Week van de Alfabetisering

Tijdens de Week van de Alfabetisering worden overal in het land activiteiten opgezet om aandacht te vragen voor mensen die niet goed kunnen lezen, schrijven en/of rekenen: laaggeletterden. Ook veel anderstaligen zijn laaggeletterd, bijvoorbeeld omdat zij in hun moedertaal niet of nauwelijks naar school zijn geweest. Taalvrijwilligers zijn van grote meerwaarde voor anderstaligen die de taal leren.

Zo zegt Mounira over haar taalvrijwilliger: 

“In het ‘echt’ Nederlands praten met Ilse helpt me om de taal sneller te leren spreken.”

Hoe bepaal je als coördinator welke rol voor taalvrijwilligers het meest geschikt is? Welke ondersteuning bied je vrijwilligers? De komende dagen werken wij met partners uit Denemarken, Engeland en Slovenië via het Erasmus+ project VIME aan antwoord op deze vragen. Wij presenteren de belangrijkste inzichten in dit artikel.

Een gouden combinatie

Anderstaligen hebben de Nederlandse taal nodig om mee te kunnen doen. Bijvoorbeeld om hun kinderen te helpen, werk te vinden en te integreren in de lokale gemeenschap. Een taal leer je echter niet alleen op school tijdens formele taallessen van een docent. Oefenen in de praktijk is ook heel belangrijk en daar kunnen vrijwilligers bij helpen. Onderzoek laat zien dat taalvrijwilligers ervoor zorgen dat anderstaligen hun taalkennis vergroten. Anderstaligen voelen zich ook minder eenzaam en gaan bijvoorbeeld naar school of vrijwilligerswerk doen na een taalcoachtraject. Kortom: goede taallessen op school én oefenen in de praktijk met een taalvrijwilliger is een gouden combinatie.

Waar vindt het leren plaats?

VIME Diagram

Anderstaligen leren voornamelijk een taal tijdens formeel leren, non-formeel leren en via sociale activiteiten.

Wij geloven dat tweede taalverwerving het meest effectief is wanneer een anderstalige toegang heeft tot een combinatie van activiteiten in deze domeinen én wanneer deze aansluiten bij hun dagelijks leven en leerdoelen. Essentieel hiervoor is een goede samenwerking tussen de organisaties die in deze domeinen werken. Vrijwilligers moeten weten hoe anderstaligen leren en welke vorm van ondersteuning zij nodig hebben.

De actieve coördinator

Via het netwerk van Het Begint met Taal zetten wekelijks meer dan 600 coördinatoren zich in om taalvrijwilligers en anderstaligen te ondersteunen. Effectieve inzet van vrijwilligers in het volwassenenonderwijs begint met een getrainde coördinator. De coördinator is de persoon die de taalvrijwilligers en anderstaligen begeleidt. Ze is verantwoordelijk voor de werving, training en begeleiding van vrijwilligers. De coördinator koppelt vrijwilligers aan anderstaligen, faciliteert de ontmoetingen en onderhoudt contact met samenwerkingspartners. Ook zorgt zij ervoor dat vrijwilligers zich kunnen blijven ontwikkelen.

“Elke keer dat het lukt om een match te maken, geeft me dat een enorme kick,” aldus een coördinator van Gilde SamenSpraak Amersfoort.

De belangrijkste rollen van taalvrijwilligers

Taalvrijwilligers zijn ontzettend belangrijk voor anderstaligen om de taal te oefenen. Dit internationale Erasmus+ onderzoek onderscheidt:

• Assisteren in de klas: deze vrijwilliger biedt extra hulp in de klas en heeft een goede band met de docent die lesgeeft aan de anderstaligen. Voorbeeldtaken: herhalen en oefenen van de taal, aandachtbesteden aan bepaalde zaken waar de anderstalige moeite mee heeft en aansluiten op de niveauverschillen binnen de klas. Een mooi voorbeeld is van Nasrat: "Edwin helpt mij in de les zodat ik alles kan volgen wat de docent uitlegt."
• Oefenen van de taal: de focus van deze taalvrijwilliger ligt op het oefenen met (mondeling) taalgebruik (individueel of in kleine groepjes). De taalvrijwilliger wordt begeleid door een coördinator of docent. De anderstalige volgt wel of geen taallessen. Voorbeeldtaken: samen huiswerk bespreken, rollenspellen oefenen, een boek/artikel/tekst bespreken en taalspellen doen.
• Sociale activiteiten ondernemen: deze taalvrijwilliger laat de anderstalige kennismaken met de Nederlandse cultuur en stimuleert de anderstalige om meer taalcontact te hebben. Voorbeeldtaken: uitleggen hoe dingen werken in het dagelijks leven, fungeren als aanspreekpunt, samen lokale plekken bezoeken, sociale activiteiten ondernemen (tuinierclub, kookclub), of gewoon een gesprek voeren met een kopje thee. Latifa vertelt hierover: "Ik voelde me altijd zo alleen, nu spreek ik elke week af met mijn vrijwilliger."
• Promoten van het belang van Nederlands leren: de focus van deze rol is niet direct het verbeteren van de taal van anderstaligen. Deze vrijwilliger promoot de waarde van het leren van de taal. Dit doet hij/zij door taalactiviteiten onder de aandacht te brengen bij anderstaligen. Voorbeeldtaken: mensen verwijzen naar taalcursussen, stimuleren van anderstaligen om deel te nemen aan taalactiviteiten zoals taalcafés en zelf meer leermogelijkheden op te zoeken, en de voordelen van het leren van Nederlands bespreken bij cliënten.
   

Nominatie voor Internationale Prijs: winnaar bekend gemaakt!

Het project VIME is genomineerd voor de Internationale Prijs 2018 van Learn for Life. De prijs wordt uitgereikt aan vernieuwende projecten met internationale impact op volwasseneneducatie. Deze nominatie is een mooie erkenning voor onze inspanningen en onze partners. Helaas heeft het project VIME niet gewonnen, maar is de prijs uitgereikt aan: RSD De Liemers voor het project Grenzen Bewegen. De winnaar van de prijs wordt bekend gemaakt op 6 september tijdens het Festival van het Leren in Hengelo. De prijs is wordt uitgereikt door Learn for Life, de organisator van het evenement.

Partners VIME-project

In het VIME-project werken we samen met ITTA, ROC West Brabant, UCL Institute of Education, ELATT Connected Learning, University of Ljubljana, Zalec en het Slagelse Sprogcenter.

 

Meer weten?

Wil je meer weten over hoe je op een slimme manier met taalvrijwilligers kunt werken? Neem contact met ons op!

Download vanaf oktober 2018 de gehele VIME-toolkit op www.languagevolunteers.com.