KUPPEL richt zich op het flexibele gebruik van leermogelijkheden via verschillende platformen met studiebegeleiding, aanbevelingen voor KI-leeropties en certificering.

Redactie: Deutsches Institut für Erwachsenenbildung

Doel van het onlangs gestarte project KUPPEL (KI-unterstützte plattformübergreifende Professionalisierung erwachsenenpädagogischer Lehrkräfte[1]) is een flexibel gebruik van leermogelijkheden via verschillende opleidingssystemen, betere KI-oplossingen voor studie aanbevelingen en studiebegeleiding en een systeem voor fraudebestendige certificaten door de toepassing van de blockchain-methodologie. De projectgroep heeft drie jaar de tijd om een hybride cloud te ontwikkelen die gekoppeld is aan de twee reeds bestaande leerplatformen: het EULE Lernbereich[2] van het Deutsche Institut für Erwachsenenbildung – Leibniz-Zentrum für Lebenslanges Lernen e.V.[3] (DIE) en de vhs.cloud van het Deutsche Volkshochschul-Verband[4] (DVV). Uiteindelijk krijgen docenten de beschikking over een competentiegericht opleidingsprogramma met de naam :DTrain, waarmee zij hun digitale vaardigheden verder kunnen ontwikkelen en waarvoor ook microcertificaten (micro degrees/ badges) uitgereikt kunnen worden.

Inhoudelijke structuur op basis van digitale competenties

Inhoudelijk is het opleidingsaanbod gericht op de professionalisering van de digitale vaardigheden van docenten. In het KUPPEL-project wordt daartoe een overkoepelend curriculum voor het opleidingsprogramma :DTrain (Digitaliseringstraining voor de volwasseneneducatie en voor de na- en bijscholing) ontwikkeld. De basis hiervan wordt gevormd door een competentie- en structuurmodel van digitale vaardigheden voor docenten dat in het verlengde van het GRETA Kompetenzmodell[5] in het project gedefinieerd wordt en als referentiekader voor het overkoepelende curriculum fungeert. De inhoudelijke aspecten die al in de vhs.cloud (DVV) c.q. in het opleidingsdomein EULE (DIE) beschikbaar zijn, worden op dit curriculum afgestemd en technisch aan de hybride KUPPEL-cloud gekoppeld zodat de leerstof platformoverschrijdend met één enkele inlogcode toegankelijk is.

Naar verwachting zal het definitieve opleidingsprogramma uiteindelijk uit zes modules bestaan die, naarmate de cursus zich verder ontwikkelt (van concept en uitvoering tot evaluatie e.d.), aandacht zullen besteden aan de uitdagingen die zich in de context van een digitale ondersteuning of totale digitale realisatie van het lesprogramma/ opleidingsmogelijkheden kunnen voordoen. De inhoud van de modules wordt via verschillende media en met een uiteenlopende moeilijkheidsgraad in de deelnemende portalen aangeboden. Die inhoud wordt op de behoeften en vragen van individuele gebruikers afgestemd en beschikbaar gesteld. De indeling met een uiteenlopende moeilijkheidsgraad is gebaseerd op het referentiekader van het overkoepelende curriculum. Voor een succesvolle afronding van een afzonderlijke module van het opleidingsprogramma kunnen badges c.q. microcertificaten uitgereikt worden. Die microcertificaten worden via een blockchain-component fraudebestendig in een ‘wallet’ (een soort digitale kluis) opgeslagen. Daardoor zijn zij op de middellange termijn ook in een andere context te gebruiken, bijvoorbeeld als studiepunten.

Dat betekent voor docenten in de volwasseneneducatie dat zij met :DTrain in de toekomst hun digitale vaardigheden kunnen uitbreiden en dat zij hiervoor individueel opgebouwde studiepunten kunnen halen. De mogelijkheid bestaat om te zijner tijd ook een bewijs c.q. certificaat voor succesvol afgeronde modules te ontvangen.

Het hele proces wordt ondersteund met kunstmatige intelligentie die binnen de te creëren hybride cloud via een Multi Agent System (MAS) gerealiseerd wordt.

Educatieve Agents voor een individueel opleidingsprogramma

Een MAS is een technisch systeem waarin meerdere spelers, de zogeheten Software Agents, enerzijds autonoom en anderzijds samen met andere spelers aan de oplossing van een of meerdere problemen werken. In KUPPEL-MAS dienen niet alleen individuele leertrajecten in kaart gebracht te worden die voordelen voor de cursisten met zich meebrengen, maar moeten ook partnerschappen tussen meerdere cursisten gecreëerd worden om gemeenschappelijk digitaal leren te stimuleren en te ondersteunen. Om dit te bereiken worden verschillende soorten Agents ingezet:

De Pedagogische Agent zorgt voor de (semantische) analyse van het lesmateriaal dat al in de vhs.cloud en in het opleidingsdomein EULE beschikbaar is. In aansluiting op het op competenties gerichte opleidingsprogramma worden er vervolgens op basis van het beschikbare lesmateriaal voorstellen gedaan voor didactisch zinvolle leertrajecten om de leerdoelen te verwezenlijken zoals die in de module geformuleerd zijn.

De Cursisten Agent slaat een persoonlijk profiel van de cursist(en) op (zoals basiskennis, leervoorkeuren en geplande leerdoelen) en stelt ‘in overleg’ met de Pedagogische Agent individuele leertrajecten voor. Tegelijkertijd wordt er informatie met andere Cursisten Agents uitgewisseld om potentiële studiepartnerschappen in kaart te brengen (personen die bijv. dezelfde voorkeuren en/of soortgelijke leerdoelen hebben). Die studiepartnerschappen worden vervolgens aan de betreffende cursisten voorgelegd. Die cursisten kunnen dan via een videoconferentie contact met elkaar opnemen en samen aan bepaalde opdrachten werken.

Naast die ene Pedagogische Agent en veel verschillende Cursisten Agents die elk een specifieke cursist vertegenwoordigen, kent KUPPEL MAS ook nog een Certificaten Agent. Deze verstrekt, ook nu weer afgestemd op de Pedagogische Agent en het overkoepelende curriculum, microcertificaten aan de Cursisten Agents voor een geslaagde afronding van bepaalde leertrajecten waarna die certificaten fraudebestendig worden opgeslagen.

Afbeelding: schematische weergave van de Software Agents en hun taken in de hybride cloud

Innovatieve vervolgopleiding

Het project vindt plaats in het kader van de subsidieregeling INVITE (Innovatiewedstrijd Digitale Platforms voor na- en bijscholing). Het project wordt gefinancierd door het Bundesinstitut für Berufsbildung[6] (BIBB) uit middelen die door het Bundesministerium für Bildung und Forschung[7] (BMBF) beschikbaar zijn gesteld. De projectgroep bestaat uit zes partners. Naast het Duitse Instituut voor Volwasseneneducatie (DIE - verantwoordelijk voor de theoretische onderbouwing van de competenties van :DTrain en voor de inhoudelijke differentiatie van het EULE-Lernbereich) en het Duitse Verbond van Volkshogescholen (DVV - als leider van de projectgroep en verantwoordelijk voor de vhs.cloud) zijn de volgende vier organisaties bij het project betrokken: het Deutsche Forschungszentrum für Künstliche Intelligenz[8] (DFK - voor de ontwikkeling van het MAS), het Fraunhofer-Institut für Angewandte Informationstechnik[9] (FIT - voor het gebruik van de blockchain-technologie voor de microcertificaten), Didactic Innovation[10] (DI - voor de programmering van de hybride cloud) en de Eberhard-Karls Universität Tübingen[11] (EKUT - voor het onderzoek ter ondersteuning van de projectontwikkeling).

Indien u in de volwasseneneducatie als docent actief bent en belangstelling hebt om :DTrain te testen en het onderzoek te ondersteunen, stuur dan s.v.p. een bericht aan eule@die-bonn.de

Over de auteur 

Carmen Biel is wetenschappelijk medewerkster bij het Duitse Instituut voor Volwasseneneducatie en fungeert als coördinator van het KUPPEL-project bij het DIE.

[1] Platformoverschrijdende professionalisering (met KI-ondersteuning) van docenten in de volwasseneneducatie

[2] Opleidingsdomein EULE

[3] Duits Instituut voor Volwasseneneducatie - Leibniz-centrum voor een leven lang leren e.V.

[4] Duits Verbond van Volkshogescholen

[5] Competentiemodel GRETA

[6] Bondsinstituut voor Beroepsopleidingen

[7] Bondsministerie voor Onderwijs en Onderzoek

[8] Duits Onderzoekscentrum voor kunstmatige intelligentie

[9] Fraunhofer-Instituut voor toegepaste informatietechniek

[10] Didactische Innovatie

[11] Eberhard-Karls-Universiteit Tübingen