Percepcja, intuicja, uczucia i myślenie, czyli jak typologię C. Junga opisaną przez C. Nosala wykorzystać na gruncie edukacji osób dorosłych?

Tworząc portrety menedżerskich umysłów C. Nosal wyróżnił 4 typy menedżerów: obserwatora, teoretyka, pragmatyka i wizjonera. Autor podkreśla, że w ramach teorii C. Junga typ umysłu tworzy połączenie czterech funkcji, bez udziału których niemożliwe jest funkcjonowanie umysłu: percepcji, intuicji, uczucia i myślenia. Kombinacja ta kształtuje typ, jako strukturę określoną przez C. Junga mianem psychicznej totalności. W odbiorze informacji musimy korzystać na przemian z percepcji i intuicji. Podobnie w procesie wartościowania korzystamy zarówno z kryteriów obiektywnych (myślenie), jak i subiektywnych (uczucia). Największe znaczenie ma jednak to, z jaką częstotliwością stosowane są poszczególne funkcje, gdyż to właśnie one określają jeden z czterech typów umysłu. Pierwszy typ umysłu, wyznaczony przez parę funkcji percepcja – myślenie reprezentuje menedżer nazywany obserwatorem. Pozostałe typy menedżera - teoretyka, menedżera – pragmatyka oraz menedżera – wizjonera prezentuje rysunek.

Rysunek. Typy umysłowości menedżerów w kontekście teorii C. Junga

Źródło: C. Nosal: Umysł menedżera, Wrocławskie Wydawnictwo „Przecinek”, Wrocław 1993, s.229.

C. Nosal chcąc wykazać praktyczną przydatność wiedzy o umysłowości wielokrotnie podkreślał, że różnice między poszczególnymi typami umysłów zostały przedstawione w sposób przerysowany, dzięki czemu wyraźniej można dostrzec intelektualne preferencje oraz awersje każdego typu. Analizując wpływ typu umysłowości na zachowanie należy wziąć pod uwagę swobodę wyboru stylu zachowania, sytuację i udział innych czynników. Wpływ typu umysłowości na zachowanie jest większy w przypadku sytuacji, gdzie osoba ma możliwość wyboru zachowania lub w sytuacji niepewnej, konfliktowej. W obu tych przypadkach częściej ujawniają się ukryte preferencje oraz awersje.

Zaprezentowane przez C. Nosala portrety menedżerów tworzą ciekawy układ obejmujący przeciwstawne i dopełniające się typy umysłu. Mimo, że koncepcja C. Nosala to wiedza popularna, podręcznikowa, niejednokrotnie zawarta w instrukcjach szkoleniowych, to warto tu podkreślić jej ogromne znaczenie dla wyjaśnienia wszelkich aspektów związanych z przebiegiem procesu myślenia i podejmowania decyzji. Dla kogoś, kto się samodoskonali, korzystne jest, aby znał typ swego umysłu, ponieważ świadomy jest wtedy swoich intelektualnych możliwości i ograniczeń, głębiej wnika w przetwarzanie informacji, szybciej eliminuje powstające błędy. Wiedza o różnych typach umysłowości powinna być istotna dla tych, którzy, na co dzień współpracują z wieloma osobami, które różnie postrzegają rzeczywistość, mają odmienną percepcję, przez co budują odrębne wyobrażenie o świecie. Różny sposób odbioru i oceny informacji z otoczenia sprawia, że w konsekwencji osoby te odznaczają się różnymi sposobami uczenia się.

Źródło:

• G. Bartkowiak: Orientacja nastawiona na rozwój i uczenie się osób zatrudnionych w organizacji, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1999
• C. Nosal: Umysł menedżera, Wrocławskie Wydawnictwo „Przecinek”, Wrocław 1993

dr inż. Joanna Tokar – trener oraz specjalista zarządzania zasobami ludzkimi. Wykładowca Politechniki Śląskiej i Wyższej Szkoły Zarządzania HUMANITAS. Doświadczony szkoleniowiec z 15-letnim stażem. Specjalizuje się m.in. w rekrutacjach kandydatów na stanowiska specjalistyczne i menedżerskie, audytach personalnych z wykorzystaniem metody development center, badania nastrojów pracowników, systemów ocen okresowych, projektowaniem i realizacją szkoleń oraz projektów badawczych na rynku pracy.