ok. 4 minuty czytania – polub, linkuj, komentuj!

Prognoza pogody dla edukacji dorosłych

Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że idealnym sposobem na dobre planowanie i przygotowywanie się do czegokolwiek, jest nie tylko analiza ‘ tu i teraz’, ale również skuteczne przewidywanie przyszłości, właśnie w oparciu o to, co tu i teraz się dzieje. Dzięki coraz bardziej poprawnym prognozom pogody ( z poprawnością przewidywania oscylująca już mocno powyżej 90%  w przypadku prognoz krótkoterminowych) śmiało możemy przygotowywać garderobę na następny dzień już popołudniem dnia poprzedniego. I chociaż ten trywialny przykład choćby swoją prostotą oderwany jest od rzeczywistości edukacji osób dorosłych, na pewno dobrze pokazuje, dlaczego warto jest mieć pod ręką solidne przewidywania. Niniejszy artykuł jest próbą podsumowania najważniejszych trendów, które w świetle źródłowych artykułów będą miały istotny wpływ na aurę w dziedzinie nauczania i uczenia się dorosłych. Jaka więc będzie pogoda dla pełnoletnich kursantów i adeptów?

Chmury sztucznej inteligencji połączone z opadami jeszcze nowszej technologii

Ta prognoza może być traktowana niemal jako pewnik. Przemożny wpływ technologii, połączony z jeszcze większym naciskiem na wykorzystanie algorytmów jeszcze bardziej zmieni krajobraz świata edukacji dorosłych. Oprócz wykorzystania hybrydy tych dwóch  fenomenów w procesie kształcenia, należy pamiętać przede wszystkim o nieuchronnym końcu pewnych profesji (lub w najlepszym przypadku ich marginalizacji, na przykład tłumaczy), jak i zapotrzebowaniu na nowe zawody, związane z obsługą AI czy coraz to nowszych urządzeń elektronicznych. Zapotrzebowanie na nowe kadry pośrednio związane jest z drugim elementem naszej prognozy. Wykorzystywanie technologii opartych na sztucznej inteligencji to na pewno zapotrzebowanie na rzesze wyspecjalizowanych speców od IT, algorytmów itp. Dlatego też, z jednej strony szukając nowych kwalifikacji, warto zastanowić się, jakie naprawdę są dla niej perspektywy. Jednocześnie warto też sprawdzić, czy aby nie uda nam się zrealizować w zawodzie, który (dzięki AI) dopiero pojawia się na horyzoncie. Czasopismo Forbes, w artykule poświęconym zawodom, które powstają na wskutek zwiększonej roli AI, wymienia takie stanowiska, jak etyk AI, specjalista ds integracji AI, analityk prognoz AI, kreator treści czy… analityk odczuć. I choć teraz ich nazwy mogą wciąż brzmieć egzotycznie, z pewnością już wkrótce pojawią się w informatorach dla kandydatów do szkół średnich czy wyższych.

^{Photo by Abid Shah on Unsplash}

Słońce uczenia się przez całe życie nad globalną wioską

Przy rosnącej liczbie użytkowników Internetu efekt globalizacji będzie z całą pewnością się pogłębiał, a co za tym idzie oprócz przywileju korzystania z dobrodziejstw spływających z całego świata, niezbędne będzie dopasowywanie się do coraz to nowszych trendów, mód, popytu czy innego rodzaju ‘zapotrzebowań’. W takim środowisku idea uczenia się przez całe życie będzie nie tyle opcją, co raczej nieuchronnym obowiązkiem. Kończąc swoją formalną edukację, nikt nie będzie miał wątpliwości, że oto wraz ze świadectwem ukończenia technikum czy dyplomem studiów, zamykamy raz na zawsze naszą przygodę z uczeniem się. I chociaż wciąż nie mamy do czynienia z rewolucją w tej sferze a raczej z powolnym wzrostem (według unijnych źródeł w 2019 roku 9% dorosłych korzystało z jakiejś formy dokształcania się, a w 2021 było ich 11%), to jednak choćby wszystko wskazuje, że przez dłuższy okres trend ten będzie się utrzymywał. Przyczyniać się do tego będzie z pewnością proces starzenia się europejskich społeczeństw, skutkujący rosnącym obciążeniem dla tych, którzy będą w stanie pracować. I nie będzie to tylko kwestia ilości pracy do wykonania, ale również jej zróżnicowania. 

Intensywne burze mózgów w zakładzie pracy

Już od czasów Karola Dickensa pracodawcy mieli bardzo określone wymagania. I od tamtych czasów wymagania te stale rosną. Pracownicy muszą być coraz lepsi, bo inaczej porażka z coraz lepszą konkurencją moze pozbawić kogoś pracy albo usunąć firmę z rynku. Dlatego, firmy dokładają wszelkich starań, żeby kadry się szkoliły. Czy to w miejscu pracy, czy na uczelni, czy nawet w … domu. Coraz mniej, bowiem, liczy się poparcie kwalifikacji konkretnym dokumentem. Coraz bardziej, z kolei, przełożeni po prostu analizują wyniki i doceniają tych, którzy się szkolą. Czy to formalnie, na studiach zaocznych, czy to nieformalnie, w trakcie burzy mózgów na zebraniu czy lektury podcastu na YouTube. Niestety, bezpowrotnie zdają się mijać czasy, kiedy pracownicy, którzy decydowali się na dokształcanie, nagradzani byli niemal ‘z urzędu’ za swoje wysiłki w tej sferze. Tak zwane ‘stopnie zaszeregowania’ wynikające z posiadanych udokumentowanych kwalifikacji, to w większości domena już tylko państwowych zakładów pracy. Co więcej, aby zapewnić pracownikom możliwość rozwoju a jednocześnie zagwarantować sobie jak największą stabilność kadry, firmy inwestują coraz więcej w ich rozwój. Czy to się opłaca? W Stanach Zjednoczonych aż 94% pracowników decyduje się pracować dłużej w firmach, które proponują swoim kadrom rozmaite formy dokształcania a firmy, które dokształcają pracowników cieszą się aż dwukrotnie wyższym współczynnikiem lojalności kadry.

Silne porywy zdalnego nauczania , zwłaszcza z kierunków projektowania procesów szkoleniowych

A co z nauczaniem zdalnym?. Może, po prostu, stało się ono już tak oczywistym elementem krajobrazu edukacji dorosłych, że przyzwyczailiśmy się do tego, jak poprzednie pokolenia do papierowych map i kredowych tablic. Jeśli jednak wydaje się nam, że obecny poziom wykorzystania zdalnych technik nauczania w świecie edukacji dorosłych (bo tutaj zawsze będą one odgrywać większą rolę niż w przypadku edukacji dzieci i młodzieży, choćby z powodów powiedzmy sobie opiekuńczych), to garść danych statystycznych z pewnością bardzo szybko wyprowadzi nas z tego błędu. Według jednego ze źródeł (https://research.com/education/online-education-statistics) rynek usług związanych ze zdalnym nauczaniem w roku 2026 może mieć wartość 337 miliardów dolarów, rosnąc rocznie o około 9%. Skąd taka popularność? Jednym z czynników katalizujących wzrost tego sektora jest jego elastyczność. I to właśnie ona stoi fenomenem projektowania procesów szkoleniowych (z ang’ ‘ instructional design’). 

Na dobrą sprawę wszystkie wyżej wymienione trendy czy technologia stoją za jedną z najważniejszych cech edukacji dorosłych obecnie, a mając na uwadze to, że wszystkie te czynniki będą w swoim wpływie przybierać na sile, to śmiało można się pokusić o tezę, że dopasowywanie procesu kształcenia do potrzeb indywidualnego słuchacza czy kursanta w przyszłości będzie czymś jeszcze bardziej powszechnym.

I chociaż można czuć się nieco przytłoczonym nawet tak oszczędną prognoza pogody, jeśli chodzi o nadchodzące lata w dziedzinie edukacji dorosłych, to na pewno można jednak odnieść wrażenie, że pogoda będzie nam sprzyjać i każdy student, uczeń czy słuchacz będzie mieć jeszcze więcej opcji i jeszcze więcej możliwości do samodoskonalenia, nawet jeśli wynikać to będzie z coraz to większych wymagań pędzącego w niezmiennie szybkim tempie świata. Mimo wszystko, nie warto chyba jednak epatować takimi określeniami, jak ‘rewolucja AI’ czy ‘przełom w dziedzinie zdalnego nauczania’. Każda bowiem z czterech wyżej wymienionych prognoz jest mimo wszystko raczej kontynuacją pewnych trendów, a nie nadchodzącą burzą czy huraganem wywracającym do góry nogami edukację dorosłych, jaką znamy teraz.

Joanna Krasowska - od lat zajmuje się edukacją osób dorosłych. Prowadzi firmę szkoleniowo-doradczą BRAMY KULTURY. Trenerka,  menadżerka kultury, doradczyni w zakresie zarządzania bibliotekami publicznymi, certyfikowana doradczyni w Sieci Doradców Lokalnych FRSO, koordynatorka i ewaluatorka projektów edukacyjno-kulturalnych, trenerka, fundraiserka – absolwentka Szkoły Fundraisingu FAOO oraz autorka książki "Kreatywne zarządzanie. Niezbędnik menadżera kultury". Na co dzień prowadzi Fundację KULTURA, członkini Stowarzyszenia Integracji Społecznej PROPAGO, przewodnicząca Rady Fundacji MY oraz partner reprezentujący sektor gospodarczy w Stowarzyszeniu Lokalna Grupa Działania Kraina Łęgów Odrzańskich.

Zobacz także:

Peer teaching w świecie dorosłych

Prawdziwi dorośli w świecie sztucznej inteligencji