European Commission logo
Zaloguj Utwórz konto
Można wpisać wiele słów, odzielając je przecinkami.

EPALE - Elektroniczna platforma na rzecz uczenia się dorosłych w Europie

Blog

Bariery edukacyjne osób dorosłych oraz sposoby ich pokonywania w kontekście szkół dla dorosłych

Literatura andragogiczna[1] wskazuje na całą gamę przeszkód oraz barier, które możliwe są do zaobserwowania w procesie kształcenia osób dorosłych, w szczególności w kontekście szkół dla dorosłych. Wśród tych występujących najczęściej, wskazuje się następujące:

  1. Nadwrażliwość na wszelkiego rodzaju niepowodzenia – sytuacja ta wynika najczęściej z tego, że uczniowie dorośli (w szczególności słuchacze szkół dla dorosłych; studiów zaocznych) wyposażeni są w obfity bagaż osobistych niepowodzeń – szkolnych, życiowych jak i zawodowych, co z kolei powoduje u nich nieufność w stosunku do innych ludzi oraz silniejszy krytycyzm wobec innych i siebie samych.
  2. Zmniejszona liczba godzin określona w siatce godzin dla danego przedmiotu, w stosunku do ich liczby określonej w siatce godzin w szkołach młodzieżowych.
  3. Zmęczenie fizyczne oraz psychiczne uczniów szkół dla dorosłych – sytuacja ta jest związana najczęściej z tym, że osoby dorosłe realizują naukę najczęściej po określonym czasie spędzonym wcześniej na pracy zawodowej lub obowiązkach domowych, a co za tym idzie wykazują zmniejszoną aktywność, spowolnione reakcje psychiczne, a także zmniejszoną koncentrację uwagi.
  4. Brak czasu na pracę domową, uczestnictwo w kulturze i odpoczynek.
  5. Gorsze warunki pracy (takie jak na przykład światło w porze popołudniowej), gorsze wyposażenie szkół dla dorosłych w pomoce naukowe oraz niedopasowane podręczniki.
  6. Brak umiejętności organizowania samokształcenia.
  7. Zmniejszone poczucie własnej wartości – najczęściej spowodowane jest stereotypowym myśleniem i oceną społeczną, dotyczącą tego, że osoby kształcące się w szkołach dla dorosłych są rekrutowane na zasadzie selekcji negatywnej, a szkoły dla osób pracujących prezentują niższy poziom niż szkoły młodzieżowe, co jest opinią zgoła mylną.
  8. Doświadczenie zawodowe oraz życiowe uczniów szkół dla dorosłych, które powoduje krytyczny stosunek do wiedzy teoretycznej prezentowanej podczas zajęć.

Dla przełamania wskazanych powyżej barier edukacji osób dorosłych jednym z najistotniejszych elementów jest postać osoby nauczającej. Od osoby takiej będzie wymagać się w większym stopniu troski, specyficznych umiejętności dydaktycznych oraz tak zwanego taktu pedagogicznego. Kolejnym istotnym elementem jest stworzenie klimatu szacunku i wzajemnego zaufania ucznia i nauczyciela, co pozwoli na lepsze przyswajanie wiedzy. Dalej należy podjąć wysiłek zrozumienia trudności, z którymi boryka się dany uczeń, okazania pomocy i szacunku dla jego wysiłków i osiągnięć zarówno na polu edukacyjnym jak i w innych wymiarach życia – w pracy zawodowej, życiu rodzinnym, realizacji swoich pasji i zainteresowań. W szczególności na początkowym etapie edukacji osoby dorosłej nie wskazane jest wytykanie pomyłek i porażek, natomiast zaleca się podkreślanie istotności realizowanych postępów i zdobywanych umiejętności. W kwestii organizacji procesu edukacyjnego osób dorosłych niezbędnym elementem jest uświadomienie uczniom ogólnych celów kształcenia oraz przydatności zdobywanej wiedzy i umiejętności, a także podkreślanie istotności uzyskanego cenzusu.

Ostatnim, ale prawdopodobnie najważniejszym elementem w edukacji osób dorosłych w szkołach dla dorosłych jest przygotowanie i wdrożenie ich do samokształcenia, zachęcania do dalszego zdobywania wiedzy i umiejętności „na własny rachunek” oraz wyuczenie umiejętności organizacji warunków pracy umysłowej.

[1] Andragogika - subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem dorosłych.

Likeme (0)