Szkolenia outdoorowe to taka forma wydarzenia edukacyjnego, które odbywa się poza salą szkoleniową i pomieszczeniami zamkniętymi. Uczestnicy biorą udział w różnorodnych aktywnościach na świeżym powietrzu, których cele są ustalane adekwatnie do tematyki szkolenia. 

W tym artykule zwrócę szczególną uwagę na wykorzystanie szkoleń outdoorowych w realizacji celów związanych w rozwojem kompetencji miękkich i podzielę się refleksjami związanymi z udziałem w szkoleniu na Azorach w ramach programu Erasmus+. W dniach 8-13 lipca 2024 r. wspólnie z innymi trenerami uczestniczyłam w szkoleniu „Broadening Horizons through Outdoor Learning” w ramach projektu „Keep moving forward” (Ciągle do przodu) w Angra do Heroísmo, Portugal (Azores). Azory to piękny archipelag dziewięciu wysp wulkanicznych położonych w środkowej części Oceanu Atlantyckiego należący do Portugalii. Uczestnicząc w szkoleniu, poznaliśmy jedną z nich – Terceirę. Wyspa ta słynie z pięknych krajobrazów, różnorodnych ekosystemów i unikalnej kultury. Jej piękno i pogoda sprzyjają realizacji form nauczania na świeżym powietrzu i wykorzystaniu naturalnego otoczenia przyrody jako środowiska edukacyjnego. 

^{Fot. z archiwum projektu}

Czego się nauczyliśmy? Przede wszystkim ważnym dla nas odkryciem był fakt, iż w edukacji osób dorosłych w ten sposób (oprócz rozwoju kompetencji miękkich) możemy nabywać konkretną wiedzę. Tego typu szkolenia realizowane w grupie uczestników z różnych krajów ułatwiają wzajemne poznawanie się oraz wymianę doświadczeń i poglądów związanych z tego typu formami edukacji osób dorosłych. Dodatkowym efektem udziału w takich szkoleniach jest intensywny wzrost kompetencji językowych i komunikowania się w związku z koniecznością porozumienia i współpracy w realizacji zadań szkoleniowych.

Szkolenia outdoorowe to innowacyjna i skuteczna metoda rozwoju kompetencji, która łączy edukację z aktywnością fizyczną i przygodą. Poprzez udział w takich szkoleniach, uczestnicy mogą nie tylko rozwijać umiejętności miękkie, ale też nabywać konkretną wiedzę. Wszystko zależy od tematyki szkolenia i jego celów. Warto podkreślić, że zajęcia na świeżym powietrzu wzmacniają relacje w zespole oraz umożliwiają uczestnikom spojrzenie na siebie w inny niż dotychczas sposób. 

Mam dla Was 3 pomysły na ćwiczenia outdoorowe dotyczące rozwoju kompetencji miękkich:

1. Gra terenowa – gry, zwane niegdyś podchodami, wykorzystywane są w Polsce od lat w harcerstwie oraz w pracy z dziećmi i młodzieżą. W trakcie gry uczestnicy najczęściej w małych grupach ścigają się, aby ukończyć serię zaplanowanych zadań i zagadek rozmieszczonych na danym terenie. Gry terenowe wykorzystywane są np. do uczenia planowania, budowania strategii, komunikacji, rozwiązywania problemów, integracji zespołu. W trakcie szkolenia doświadczyliśmy również gry, której celem było poznanie historii i kultury Terceiry. W małych grupach odnajdowaliśmy ukryte w terenie karteczki,na których były pytania otwarte dotyczące wiedzy o Azorach. Naszym celem było odnalezienie ich, odpowiedź na pytanie w małych podgrupach oraz podzielenie się tymi informacjami w całej grupie w trakcie podsumowania gry. Świetne połączenie integracji z nabywaniem konkretnej wiedzy!
2. „Skarby ziemi” – uczestnicy indywidualnie lub w grupach, w naturalnym otoczeniu np. na plaży czy w lesie, mają za zadanie znalezienie np. kamieni, muszelek, fragmentów roślin, które metaforycznie odnoszą się do tematyki szkolenia i celu ćwiczenia. Tego typu aktywności rozwijają koncentrację, wpływają na wzrost samopoznania i autorefleksyjności oraz obniżają poziom napięcia i stresu. Ciekawym pomysłem, który został wykorzystany podczas naszego wyjazdu, było zrobienie zdjęcia znalezionego fragmentu przyrody (w naszym przypadku byliśmy na plaży żwirowej) i przesłanie go na ogólnodostępnej grupie z krótkim opisem własnej refleksji. Jest to rewelacyjne ćwiczenie do wykorzystania w kilku wariantach. Uczestnicy mogą w małych podgrupach podyskutować o swoich refleksjach na temat fragmentu przyrody znalezionego przez inną osobę. W dobie szkoleń online, ćwiczenie to również można wykorzystać w miejscu przebywania uczestnika i podzielić się „znaleziskami” w formie zdjęcia w ustalonym miejscu w przestrzeni wirtualnej.
3. Budowanie mostu, wieży itp. – zespoły w małych podgrupach mają za zadanie, wykorzystując ograniczone materiały, zbudować konstrukcję o określonej przez trenera wytrzymałości, która po zakończeniu zadania będzie sprawdzana. 

Tego typu ćwiczenia rozwijają umiejętność współpracy w zespole, planowanie, budowanie strategii, komunikację, kreatywność, kompetencje liderskie. Wszystko zależy od celu, jaki chcemy z grupą zrealizować oraz otocznia w którym przebywamy.

Program Erasmus+ promuje międzynarodową współpracę i wymianę kulturową. Udział w szkoleniu na Azorach umożliwił nam nawiązywanie nowych znajomości, dzielenie się doświadczeniami oraz uczenie się od innych. Była to doskonała okazja do integracji i budowania międzynarodowych relacji zawodowych. Azory ze swoją unikalną przyrodą przypomniały nam o znaczeniu ochrony środowiska. Mieliśmy okazję poznać lokalne inicjatywy ekologiczne oraz nauczyć się, jak nasze codzienne działania mogą wpływać na planetę.

Podsumowując – szkolenie outdoorowe na Azorach w ramach programu Erasmus+ to wyjątkowa okazja do nauki, rozwoju i refleksji. To nie tylko zdobywanie nowych umiejętności, ale także odkrywanie siebie i świata wokół nas. Wróciliśmy bogatsi o nowe doświadczenia, które będą wpływać na nasze życie zawodowe i osobiste przez wiele lat.