Business Model Canvas jako narzędzie wspierające rozwój przedsiębiorstw społecznych
ok. 4 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!
W codziennej praktyce i wsparciu przedsiębiorstw społecznych dominującym narzędziem do planowania i rozwoju działalności gospodarczej jest biznesplan. Biznesplan najczęściej kojarzy nam się z obszernym, wielostronicowym dokumentem, na którym zapisane są wszystkie nasze plany dotyczące zasad funkcjonowania biznesu, ze szczególnym akcentem na analizy finansowe. Jest to dokument służący wypromowaniu danego przedsięwzięcia, pozyskania zainteresowania grantodawców oraz wewnętrznych interesariuszy.
Photo by Firmbee.com on Unsplash
Natomiast Business Model Canvas wymaga od nas czegoś dodatkowego - przyjrzenia się przedsiębiorstwu społecznemu (PS) lub naszemu pomysłowi poprzez wartości, które dostarcza swoim klientom. Pomaga zrozumieć, w jaki sposób PS zarabia, co i komu sprzedaje oraz w jaki sposób. Z tej perspektywy opis modelu biznesowego może stanowić składową część biznesplanu. Może też być wykorzystywany jako odrębne narzędzie do analizy i prezentacji pomysłu lub już funkcjonującego przedsięwzięcia. Jest dobrym wstępem do opracowania skutecznej strategii niezbędnej do działania PS w dynamicznym otoczeniu.
Business Model Canvas (BMC) jest narzędziem do analizy pomysłu na nową usługę lub już funkcjonującego przedsięwzięcia w kontekście jego rozwoju i pozwala na dokładne zrozumienie istoty prowadzonych działań. W modelu najważniejsze jest przemyślenie, kim jest nasz klient oraz jaką wartość dla niego tworzymy.
Model służy do:
- zrozumienia i uporządkowania chodzących po naszej głowie pomysłów tak, aby tworzyły jedną przejrzystą całość,
- zdefiniowania kto jest klientem, do kogo adresujemy nasz produkt, usługę
- określenia na jakie potrzeby odpowiada pomysł, biznes i w jaki sposób będą one zaspokajane,
- zaprojektowania i zrozumienia sposobu działania przedsięwzięcia czyli jak działa, jak zarabia,
- określenia miejsca i etapu na jakim jest pomysł, czy też PS,
- analizy wyzwań, które są do podjęcia i obszarów, które wymagają rozwoju,
- zobrazowania przedsięwzięcia, zaprezentowania jego kluczowych ogniw innym osobom zainteresowanym
Od strony finansowej model prowadzi do przeanalizowania struktury przychodów i kosztów oraz daje możliwość wyliczenia przy planowanej wielkości sprzedaży:
- ile potrzebujemy na start,
- ile będą wynosiły stałe wydatki,
- ile będą wynosiły koszty zmienne,
- ile środków pozostanie po pokryciu wszystkich kosztów.
BMC składa się z dziewięciu, ściśle połączonych ze sobą, obszarów. Jesteśmy w stanie na dwóch kartach A4 rozpisać całe przedsięwzięcie, co jest dużym atutem w kontekście jego przejrzystości oraz późniejszej analizy i ew. modyfikacji. PS planując swoją nową usługę dostaje też pakiet pytań pomocniczych, które znacząco ułatwiają poruszanie się po tym narzędziu:
GRUPY KLIENTÓW
- Kto jest naszym klientem?
- Dla kogo tworzymy wartość?
- Kim są nasi najważniejsi klienci?
- Kto będzie płacił?
PROPOZYCJE WARTOŚCI
- Jaką wartość tworzymy dla naszych klientów?
- Jakiego rodzaju problemy pomagamy klientom rozwiązać?
- Które potrzeby klientów zaspakajamy?
- Jaką wartość będziemy kierowali do poszczególnych segmentów klientów?
- Co dla klienta jest ważne, co niezbędne, a co jest tylko dodatkiem?
- Czy nasza oferta jest unikalna – czym wyróżnia się od dostępnych już rozwiązań?
KANAŁY DOTARCIA DO KLIENTÓW
- Z jakich kanałów powinniśmy korzystać przy nawiązywaniu kontaktów z poszczególnymi klientami?
- Czy wybrane kanały są dostosowane do poszczególnych grup klientów? Które sprawdzają się najlepiej?
- Jak wybrane kanały wpisują się w nasze standardowe zasady postępowania z klientami?
- Które kanały sprawdzają się najlepiej, które są w zasięgu naszych możliwości ekonomicznych?
RELACJE Z KLIENTAMI
- Jakiego rodzaju relacji oczekują od nas poszczególni klienci?
- Na które z tych oczekiwań możemy odpowiedzieć, aby nasza oferta była bardziej dostępna?
- Ile nas to kosztuje i czy nas na to stać?
PRZYCHODY
- Za jaką wartość klienci gotowi są zapłacić? Za co płacą obecnie?
- W jaki sposób dokonują płatności w chwili obecnej? Jak woleliby płacić?
- Co w naszej propozycji wartości jest dla klientów płatne, a co darmowe?
- Ile nasi klienci są w stanie zapłacić?
- Jak duży jest udział poszczególnych strumieni przychodów w ogólnych przychodach PS?
KLUCZOWE ZASOBY
- Jakie Kluczowe zasoby (ludzkie, lokalowo-sprzętowe, materialne) są wymagane aby:
- tworzyć i dostarczać Propozycję Wartości do klienta?
- budować i utrzymywać Relacje z klientami?
- generować źródła przychodu?
KLUCZOWE DZIAŁANIA
- Jakie Kluczowe Działania są wymagana z zakresu:
- realizowanej przez nas usługi, zgodnie z określonymi Wartościami czy też kanałów dotarcia do naszych Klientów?
- ciągłego rozwoju, dbania o jakość realizowanej usługi?
- rozwiązywania powstałych trudności?
KLUCZOWI PARTNERZY
- Kogo należy uznać za kluczowego partnera?
- Kto zasługuje na miano kluczowego dostawcy?
- Jakie kluczowe zasoby pozyskujemy od partnerów?
STRUKTURA KOSZTÓW
- Jakie najważniejsze koszty generuje nasza usługa?
- Które kluczowe zasoby kosztują najwięcej?
- Które kluczowe działania wymagają największych nakładów finansowych?
Opisanie koncepcji nowej usługi przy wykorzystaniu BMC jest procesem, który pokazuje wiele kontekstów., Przy wcześniejszym podejściu do planowania (w oparciu o biznesplan), były niewystarczająco analizowane np. unikalne wartości, partnerzy czy też kanały dotarcia do poszczególnych klientów, biorąc pod uwagę ich potrzeby, oczekiwania, możliwości finansowe. Lepiej to obrazuje misję społeczną, która jest wbudowana w DNA przedsiębiorstw społecznych i stanowi o sensie ich istnienia. BMC pozwala tę integralność odnaleźć, nie potrzeba szukać dodatkowej usługi/działania, które ma potwierdzać społeczny charakter przedsiębiorstwa. Ważne, aby każda usługa realizowana przez PS była wrażliwa społecznie, dostrzegały potrzeby różnych grup i środowisk, była dostępna dla osób starszych, z niepełnosprawnościami, czy też rodzin z dziećmi.
Maciej Bielawski - ekspert w obszarze włączenia społecznego oraz ekonomii społecznej. Wiceprezes Stowarzyszenia ESWIP, które od 25 lat wspiera aktywność społeczną i obywatelską. Jeden z inicjatorów utworzenia pierwszego w Polsce Forum Animatorów Społecznych. Animator wielu inicjatyw, rozwiązań, partnerstw lokalnych. Członek grup roboczych tworzących polityki publiczne i planujących wykorzystanie funduszy europejskich w obszarze włączenia społecznego. Ambasador EPALE.
Zajmujesz się animacją społeczną? A może koordynujesz działania wolontariuszy?
Planujesz działania na rzecz osób o niskich kwalifikacjach?
Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod i niestandardowych form?
Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!
Zobacz także:
Rozwój ekonomii społecznej w obszarze turystyki
Wspólnie możemy więcej! Refleksje o tworzeniu i rozwoju partnerstw lokalnych
