• Nazwa uniwersytetu ludowego: Stowarzyszenie Uniwersytet Ludowy Rzemiosła Artystycznego
• Lokalizacja: Wola Sękowa 
• Rok założenia: 1959 rok  / do 2006 roku jako Małopolski Uniwersytet Ludowy we Wzdowie
• Profil uniwersytetu ludowego: rzemiosło artystyczne 
• Główne cele i misja uniwersytetu ludowego: Uniwersytet Ludowy w Woli Sękowej nawiązuje do grundtvigiańskich tradycji oświatowych. Jest swoistą platformą spotkań ludzi z różnych środowisk, o różnych poglądach religijnych i politycznych. Mostem budującym to porozumienie jest wspólna nauka, pasja i szacunek dla innej osoby. Nie stawia się tu barier, nie tworzy hierarchii. Ważny jest czas spędzony razem, wymiana myśli, wspólne śpiewanie, świętowanie, wycieczki do miasta i wyprawy na łąki. Formuła uniwersytetów ludowych związana jest ściśle z budowaniem dialogu, współpracy i porozumienia. Indywidualizm idzie tu w parze ze społecznym i kulturowym kontekstem edukacji. Formy działania nie zawężają się do kursów, stanowimy również centrum kultury w środowisku lokalnym. Organizujemy akcje społeczne, wystawy, koncerty, wykłady, warsztaty, spotkania autorskie. W centrum naszych zainteresowań leży ochrona dziedzictwa kulturowego, propagowanie różnych technik rzemiosła i rękodzieła oraz tworzenie przestrzeni dla dialogu międzykulturowego.
• Adres strony: www.uniwlud.pl

Proszę opowiedzieć o najbardziej niezwykłym sukcesie lub wydarzeniu związanym z Waszym uniwersytetem?

Najbardziej znaczącym osiągnięciem jest utrzymanie ciągłości funkcjonowania tej placówki od 1959 roku. Pokonaliśmy wspólnie wiele trudnych okresów, związanych z brakiem dofinansowania i dramatycznym stanem bazy lokalowej. Dzięki Ul-owej wspólnocie, przyjaznej Gminie Bukowsko i projektom  m.in z  NIW mamy dobrze wyposażony ośrodek w pięknej lokalizacji i setki absolwentów, którzy cenią sobie chwile spędzone w tej placówce. To największa satysfakcja. 

Jakie unikalne projekty edukacyjne są realizowane przez Wasz uniwersytet ludowy?

Dwuletni kurs rękodzieła artystycznego prowadzony jest nieprzerwanie od 1986 roku, najpierw przez Uniwersytet Ludowy we Wzdowie, a następnie przez Uniwersytet Ludowy Rzemiosła Artystycznego, który jest jego kontynuacją. Podstawowym celem dwuletniego kursu prowadzonego przez ULRA jest umożliwienie rozwoju osobistego i zawodowego oraz przekazywanie tradycji i dziedzictwa kulturowego w zakresie rzemiosła artystycznego. Założenia programowe kursu odnoszą się do pedagogii grundtvigiańskiej, takich jak nauka przez działanie, dialog, ułatwienie indywidualnej drogi rozwoju w kontakcie z naturą i dziedzictwem kulturowym, znaczenie przeżyć wspólnotowych. 

Zajęcia obejmują łącznie ok. 500 godzin i realizowane są w formule 3-4-dniowych dwudziestu zjazdów, raz w miesiącu (od piątku do poniedziałku). Ośrodek dysponuje salami wykładowymi, pracowniami, terenem zielonym, miejscami noclegowymi. Program kursu obejmuje przedmioty specjalistyczne z zakresu rękodzieła artystycznego i sztuk plastycznych takie jak: tkactwo, haft, koronka, ceramika, rzeźba w drewnie, wiklina, witraż, formy użytkowe, ikona, grafika warsztatowa. Podstawowymi formami realizacji programu są zajęcia praktyczne prowadzone metodami warsztatowymi, a także wykłady, wycieczki, rozmowy i dyskusje, metody waloryzacyjne oparte na wrażeniach estetycznych i emocjach, metody problemowe i ekspresji artystycznej. 

Procesy twórcze inspirowane są stałą bogatą galerią prac rękodzielniczych i artystycznych – zarówno wewnątrz siedziby, jak i tych instalowanych w galerii plenerowej. Istotne są również wspólne działania animacyjne ogniskujące się wokół Ul-owych tradycji, takich jak Wierzbin czy Wigilia. Jest to okazja do spotkań ze społecznością lokalną i absolwentami ULRA. 

Sami słuchacze inicjują też wiele wydarzeń ważnych w koncepcji uniwersytetu ludowego – wspólnych twórczych wieczorów, warsztatów, ognisk czy wypraw. Na program ULRA mają wpływ wykładowcy słuchacze i absolwenci ULRA – ma on charakter autorski wynikający z wieloletnich doświadczeń oraz aktualnych potrzeb i realiów. Nieoceniony wkład w tworzenie i realizację programu wnoszą mistrzowie ginących zawodów, zwłaszcza w procesie przekazywania tradycji kulturowych. Słuchacze mają możliwość zgłaszania organizatorom i instruktorom kursu uwag i propozycji mających na celu dostosowania programu do ich potrzeb wprowadzenia innowacji, jak również rezygnacji z niektórych elementów programu.

Czy Uniwersytet współpracuje z lokalnymi organizacjami, przedsiębiorstwami lub instytucjami publicznymi, aby wzmocnić swoją rolę w społeczności?

Uniwersytet Ludowy Rzemiosła Artystycznego jest mocno osadzony w swoim środowisku lokalnym. Współpracuje z Lokalną Grupą Działania „Dorzecze Wisłoka”, Powiatem Sanockim, licznymi organizacjami społecznymi oraz Gminą Bukowsko (min. w zakresie Uniwersytetu Samorządności). Podejmujemy wspólne działania z lokalnymi gospodarzami, przedsiębiorcami rzemieślnikami i artystami. Współpraca ta owocuje wieloma projektami na rzecz naszej społeczności lokalnej. 

Jakie są najczęstsze wyzwania związane z motywowaniem dorosłych do nauki i jakie macie sprawdzone strategie w tym zakresie? Czy słuchaczy Waszego uniwersytetu trzeba w ogóle motywować? 

Nie mamy raczej problemów z motywowaniem uczestników. Kluczową rolę w uzyskaniu poczucia sensu i satysfakcji z nauki odgrywa osobowość nauczycieli, inspiracja otoczenia, aktywizujące metody, jak również również nieograniczony dostęp do pracowni i możliwość eksperymentowania. Program uwzględnia zasadę indywidualizacji – jest otwarty na propozycje słuchaczy, daje również możliwość rezygnacji z niektórych modułów programowych.

Co sprawia, że Wasza oferta edukacyjna jest wyjątkowa i atrakcyjna dla osób dorosłych?

Duże znaczenie ma sposób tworzenia programu – w nawiązaniu do potrzeb uczestników i ważnych zadań związanych z realiami naszych czasów np. koniecznością ochrony dziedzictwa kulturowego, wsparcia kreatywności i umiejętności współpracy, dialogu. Ważnym aspektem jest kontakt z przyrodą i wspólne mieszkanie w internacie. Wysoko oceniana przez uczestników jest kadra – jako profesjonalna i życzliwa.  

Jakie są Wasze marzenia lub cele związane z dalszym rozwojem Uniwersytetu?

Rozwój działań w obszarze ekologii i badań etnograficznych. Powiększenie bazy lokalowej. 

Czy widzicie jakieś nowe trendy lub wyzwania w edukacji dorosłych, na które warto zwrócić uwagę?

Ogromne znaczenie w dzisiejszych czasach ma zwiększenie działań i udoskonalenie metod związanych z edukacją międzykulturową, ekologiczną oraz w obszarze zrównoważonego rozwoju. Wsparcie w zakresie ochrony małych przedsiębiorstw, gospodarstw rolnych i budowania wspólnot lokalnych. Budowanie społeczeństwa obywatelskiego, niwelowanie podziałów. 

Jakie są najciekawsze i najbardziej inspirujące aspekty pracy w uniwersytecie ludowym?

Uniwersytet jest zarówno dla kadry, jak i uczestników ośrodkiem współpracy i wzajemnych inspiracji. Miejscem, w którym można rozwinąć kompetencje związane z określonymi umiejętnościami, odkrywać i realizować pasje, poszerzać horyzonty myślowe i doznania uczuciowe. Budować więzi podczas wspólnych działań.  

Autorka tekstu: Beata Woroniec

Chcesz zaprezentować działalność uniwersytetu ludowego w naszym cyklu? Napisz do nas: epale@frse.org.pl 

Zobacz także:

UNIWERSYTETY LUDOWE W POLSCE: Uniwersytet Ludowy Twórczych Inicjatyw

UNIWERSYTETY LUDOWE W POLSCE: Nadgoplański Uniwersytet Ludowy