Andrew McCoshan podzielił się kilkoma przydatnymi spostrzeżeniami z praktyki wolontariackiej w Wielkiej Brytanii.

Wielka Brytania ma szczęście, że wolontariat ma tam ugruntowaną pozycję. Szacuje się, że co najmniej 2,7 miliona ludzi bierze udział przynajmniej raz w roku w tak zwanych "formalnych" działaniach wolontariackich związanych z edukacją dorosłych (formalny wolontariat to forma bezpłatnej pomocy zorganizowanej przez grupę, klub lub instytucję). Stanowi to około jednej dwudziestej dorosłej populacji. Znacznie więcej osób bierze udział w wolontariacie, który obejmuje działania w ramach nieformalnego uczenia się, takie jak zajęcia sportowe, sztuka itp. Wielka Brytania jest zatem dobrym miejscem do szukania pomysłów na temat tego, czym jest wolontariat w edukacji dorosłych i jakie korzyści może przynieść.The UK is fortunate that volunteering is a well-established activity. It has been estimated that no fewer than 2.7 million people take part at least once a year in what are called ‘formal’ volunteering activities related to education for adults (formal volunteering being unpaid help given through a group, club or organisation). This represents around one in 20 of the adult population. Many more people will take part in volunteering that involves activities with an element of informal learning, such as sporting activities, the arts etc. So the UK is a good place to look for ideas about what volunteering in adult education can involve and the benefits it can bring.

Rola wolontariuszy

Wolontariusze mają ważną rolę do odegrania w edukacji związanej z podstawowymi umiejętnościami z zakresu matematyki i czytania, informatyki, a także nauczania języka angielskiego jako języka obcego. Mogą również wspierać edukację zdrowotną, obywatelską i uczestnictwo w lokalnej społeczności.

Wolontariusze wspierają uczniów z dodatkowymi potrzebami edukacyjnymi, ale są też inne funkcje, które mogą pełnić. Stowarzyszenie Workers’ Educational Association (WEA), które ma 3000 wolontariuszy i 2000 nauczycieli prowadzących kursy dla dorosłych, stanowi dobry przykład wspierania nauki w salach lekcyjnych oraz promocji i kierowania działaniami w szerszej społeczności.

Ważne jest również zrozumienie tego, czego nie powinno się wymagać się od wolontariuszy. Co ważne, wolontariusze nie powinni zastępować specjalistów. Wolontariusze pracują pod opieką koordynatora i "nigdy nie są odpowiedzialni za grupę lub treść kursów". Należy również podkreślić, że wolontariusze "nie są opiekunami".

Korzyści wolontariatu

Wolontariat przynosi korzyści jednostkom i całym społecznościom. Rzeczywiście, możemy umieścić te korzyści na wykresie, jak pokazano poniżej. W przypadku osób istnieją korzyści takie, jak poznawanie nowych ludzi i zdobywanie doświadczeń, ale kluczową motywacją dla zaangażowania się jest pomoc innym i społeczności, w której mieszkają. Najważniejsze zalety wolontariatu są zatem dzielone między ludzi i miejsca a przy tym pomagają budować silniejsze społeczności.

Istnieją także inne indywidualne korzyści, które możemy umieścić w piramidzie. Kiedy ludzie zaczynają pracę jako wolontariusze, zyskują nowe doświadczenia i one szybko stają się nowymi umiejętnościami, które mogą dodać do swojego cv. Mogą również uzyskać referencje, które pomogą im w życiu zawodowym. W niektórych przypadkach mogą oni pracować w kierunku części lub całości kwalifikacji i korzystać z doświadczenia wolontariatu, aby sprawdzić, czy chcieliby zostać profesjonalnym edukatorem dorosłych.

Kompetencje wolontariuszy

Wolontariusze muszą posiadać szereg podstawowych kompetencji, z których tylko niektóre są pokazane w ramce poniżej - jest ich o wiele więcej - są to tylko te typowo spotykane w reklamach dla wolontariuszy. Odzwierciedlają one rolę, jaką wolontariusze odgrywają we wspieraniu dorosłych uczniów.

Sam wolontariat umożliwia ludziom dalszy rozwój tych kompetencji. Rzeczywiście, wolontariusze zazwyczaj przechodzą szkolenie przed rozpoczęciem, a wolontariat może zapewnić możliwość potwierdzenia takich kompetencji, zarówno w referencjach, jak i pod względem kwalifikacji, co omówiono w innym wpis na blogu.

Rozwijanie wolontariatu od podstaw

W Wielkiej Brytanii sukces wolontariatu jest wynikiem działań oddolnych. Przez wiele lat rozwinęły się rozwiązania instytucjonalne wspierające wolontariat. Organizacja Lancashire Adult Learning oferuje szeroką gamę kursów wolontariackich i od września 2016 przeszkoliła ponad 300 wolontariuszy. W tym roku otworzyła Akademię Wolontariatu i działa jako centralny ośrodek wolontariatu, co jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na wolontariuszy. Uczestniczy również w programie, który oferuje ludziom szansę zdobycia punktów za czas poświęcony na wolontariat, które mogą "wydać" w innych organizacjach: np. jeden punkt "kupuje" 30-minutową lekcję gry na gitarze w uczestniczącej w programie szkole.

Biorąc pod uwagę szeroki zakres korzyści, jakie może przynieść wolontariat, powinien on stanowić ważną część budowania potencjału edukacji dorosłych. Niestety wiele krajów nie ma tyle szczęścia, co Wielka Brytania i nie posiada tradycji wolontariatu.
Zaczynanie od małych kroków jest kluczowym elementem sukcesu, który powinien dać nadzieję tym, którzy chcą aktywować wolontariat w lokalnych społecznościach dla dorosłych.

Andrew McCoshan przez ponad 30 lat prowadził szkolenia i nauczał dorosłych. Od ponad 15 lat prowadzi badania i ewaluację dla instytucji unijnych, a wcześniej był konsultantem w Wielkiej Brytanii. Andrew McCoshan jest obecnie niezależnym badaczem i konsultantem oraz Senior Research Associate w Educational Disadvantage Center na Dublin City University w Irlandii.