Inspiracją do zawiązania klastra edukacyjnego jest aktywna współpraca organizacji
Klastry, jako nowoczesna forma współdziałania organizacji
Nowoczesną formą współdziałania organizacji, wykorzystującą wzajemny potencjał i efekt synergii jest klaster. Zgodnie z definicją klaster rozumiany jest, jako geograficzne skupisko niezależnych, wzajemnie powiązanych podmiotów reprezentujących określoną specjalizację gospodarczą, współpracujących i konkurujących ze sobą. Współpraca w ramach klastra ma charakter sformalizowany i jest ukierunkowana na osiągnięcie założonych wspólnych celów. Stanowi źródło korzyści i tworzy nową wartość dla wszystkich typów podmiotów w nim uczestniczących, takich jak przedsiębiorstwa, uczelnie i inne jednostki naukowe, instytucje otoczenia biznesu, administrację publiczną oraz pozostałe organizacje wspierające. Wśród motywów zawiązywania klastra wyróżnia się:
- zwiększanie skali i elastyczność działań organizacji;
- łatwiejszy dostęp do źródeł informacji i finansowania;
- uzyskiwanie szerokiego dostępu do sieci powiązań partnerskich;
Warto podkreślić uniwersalne korzyści wynikające z zawiązywania klastra. Otóż, dzięki połączeniu różnorodnych podmiotów w jeden, realizujący wspólne cele, organizacje tworzące klaster mogą jednocześnie realizować swoje cele jednostkowe. Im bardziej różnorodne podmioty wchodzić będą we współpracę w ramach klastra – tym lepiej dla klastra. Większa różnorodność może oznaczać większy stopień samowystarczalności tego grona.
Sektor edukacyjny w klastrach
Sektor edukacyjny jest kluczowym partnerem klastrów, gdyż zapewnia obecnym i przyszłym pracownikom niezbędne umiejętności i przygotowuje ich do podjęcia pracy. Wraz z dynamicznie zmieniającą się sytuacją na rynku gospodarczym sektor edukacyjny powinien dopasowywać swoją ofertę, w szczególności w kierunkach technicznych. Klastry powszechnie określane są lokomotywami gospodarki. Jednakże, zgodnie z Raportem z inwentaryzacji klastrów w Polsce (2015) zaledwie 9 na 134 sklasyfikowanych klastrów specjalizuje się w działalności w sektorze edukacji – wypada zauważyć, że głównie szkoleniowej dla pracowników organizacji tworzących klaster. Są to: Polski Klaster Edukacyjny, Klaster Edutainment, Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej, Klaster Usług Dla Biznesu, Lubelski Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu, Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu z Białegostoku, Mazowiecki Klaster Audytu i Consultingu, Grono Targowe Kielce oraz Klaster Innowacji w Agrobiznesie.
Wartymi uwagi są aktywne działania Klastra Innowacji w Agrobiznesie przy SGGW w Warszawie. Jego głównym celem jest transfer wiedzy do szeroko pojętego biznesu, zwiększenie efektywności transferu technologii i wiedzy pomiędzy uczestnikami Klastra, a w rezultacie wzrost potencjału innowacyjnego Mazowsza. Działania Klastra wpisują się w sektor kształcenie i szkolenia zawodowe. Z kolei, ogólnym celem działania Polskiego Klastra Edukacyjnego jest integracja osób i podmiotów zajmujących się działalnością w zakresie edukacji zawodowej i edukacyjnej standaryzacji usług.
Klastry w Programie Erasmus+
Jak dotychczas klastry realizują niewiele projektów, dlatego warto podkreślić, że dodatkową korzyścią dla klastra działającego w obszarze edukacji i posiadającego osobowość prawną jest formalna możliwość ubiegania się o dofinansowanie w ramach projektów Programu Erasmus+.
Przykładowo w ramach sektora Edukacja dorosłych Erasmus+ klastry mogą aplikować o dofinansowanie projektów, jednakże pod warunkiem posiadania formy prawno-organizacyjnej ze wpisem do KRS, wraz z celami działalności nastawionymi na niezawodową edukację dorosłych. W Akcji 1. z mobilności może korzystać kadra organizacji wysyłającej (lub konsorcjum krajowego) zaangażowana w niezawodową edukację dorosłych, np. nauczyciele szkół ogólnokształcących dla dorosłych, szkoleniowcy, edukatorzy dorosłych działający w społecznościach lokalnych oraz inni pracownicy wspierający uczenie się dorosłych. W odniesieniu do Akcji 2. o dofinansowanie mogą się ubiegać organizacje aktywne w obszarze niezawodowej edukacji dorosłych planujących współpracę na rzecz innowacji i dobrych praktyk w ramach działania międzynarodowego. Szczególnie istotny jest możliwy tu do zastosowania efekt synergii partnerów klastra.
Na polskim rynku występują również klastry, funkcjonujące przy specjalnych strefach ekonomicznych, np. dolnośląskiej, czy pomorskiej. Tutaj członkami klastra są m. in. szkoły zawodowe oraz jednostki samorządu terytorialnego, będącymi niezależnie beneficjentami Erasmus+.
Ponadto, jeżeli klastry edukacyjne przyczyniają się do tworzenia innowacyjnych metod i narzędzi edukacji zawodowej lub edukacji dorosłych, chcąc poszukiwać do swoich statutowych działań grono interesariuszy i przestrzeni do międzynarodowej współpracy w tym zakresie, to mogą korzystać z zasobów Platformy EPALE.
Więcej informacji:
Bibliografia:
ABC jak założyć klaster? Przewodnik dla przedsiębiorcy
Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce
Wojciech Zawadzki-pracownik Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, Narodowej Agencji Programu Erasmus+, sektor Edukacja dorosłych – akcja 2 „Partnerstwa strategiczne”, wcześniej zaangażowany w pracę na rzecz Programu Grundtvig i Leonardo da Vinci (w ramach Programu Uczenie się przez całe życie), projektów z obszaru kształcenia zawodowego i szkoleń finansowanych z EFS POKL i POWER.
