-perjodi temporali fl-edukazzjoni tal-adulti; id-diġitalizzazzjoni u n-natura diġitali tal-edukazzjoni u t-tagħlim; u l-identità u l-prattika professjonali fil-qasam tal-edukazzjoni tal-adulti. Hija Espert tat-Tagħlim tal-Adulti tal-EPALE.